شرایط، احکام و نحوه تبدیل صیغه به عقد دائم
صیغه ۹۹ ساله یکی از انواع صیغه موقت است که برخلاف دیگر صیغههای موقت، مدت زمان بیشتری دارد. معمولاً صیغههای موقت برای مدت زمان کوتاهتری مانند چند ماه یا چند روز تعیین میشوند، اما صیغه ۹۹ ساله مدت زمان قابل توجهی را شامل میشود.
این عدد ۹۹ صرفاً بهعنوان یک عدد شناختهشده برای این نوع صیغه استفاده میشود و هیچ دلیل مستقل شرعی یا فقهی خاصی ندارد.

این نوع صیغه بیشتر در مواردی که فرد مسلمان با فردی از دین دیگر (مثلاً ارامنه) میخواهد ازدواج کند، کاربرد دارد. در این موارد، چون امکان عقد دائم وجود ندارد، صیغه موقت ۹۹ ساله بهعنوان یک راهحل برای ازدواجهای بلندمدت انتخاب میشود. علاوه بر این، مردان متأهل که به دلایلی قصد ازدواج بلندمدت دیگری دارند نیز از این نوع صیغه استفاده میکنند.
تفاوت صیغه موقت ۹۹ ساله با صیغه دائم
- ارث: در صیغه موقت، زن و مرد از یکدیگر ارث نمیبرند مگر اینکه خودشان در عقدنامه ذکر کنند.
- نفقه: برخلاف ازدواج دائم، مرد موظف به پرداخت نفقه به همسر موقت خود نیست.
- مدت زمان: در عقد دائم نیازی به ذکر مدت زمان نیست، اما در عقد موقت باید مدت زمان مشخصی از پیش تعیین شود.
- مهریه: در عقد موقت باید از همان ابتدا مهریه مشخص شود، در حالی که در عقد دائم این امر ضروری نیست.
- شرط روابط جنسی: در صیغه موقت میتوان شرط کرد که روابط جنسی اتفاق نیفتد، در حالی که در عقد دائم این شرط ممکن نیست.
اما برخی از مراجع تقلید، مانند آیتالله نوری همدانی و آیتالله مکارم شیرازی، صیغه ۹۹ ساله را در حکم ازدواج دائم میدانند.
حکم و شرایط جاری شدن صیغه ۹۹ ساله
صیغه ۹۹ ساله برای جلوگیری از روابط پنهانی و غیرشرعی توصیه شده است. این نوع ازدواج از نظر شرعی و فقهی باید شرایط خاصی را رعایت کند. بر اساس نظر برخی از فقها، اگر مدت زمان صیغه از عمر یکی از زوجین بیشتر باشد، این صیغه باطل است.
در برخی دیدگاهها، اگر مدت زمان صیغه بهدرستی تعیین نشود، ممکن است ازدواج به عقد دائم تبدیل شود یا باطل گردد.
نحوه و شرایط ابطال صیغه ۹۹ ساله
صیغه موقت ۹۹ ساله در دو صورت به پایان میرسد:
- پایان مدت زمان مشخصشده (۹۹ سال)
- بخشش باقیمانده زمان توسط مرد
در صورت بخشیدن زمان باقیمانده، صیغه باطل میشود و دیگر نیازی به طلاق ندارد. برخی مراجع تقلید، مانند آیتالله مکارم شیرازی، معتقدند که حتی ارسال پیام از سوی مرد برای بذل باقیمانده زمان نیز کافی است.
شرایط نفقه، ارث و سرپرستی فرزندان
در صیغه ۹۹ ساله، مانند دیگر ازدواجهای موقت، زن و مرد از یکدیگر ارث نمیبرند مگر اینکه بهطور خاص در عقدنامه ذکر شود. همچنین، مرد الزامی به پرداخت نفقه ندارد.
در خصوص فرزندانی که از این ازدواج بهوجود میآیند، سرپرستی فرزند تا ۷ سالگی با مادر است و پس از آن، به عهده پدر یا جد پدری میافتد.
ثبت صیغه موقت ۹۹ ساله
صیغه ۹۹ ساله نیاز به ثبت رسمی ندارد، اما در برخی شرایط ثبت آن الزامی است، از جمله:
- در صورتی که زن باردار شود.
- اگر در عقدنامه شرط ثبت ازدواج موقت شده باشد.
- اگر طرفین توافق کنند که صیغه موقت ثبت شود.
تبدیل صیغه موقت ۹۹ ساله به عقد دائم
تمام مراجع تقلید معتقدند که پیش از پایان مدت صیغه موقت ۹۹ ساله، نمیتوان صیغه دائم را جاری کرد. برای تبدیل صیغه موقت به دائم، ابتدا باید باقیمانده زمان صیغه بخشیده شود و سپس عقد دائم برگزار شود.
صیغه ۹۹ ساله بهعنوان یکی از انواع صیغه موقت شرایط خاص خود را دارد و با صیغه دائم تفاوتهای زیادی دارد. این نوع ازدواج بهویژه در مواردی که طرفین از ادیان مختلف هستند یا در شرایط خاصی قرار دارند، کاربرد دارد. برای درک بهتر شرایط و نحوه اجرای آن، توصیه میشود که به فتاوی مراجع تقلید رجوع کنید.