ابربحران آموزش و پرورش کمبود معلم کارآمد و توانمند

کمبود معلم کارآمد و توانمند از جمله مسائل مشترکی است که کشورهای مختلف با آن مواجه هستند به‌طوری که با توجه به اهمیت نقش معلم و حضور وی در کلاس‌های درس، شعار امسال روز جهانی معلم بر این محور می‌چرخد که چگونه می‌توان این کمبود را جبران و چاره‌جویی کرد.

باید تغییراتی برای بهبود وضعیت آموزش و پرورش و به طور کلی حرفه معلمی ایجاد شود، جوامع به این نتیجه رسیده‌اند که باید روی مشوق‌هایی سرمایه‌گذاری کنند تا بهترین و باهوش‌ترین‌ها را به حرفه معلمی جذب کنند.

 آغاز فعالیت‌های آموزشی و پرورشی در مدارس معمولاً با مسائلی همچون عدم دریافت کتاب‌های درسی، کمبود معلم، کلاس با تراکم بالای دانش‌آموزی، فضای آموزشی نامطلوب و… همراه است. این موضوع محدود به کشور ما نیست؛ کمبود معلم کارآمد و توانمند از جمله مسائل مشترکی است که کشورهای مختلف با آن مواجه هستند به‌طوری که با توجه به اهمیت نقش معلم و حضور وی در کلاس‌های درس، شعار امسال روز جهانی معلم بر این محور می‌چرخد که چگونه می‌توان این کمبود را جبران و چاره‌جویی کرد.

با پذیرش این نکته که کمبود معلم یک نگرانی جهانی است، باید در ابتدا به تعریف درستی از این وضعیت دست یافت. کمبود معلم به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن معلم واجد شرایط کافی برای تکمیل موقعیت‌های تدریس در یک منطقه یا حوزه درسی خاص وجود نداشته باشد، در نتیجه این کمبود می‌تواند به بیشتر شدن تراکم کلاسی، کاهش کیفیت  آموزشی و عدم دسترسی دانش‌آموزان به معلمان با کیفیت بالا به‌ویژه در مناطق محروم منجر شود. 

گزارش‌های آماری نشان می‌دهد که به طور متوسط، بیش از یک‌چهارم دانش‌آموزان در سراسر کشورهای عضو OECD در مدارسی ثبت‌نام می‌کنند که وزیران آموزش و پرورش آن‌ها گزارش داده‌اند یادگیری به دلیل کمبود معلم با مشکل مواجه شده است.

از آنجا که علاقه و تمایل به شغل معلمی به دلیل سختی حرفه و کمی پرداخت‌های مالی کاهش پیدا کرده و بسیاری از معلمان آموزش‌دیده این حرفه را ترک می کنند یا بازنشسته می‌شوند؛ در اکثر کشورهای توسعه‌یافته، در برخورد با چنین مسأله‌ای ترکیبی از راه حل‌های استخدام با مشوق‌های ویژه، تحصیل در دانشگاه‌های تربیت معلمی و حفظ و نگهداشت نیروی انسانی کنونی اتخاذ می‌شود. به منظور حل بنیادی مسأله، آنچه مسلم است اتخاذ سیاست‌های تشویقی توسط دولت‌ها برای جذب و استخدام معلمان است. تجارب کشورهای مختلف نشان می‌دهد تضمین حقوق مناسب معلمان، حقوق مبتنی بر عملکرد یا شایستگی، ایجاد انگیزه، مشوق‌های غیرمالی مانند حمل و نقل، مسکن، مستمری و اولویت مرخصی تحصیلی از سیاست‌های بالقوه و مطلوب در حل این مشکل هستند.