تغذیه حرام و طهارت روح را از بین می‌برد
از قدیم الایام تأثیر غذاها بر روحیات اخلاق انسانی مورد توجه دانشمندان بوده است و حتی این مطلب جز فرهنگ توده‌های مردم شده است. تغذیه سالم و پاک و حلال یکی از ارکان اصلی زندگی دینی سالم و همچنین دست‌یابی به مراتب سیروسلوک اخلاقی و عرفانی است. لذا لازم است تا نقش تغذیه و نوع آن در سبک زندگی دینی و همچنین تربیت اخلاقی تشریح شود و تبیین گردد.
مصاحبه پیش رو گفت‌وگویی با حجت الاسلام دکتر رضا مهکام، عضو هیأت علمی گروه روانشناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) پیرامون رابطه تغذیه و تربیت اخلاقی در آموزه‌های اسلامی می‌باشد که از نظر می‌گذرد.
عناصر و عوامل به صورت گسترده می‌توانند در اخلاق و شیوه‌های رفتاری اثر بگذارند. این عوامل را می‌توانیم در سطوح مختلف ببینیم و دسته‌بندی نمائیم. اما آنچه که در بین این دسته‌بندی‌ها ممکن است به عنوان عنصر اثرگذار بر سایر عوامل هم شناخت و اثرات متعددی بر دیگر حوزه‌ها بگذارد، بحث تغذیه است.
وقتی ما از عوامل حرف می‌زنیم باید نسبت‌های روح و جسم را ببینیم. تعادل‌های و تعامل‌های جسم می‌تواند بر روح و رفتارهای اخلاقی شخص اثر بگذارد و تغییراتی را در آنها ایجاد نماید. مثلاً شما نگاه کنید وقتی که مریض هستید، غمگین و ناراحت هستید و روحیه شما ضعیف‌تر می‌شود. همین را خوب پس در تغذیه و غذا هم داریم، وقتی شما غذای مناسب نمی‌خورید و یا تغذیه مشکل‌دار دارید بر اخلاق و روحیه شما اثر می‌گذارد و شما را به هم می‌ریزد. شما وقتی به منابع دینی‌مان مراجعه می‌کنید هم با این رویکرد مواجه می‌شوید که دین اشاره مستقیم به اهمیت تغذیه دارد و می‌گوید به آنچه می‌خورید بنگرید و نهی از پرخوری می‌کند. خوب اینها همه علت دارد.
شاید جالب باشد ولی دین اسلام در حوزه‌هایی مثل تغذیه، هم در احکام فردی و هم احکام اجتماعی به این مسئله پرداخته است و به مسلمان تأکید داشته که در رعایت‌های غذایی و خوردن و آشامیدن اهل رعایت باشید. این مهم را قرآن با اشاره به آلوده شدن بدن به لقمه حرام بیان کرده است که لقمه حرام چه تبعات و آثار روحی بدی بر افراد می‌گذارد و اخلاق روحانی فرد را تغییر می‌دهد. پس ما اینجا با عاملی روبه‌رو هستیم که بر تمام وجوه اخلاق و روح انسان اثر می‌گذارد. خداوند هم در آیه ۵۱ سوره مؤمنون به پیامبر خودش می‌فرماید: ای پیامبر غذای پاکیزه بخورید و عمل صالح انجام دهید. مفسران در تفسیر این آیه می‌گویند که پشت سر هم آمدن این دو عنوان یعنی ارتباط این دو موضوع و رابطه داشتن تغذیه و اعمال فرد.
خب وقتی ما از تغذیه سخن می‌گوئیم داریم از تمام بخش‌های مختلف و عناصر شکل‌گیری آن حرف می‌زنیم. از درآمدی که به دست می‌آید تا غذایی تهیه شود و از فردی که آن غذا را طبخ می‌کند و محیط و جایی که طبخ و خورده می‌شود. همه اینها خوب در تغییر ماهیت این تغذیه اثرگذار هستند، حال اگر در هر یک از این مراحل مسیر حرامی طی شود. این تغذیه اثر سو و مخرب خودش را بر فرد می‌گذارد. پس قطعاً تغذیه بر می‌تواند بر روند طی مسیر به سوی خداوند متعال اثرگذار باشد و تغذیه ناصحیح ما را گاهی از مسیر الهی باز می‌دارد و دور می‌کند.
پس طی مسیر به سوی حق و ذات الهی یکسری مراعات‌هایی نیاز دارد که شاید تغذیه و لقمه صحیح یکی از همین ارکان است. این موضوع روایات و احادیث مختلفی دارد که در آن به اهمیت تغذیه در قبولی نماز و روزه پرداخته شده است و حدیث از پیامبر گرامی اسلام داریم که ایشان می‌فرمایند: اگر کسی لقمه‌ای از غذای حرام بخورد تا چهل شب نماز او قبول نیست و تا چهل روز دعای او مستجاب نمی‌شود. همچنین متعدد توسط اهل بیت عصمت و طهارت ما بیان آمده است که تغذیه حرام و شبهه‌ناک طهارت روح را از بین می‌برد و پاکی و صفای دل را می‌گیرد. پس مهم است که انسان به آنچه که می‌خورد بنگرد و قبل و بعد آن را بداند، چرا که لقمه مسئله‌دار انسان را در ساحت‌های مختلف اخلاقی و عرفانی عقب می‌اندازد.