نقش زنان در بین یاران قائم /حضور زنان در حکومت مهدوی
امروز بانوان همانند بسیارى از مردم به آینده مىاندیشند؛ به یک انقلاب جهانى و یک حکومت موعود، که چگونه در برابر قدرت هاى بزرگ غلبه پیدا مىکند! برنامههاى او چیست؟ چه کسانى با او همکارى مىکنند و زنان در آن زمان چه نقشى دارند؟ دشمنانش چه کسانىاند و راز و رمز موفقیتش در گرو چیست؟ در این نوشتار به گوشه ای از حضور زنان در حکومت عدل جهانی اشاره خواهیم داشت.
نقش زنان در دوران ظهور
الف) حضور پنجاه زن در بین یاران امام
اولین گروه از زنانى که به محضر امام زمان مى شتابند آنهایند که در آن ایّام مى زیستهاند و همانند دیگر یاران امام، علیه السلام، به هنگام ظهور در حرم امن الهى به خدمت امام، علیه السلام، مى رسند. در اینباره دو روایت وجود دارد:
روایت اول: امّ سلمه ضمن حدیثى درباره علایم ظهور، از پیامبر روایت کرده است که فرمود:
یعوذ عائذ من الحرم فیجتمع الناس إلیه کالطّیر الوارده المتفرقه حتّى یجتمع إلیه ثلاث مأه و أربعه عشر رجلاً فیه نسوه فیظهر على کلّ جبّار و ابن جبّار..(۱)
در آن هنگام پناهنده اى به حرم امن الهى پناه مى آورد و مردم همانند کبوترانى که از چهار سمت به یک سو هجوم مى برند به سوى او جمع مى شوند تا اینکه در نزد آن حضرت سیصد و چهارده نفر گرد مى آیند که برخى از آنان زن مى باشند که بر هر جبار و جبار زادهاى پیروز مى شود.(۲)
روایت دوم: جابربن یزید جعفى، ضمن حدیث مفصلى از امام باقر، علیه السلام، در بیان برخى نشانه هاى ظهور نقل کرده که:
و یجیىء واللَّه ثلاث مأه و بضعه عشر رجلاً فیهم خمسون امراه یجتمعون بمکه على غیر میعاد قزعاً کقزع الخریف یتبع بعضهم و هى الآیه الّتى قال اللَّه: أینما تکونوا یأت بکم اللَّه جمیعاً إنّ اللَّه على کلّ شىء قدیر..(۳)
به خدا سوگند، سیصد و سیزده نفر مى آیند که پنجاه نفر از این عده زن هستند که بدون هیچ قرار قبلى در مکه کنار یکدیگر جمع خواهند شد. این است معناى آیه شریفه: هرجا باشید خداوند همه شما را حاضر مى کند. زیرا او بر هر کارى توانا است.
امام صادق فرمود: همراه قائم [آل محمد، صلّى اللَّه علیه وآله] سیزده زن خواهند بود. گفتم آنها را براى چه کارى مى خواهد؟ فرمود: به مداواى مجروحان پرداخته، سرپرستى بیماران را به عهده خواهند گرفت. عرض کردم: نام آنها را بفرمایید. فرمود: قنواء دختر رشید هجرى، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه [مادر عمار یاسر]، زبیدهام خالد احمسیّه، ام سعید حنفیه، صیانه ماشطه، ام خالد جهنّیه
ب) زنان آسمانى
دسته دوم چهارصد بانوى برگزیده هستند که خداوند براى حکومت جهانى حضرت ولى عصر، علیه السلام، در آسمان ذخیره کرده است و با ظهور آن حضرت به همراه حضرت عیسى، علیه السلام، به زمین مى آیند.
ابوهریره از پیامبر، صلّى اللَّه علیه و آله، روایت کرده که:
ینزل عیسى بن مریم على ثمان ماه رجل و أربع مائه امرأه خیار من على الأرض و أصلح من مضى.
عیسى بن مریم به همراه هشتصد مرد و چهارصد زن از بهترین و شایسته ترین افراد روى زمین فرود خواهد آمد.
