اسرار و حکمت های زیارت حرم معصومین (ع)
شناخت اهل بیت(علیهم‌السّلام) و معرفت به مقام والا، سجایای اخلاقی و سیره دینی و ویژگی‌های برتر آنان، از حکمت‌های دیگر زیارت است.
بزرگداشت اولیای الهی
یکی از اهداف و اسرار زیارت، بزگداشت اولیای الهی و زنده کردن یاد و نام آنان و باور به عظمت و شکوه ایشان است. تعظیم بندگان صالح و برگزیده، حفظ شعائر الهی و مصداقی از آیه من یعظم شعائر الله فانها من التقوی القلوب است. یاد و خاطر آنان، یاد کرد بندگی و دلسپردگی آنان به خدا، ایثار و جان فشانی‌هایشان در دفاع از دین حق و مجاهدت‌های بی نظیر آنان، عبادت‌ها و نیایش‌های ایشان در محضر باری تعالی و است.
پیشوایان معصوم، امامان نور و هدایت و معنویت هستند و ملاقات و زیارت عارفانه و خالصانه آنان، تقدیر و سپاس از هدایت‌گری آنان و اذعان به مقام والا و بزرگ ایشان در پیشگاه خداوند است. به یقین پیامبر خدا و ائمه(علیهم‌السّلام) صاحبان عزت، عظمت و شرافت‌اند و فضل و برتری آنان، روشن و محبوبیت‌شان در نزد پرودگار ثابت است. خداوند نور وجودی آنان را اشرف و برتر از همه قرار داده و در دنیا و آخرت به آنان عصمت، قدرت، توانایی، حکمت و پاداش عطا فرموده است. از دیدگاه صاحب المراقبات زائر حرم نبوی، بر پادشاه بزرگی وارد می‌شود که در بارگاه او، جز پاکان نزول نکنند و اجازه نیابند و همانا او حرمی را اراده کرده که انبیا و مرسلین و ملائک مقربین، بدون اذن داخل آن نمی‌شوند مقام پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در نزد خداوند، بسی بزرگ است. [۱]
مولا احمد نراقی نیز ضمن توصیه به شناخت سر معصومین(علیهم‌السّلام) و بزرگی و جلالت قدر ایشان، می‌گوید: در دل خود، باید عظمت شان و جلالت قدر شان را مستحضر گردی و متذکر حق عظیم ایشان در ارشاد مردم و رواج دین الهی شوی. [۲]
دوری از گناهان و آلودگی‌ها
زیارت و دیدار با معصومین(علیهم‌السّلام) _چه در حال حضور و چه بعد از وفات_ تاثیرات شگرفی بر روح و روان انسان دارد و او را به سوی معنویات، اخلاق فاضله و مکارم انسانی سوق می‌دهد. شاید یکی از حکمت‌های مهم زیارت، همین توجه زائر به معنویات، دعا، ذکر و نماز در حرم اولیای الهی و سعی در اصلاح و خودسازی و کسب طهارت درونی، جهت بار یافتن به درگاه آنان است.
در زیارت رسول گرامی اسلام و امامان بزرگوار (علیهم‌السّلام)، معنویت و جذبه‌های روحانی آنان، پرده از حجاب‌ها و ظلمات بی‌شمار ما بر می‌دارد و موجب زدوده شدن آلودگی‌ها و تیرگی‌های درون می‌شود. آنان خود پاک و طاهرند و دوستداران و زائران خود را به سوی پاکی‌ها و معنویات می‌کشانند: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا. [۳]
چنان که در بحث حلق و تقصیر گذشت، آیه ثم لیقضوا تفثهم و لیوفوا نذورهم، به لقای امام تاویل شده است؛ یعنی، در پرتو دیدار و زیارت آنان، کدورت‌های اخلاقی و رذایل درونی، زدوده می‌شود و انسان از ظلمت و قساوت قلب رهایی می‌یابد. [۴]
بر این اساس، یکی از برکات و آداب حضور در مرقدهای معصومین(علیه‌السّلام)، توبه و استغفار و دوری از گناهان و معاصی است؛ چنان که عارف والا مقام بهاری همدانی گفته است: «اگر تواند یک توبه درستی با جمیع مقررات معلوم در محل خود در خدمت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و امام(علیه‌السّلام) به جا آورد. آن بزرگوار را شاهد و شفیع خود قرار دهد و بنا بگذارد عند المراجعه، اگر دهانی که به آن آستانه شریفه رسیده و اعضایی که بر آنجاها مالیده شده و از برکت آنها اکتساب نور کرده، دوباره به لوث معاصی تلون نگرداند؛ بلکه از لغویات بی‌فایده هم اجتناب ورزد». [۵]