آیا این زنان از امت هاى پیشین هستند یا امت اسلامى زمان پیامبر، صلّى اللَّه علیه وآله، و معصومین علیهم السلام؛ یا از دوران هاى مختلف؟ آنها از چه زمان و به چه علت به آسمان برده شده اند و براى عهده دارى منصبى در حکومت حضرت مى آیند یا براى مسایل دیگر؟ اینها پرسشهایى است که این حدیث از آنها چیزى نمى گوید.
ج ) رجعت زنان
سومین گروه از یاوران حضرت بقیه اللَّه علیه السلام، زنانى هستند که خداوند به برکت ظهور امام زمان آنها را زنده خواهد کرد و بار دیگر به دنیا رجعت خواهند نمود. این گروه دو دسته اند: برخى با نام و نشان از زنده شدنشان خبر داده شده و برخى دیگر فقط از آمدنشان سخن به میان آمده است.
در منابع معتبر اسلامى نام سیزده زن یاد مى شود که به هنگام ظهور قائم آل محمد صلّى اللَّه علیه و آله، زنده خواهند شد و در لشکر امام زمان به مداواى مجروحان جنگى و سرپرستى بیماران خواهند پرداخت.
طبرى در دلائل الامامه، از مفضلبن عمر نقل کرده که امام صادق علیه السلام فرمود:
همراه قائم [آل محمد، صلّى اللَّه علیه و آله] سیزده زن خواهند بود. گفتم آنها را براى چه کارى مى خواهد؟ فرمود: به مداواى مجروحان پرداخته، سرپرستى بیماران را به عهده خواهند گرفت. عرض کردم: نام آنها را بفرمایید. فرمود: قنواء دختر رشید هجرى، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه [مادر عمار یاسر]، زبیده ام خالد احمسیّه، ام سعید حنفیه، صیانه ماشطه، ام خالد جهنّیه. (۴)
دسته دوم چهارصد بانوى برگزیده هستند که خداوند براى حکومت جهانى حضرت ولى عصر، علیهالسلام، در آسمان ذخیره کرده است و با ظهور آن حضرت به همراه حضرت عیسى، علیه السلام، به زمین مى آیند
صیانه ماشطه در زمان حضرت موسى مى زیسته است و مادر عمار یاسر در ابتداى بعثت به شهادت رسید. حبابه در زمان على علیه السلام، و قنواء در زمان امام حسن و امام حسین، علیه السلام، و بقیه در زمانهاى دیگر زندگى مى کرده اند.
این گروه سیزده نفرى رجعت خواهند کرد و خداوند براى قدردانى از آنها، به برکت امام زمان آنها را زنده خواهد کرد.
در این روایت امام صادق علیه السلام، از آن سیزده زن فقط نام نه نفر را یاد مى کند. در کتاب خصایص فاطمیّه(۵) بهنام نسبیه، دختر کعبه مازینه، و در کتاب منتخب البصائر بهنام وتیره و أحبشیه اشاره شده است. (۶)
انقلاب جهانى موعود (علیه السلام)، چنان که از وعده ها و نامش هویداست، تحول عظیمى را در جهان ایجاد خواهد نمود و کل عالم را در زیر پرچم اسلام واقعى و تعالیم حیات بخش آن قرار خواهد داد که در پى آن، جامعه زنان نیز از این تحول عظیم مستثنا نبوده و به جایگاه واقعى خویش برگردانده خواهد شد. و البته توجه به این نکته ضروری است که اغلب احادیث مربوط به مهدویت در زمینه راه هاى مختلف اثبات امامت ایشان (علیه السلام)؛ حوادث قبل از ظهور و تحولات حین ظهور و پس از آن است. این روایات از توضیح جزئیات تقسیم وظایف بین کارگزاران حضرت (علیه السلام) و نیز زن یا مرد بودن آنها و بسیارى امور دیگر ساکت اند.
پی نوشت:
۱. صدوق، محمد بن على بن الحسین، کمالالدین، ج ۲، ص۵۰؛ الطوسى، محمد بن الحسن،
الغیبه، ص ۴۷۶.
۲. الهیثمى، نورالدین علىبن ابى بکر، مجمعالزوائد، ج ۷، ص۳۱۵؛ معجم احادیث الإمام
المهدى، ج ۱، ص ۵۰۰.
۳. همان.
۴. الطبرى، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ص ۳۱۴.
۵. همان، ص ۲۶۰.
۶. ریاحین الشریعه، ج ۵، ص ۴۱؛ به نقل از خصایص فاطمیه.