از دیدگاه عارف الهی ملکی تبریزی نیز زائر مرقد منور نبوی، باید با طهارت جسم و روح و با توجه کامل به آن مکان مقدس، قدم بگذارد. این توبه، او را لا محاله از مخالفت فعلی پاک می‌کند تا از ورطه هلاکت نجات یابد و از رد شدن از درگاه او در امان باشد. اگر توفیق این کار (توبه) را پیدا کند، بر او است که از دری غیر از آن داخل شود و آن درهای اعتراف، پوزش، توسل، استغفار، التجا و اضطرار است. [۶] قرآن نیز به کسانی که گناه و بر خود ستم کرده‌اند، توصیه می‌کند به حضور پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بشتابند و از او طلب مغفرت کنند و آن حضرت نیز برای آنان از خداوند آمرزش بطلبد: ولو انهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک فاستغفروالله و استغفر لهم الرسول لو جدوا الله توابا رحیما. [۷]
تقرب و نزدیکی به خدا
یکی از اسرار و فواید زیارت خاندان وحی و بزرگداشت نام و یاد آنان، تقرب و نزدیکی به خدا و جلب عنایت و توجهات ویژه او است. زیارت، چون پیوند و تجدید عهد با بندگان خالص خداوند است، زمینه ساز کسب صفات شایسته و عامل رشد معنوی و در نتیجه تقرب به خدا می‌گردد. وقتی در زیارت، انسان ناقص در برابر انسان کامل قرار می‌گیرد، انگیزه کمال یابی، او را متوجه خدا می‌کند و مایه تقربش می‌شود: «فانکم وسیلتی الی الله و بحبکم و بقربکم ارجو نجاه من الله» و «اتقرب الی الله بموالاتکم». تقرب به اولیای خدا، راهی است برای نزدیکی به خداوند؛ چرا که اینان، وسیله، صراط، راهنما و مشعل هدایت‌اند و دعا و خواسته اصیل زائران نیز از ساحت اهل بیت(علیهم‌السّلام)، وساطت در محضر خدا و فراهم ساختن زمینه‌های قرب و نزدیکی به او است.
پیامبر گرامی به حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «یا اباالحسن! به درستی که خدای تعالی، قبر تو و فرزندان تو را بقعه‌هایی کرده است از بقعه‌های بهشت و عرصه‌ای از عرصه‌های آن و دل‌های خلق و برگزیدگان بندگان خود را مایل به آنها ساخته است، تا خواری و اذیت راه را متحمل شوند و قبور شما را تعمیر کنند و بسیار به زیارت آیند؛ به جهت تقرب به خدا و دوستی پیغمبر او». [۸] شاید بدین جهت است که زیارت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و سایر معصومین (علیهم‌السّلام)، زیارت خداوند دانسته شده است؛ چنان که رسول اکرم می‌فرماید: «من زارنی فی حیاتی او بعد موتی، فقد زار الله». [۹] امام رضا (علیه‌السّلام) در تبیین این روایت می‌فرماید: «رتبه پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در بهشت بالاترین رتبه‌ها است. هر کس او را در رتبه‌اش در بهشت از خانه خود دیدار کند، خدای تعالی را زیارت کرده است». [۱۰][۱۱]
سالک عارف ملکی تبریزی آورده است: «اگر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به کرم و فضل خود به تو توجه کند و تو را بپذیرد و زیارت تو را قبول کند و سلام تو را جواب گوید و سخن تو را گوش دهد، خوشا به حال تو! باز خوشا به حال تو! در این صورت چنان است که به زیارت خدای جل جلاله نایل گشته‌ای و در این کار با فرشتگان مقرب و پیامبران مرسل شریک گشته‌ای». [۱۲]
جلوه‌گاه دوستی با اهل بیت
«زیارت»، جلوه‌گاه دوستی و تولای اهل بیت(علیهم‌السّلام) و بیانگر عمق محبت و مودت مسلمانان نسبت به خاندان وحی است. حضوری عاشقانه در پیشگاه اولیای الهی و یاد کرد مقام والای آنان و انس و دوستی با آن بزرگواران، نشانه ایمان و تقوای قلوب است. حب و ولای پیشوایان معصوم و آل نبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، دستور خداوند و درخواست علو درجه برای ایشان و اهدای ثواب نماز و قرائت قرآن به آنها و همه در جهت عمل به این سفارش است که: لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فی القربی.[۱۳]
برای ایجاد و تثبیت حب و تولای اهل بیت(علیهم‌السّلام)، همواره زنده‌ترین توصیه، زیارت آن بزرگواران است. زیارت نه تنها تمسک و توسل به آل یاسین است؛ بلکه همسویی و همراهی با آنان و اعلام برائت ودوری از دشمنان و مخالفان ایشان است. تولا و تبرا دو رکن اعتقادی شیعه است که با حضور در بارگاه نورانی خاندان عصمت و طهارت، به زیبایی جلوه گر می‌شود و زیارت آنان، باعث زنده شدن یاد و خاطره ایشان می‌گردد و این مورد پسند و خشنودی حضرت باری تعالی است: «من احبنا فقد احب الله و من ابغضنا فقد ابغض الله و من والانا فقر والی الله». [۱۴]
در زیارت جامعه نیز می‌خوانیم: «من والاکم فقد والی الله و من احبکم فقد احب الله». بر همین اساس است که امام باقر(علیه‌السّلام)، یکی از حکمت‌های مهم طواف و حج خانه خدا را توجه مردم به اهل بیت(علیهم‌السّلام) و اظهار دوستی و مودت با آنان می‌داند: «امروا ان یطوفوا بهذا ثم یاتونا فیعرفونا مودتهم ثم یعرضوا علینا نصرهم»؛ «به آنان (حج گزاران) فرمان داده شده تا در اینجا طواف کنند، سپس نزد ما آمده، دوستی و محبت و نیز نصرت و یاری خود را به ما اظهار و عرضه کنند».
شناخت بیشتر اهل بیت
شناخت اهل بیت(علیهم‌السّلام) و معرفت به مقام والا، سجایای اخلاقی و سیره دینی و ویژگی‌های برتر آنان، از حکمت‌های دیگر زیارت است؛ یعنی، در پرتو حضور در مرقدهای پاک و قدسی ایشان و مطالعه و اندیشه در حالات و گفتارهای عترت نبی علیهم‌السّلام، شناخت زیادی نسبت به آن بزگواران حاصل می‌شود و عظمت روحی و معنوی آنان، بیشتر درک می‌گردد. این زمینه‌ای برای نزدیکی و شناخت حضرت حق و موجب تعالی روحی و اخلاقی زائران و تعبد بیشتر به دین است:«اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی».
یکی از سفارش‌های مهم در آداب زیارت، شناخت حق و مقام زیارت شونده است (عارفا بحقه)؛ یعنی، بداند که اطاعت از امام واجب و پیروی از راه و روش او دستور دینی است و به یقین یکی از مؤثرترین و مهم‌ترین راه‌های شناخت و ایجاد ارتباط قلبی وفکری با معصومین (علیهم‌السّلام)، زیارت و حضور در حرم‌های ایشان است. محمد بن سلیمان از امام جواد(علیه‌السّلام) درباره مردی پرسید که بعد از انجام دادن اعمال حج و درود و سلام بر رسول خدا، به زیارت امیرمؤمنان(علیه‌السّلام) شرفیاب می‌شود و او را با معرفت زیارت می‌کند. آن حضرت معرفت را چنین بیان می‌کند: «عارفا بحقه یعلم انه حجه الله علی خلقه و بابه الذی یؤتی منه فسلم علیه»؛ یعنی، بداند که او، حجت خداوند بر روی زمین و بهترین طریق شناخت و ارتباط با حضرت حق است. [۱۵]
انسان در سایه سار زیارت، در می‌یابد که ضمن حرمت نهادن به مقام والای امامت و ولایت، باید در عرصه‌های معنوی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، امام علیه‌السّلام را پیشوا و مقتدا قرار داده، به حق او پیروی کند و این پیروی و پذیرش امامت را باور داشته باشد و زندگی بدون آن را، زندگی در جهالت و گمراهی بداند (من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه). [۱۶] [۱۷]
در واقع سر و روح اصلی زیارت «معرفت و شناخت» است؛ چنان که توصیه شده: «بر تو است با تمام جد و جهد خود و آنچه در توان داری، در زیارت آن حضرت (رسول خدا) کوشش کنی؛ زیرا تو مبانی شناسایی آن بزرگوار و معرفت حقوق و مراحم او را محکم ساخته و به آن یقین کرده‌ای». [۱۸]
بر این اساس آنچه مایه کمال زیارت می‌شود، معرفت و شناخت مقام و موقعیت زیارت شونده است ثواب‌های اخروی و آثار دنیوی که در روایات آمده، بر زیارت واقعی مرتب است.
شفاعت و آمرزش گناهان
یکی از آثار و اسرار گران قدر زیارت، جلب عنایت و توجه معصومین (علیهم‌السّلام) و بهره‌مندی از شفاعت و آمرزش خواهی آنان در محضر باری تعالی است. یکی از اموری که انسان را به رحمت الهی، بسیار امیدوار می‌کند، مساله شفاعت مقربان درگاه الهی و واسطه قراردادن آنان است (وابتغوا الیه الوسیله). اهل بیت(علیهم‌السّلام)، آبرومندان درگاه الهی و اولیای برگزیده او هستند، بنابراین با توسل به آنان و زیارت مرقدهای پاک شان، باید به شفاعت آنها امیدوار بود و از الطاف بی‌کران شان بهره مند گردید.[۱۹]
رسول گرامی اسلام فرموده است: «من اتانی زائرا کنت شفیعه یوم القیامه:» «هر کس به زیارت من آید، روز قیامت شفیع او خواهم بود» [۲۰] و نیز «من جاءنی زائرا لا یعمله حاجه الا زیارتی کان حقا علی ان اکون له شفیعا یوم القیامه»؛ «هر کس به زیارت من آید و هیچ کاری جز زیارت من نداشته باشد، بر من حق است که روز قیامت شفیع او باشم». و نتیجه شفاعت ورود به بهشت است (وجبت له الجنه). از دیدگاه عارف والا مقام بهاری همدانی، نسیم الطاف ایشان و رشحات انوار آن بزرگواران، بر زوار و قاصدین ایشان می‌رسد پس خوب است زوار به امید استشفاع از برای بخشش گناهان و رجای وصول بر فیوضات عظیمه، رو به آن بزرگواران کنند. [۲۱]
عالم ربانی مرحوم نراقی نیز گفته است: «پس هر که بر قبور مطهره ایشان حاضر شد، جهت زیارت ایشان، بر او مطلع می‌گردند پس دامن شفاعت به میان می‌زنند و از خداوند طلب حوایج ایشان را می‌کنند و از درگاه الهی، مسالت بر آمدن مطالب و آمرزش گناهان ایشان را می‌کنند. همین سر است در ترغیب به زیارت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ائمه(علیهم‌السّلام)». [۲۲]
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به امام حسین (علیه‌السّلام) چه زیبا فرمود که: «ای فرزند عزیزم! کسی که مرا در حال حیات و یا ممات زیارت کند، یا پدرت علی بن ابی طالب و یا برادرت حسن بن علی یا تو را زیارت کند؛ بر من لازم است که او را در روز قیامت دیدار کنم و از گناهانش برهانم (کان حقا علی ان ازوره یوم القیامه و اخلصه من ذنوبه)». [۲۳]
یادآوری مرگ و آخرت
زیارت قبور _به خصوص مرقدهای نورانی اهل بیت(علیهم‌السّلام)_ یادآور عالم آخرت و حساب و کتاب و باور داشت زندگی جاویدان در قیامت است. اعتقاد به آن عالم، زندگی را از پوچی و بی هدفی بیرون می‌آورد و به حیات او معنا و ژرفا می‌بخشد. زیارت موجب عبرت و پندگیری انسان و زنده شدن یاد مرگ در نزد او می‌گردد و این آثار تربیتی بسیاری برای انسان دارد؛ از جمله اینکه باعث کوتاه شدن آرزوهای غیر الهی و رهایی انسان از قساوت قلب می‌شود.[۲۴]
از پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده است: «قد کنت نهیتکم عن زیاره القبور فزوروها فانها تذکره الاخری»؛ «شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم، از این پس زیارت کنید که آخرت را به یاد شما می‌آورد». [۲۵] و نیز آمده است: «فزوروها فانها ترق القلب و تدمع العین و تذکر الآخره و لا تقولوا هجرا»؛ «پس قبرها را زیارت کنید که قلب را نرم و چشم را گریان می‌کند و آخرت را به یاد می‌آورد، اما سخن بیهوده نگویید». [۲۶] و «فانها تذکرکم الموت»؛ [۲۷] «زیارت (قبور) شما رابه یاد مرگ می‌اندازد».
بهره مندی از پاداش‌ها
یکی از حکمت‌ها و فواید زیارت، بهره‌مندی زائران از ثواب‌ها و پاداش‌های بی شمار و برخورداری از فضیلت‌ها و برکات آن است و هیچ خردمند فرزانه‌ای، با تاویلات نادرست و خیال بافی‌های متعصبانه، خود را از این فیض بزرگ الهی محروم نمی‌سازد! پاداش‌های فراوانی؛ چون ورود به بهشت (وجبت له الجنه)؛ [۲۸]
قرار گرفتن در جوار نبی گرامی اسلام(کان فی جواری یوم القیامه)؛ [۲۹] رهایی از شداید و اهوال سخت رستاخیز (اخلصه من اهوالها و شدائدها حتی اصیره معی فی درجتی)؛ [۳۰] ثواب حج مبرور با پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) (تعدل حجه مع رسول الله مبروره)؛ [۳۱] معادل ده‌ها عمره و حج (من زار قبورکم عدل ذلک ثواب سبعین حجه بعد حجه الاسلام)؛ [۱۴] پاک شدن از گناهان (خرج من ذنوبه حتی یرجع من زیارتکم کیوم ولدته امه) [۳۲]
و تنها بخشی از الطاف و عنایات بی کران الهی، در حق زائران حرم‌های معصومین(علیهم‌السّلام) است. این تشویق‌ها و ترغیب‌ها، دارای آثار گران قدری برای فرد و جامعه است و خیرات و کمالات فراوانی را در پی دارد که مهم‌ترین آنها، تلاش اخلاقی و عبادی برای حفظ این پاداش‌ها و دقت در رفتار و گفتار برای بهره مندی از آنها است.
الگوبرداری از اهل بیت
زیارت، برقراری ارتباط روحی و معنوی با پیشوایان معصوم و نشانه همراهی و همسویی با آنان است. انسان در زیارت، با سیره و منش آن بزرگواران و تعالی روحی و اخلاقی ایشان، بیشتر آشنا شده و زمینه نزدیکی بیشتر به آنان فراهم می‌گردد. در واقع زیارت، پیروی کردن و الگو برداری از نیکان و بزرگان دین و تاسی جستن به سیره و روش الهی گونه آنان است: لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه لمن کان یرجوا الله والیوم الاخر و ذکر الله کثیرا. [۳۳]
کسی که در حریم مقدس نبوی حضور می‌یابد و با خواندن زیارت و توجه به دستورات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، اعلام اطاعت و محبت می‌کند؛ به یقین از سنت و سیره پاک او نیز تبعیت کرده و خود را به او نزدیک خواهد کرد. زیارت با شرایط و آداب خاص آن _به ویژه معارف زیارت نامه‌ای آن_ بهترین و سودمندترین و در عین حال شاداب‌ترین راه ارتباط با معصوم (علیه‌السّلام) است و به گونه‌ای حس حضور در محضر او را در انسان ایجاد می‌کند که گویا با امام (علیه‌السّلام) حضورا گفت و گو می‌کند و نیاز وجودی خود را در هر زمینه‌ای، از او می‌طلبد. این نگرش _که زیارت ارتباطی وثیق و زنده است_ اقتضا می‌کند انسان فاصله‌های زمانی و مکانی را پشت سر گذاشته و خود را در عصر ولی خدا و حال حضور او ببیند و کاملابه محیط و فضای حضور آن ولی در آید سر بیان خصایص و نقطه نظرات و سیرت‌های آنان در زیارت نامه‌ها، نیز همین است که انسان خود را با خواسته‌ها و اراده‌های آنان تطبیق دهد و از مسیر ترسیمی آنها فاصله نگیرد. [۳۴]
تجدید عهد ولایت
زیارت و حضور در کنار مرقد پاک معصومین (علیهم‌السّلام)، تجدید عهد ولایت و قرار گرفتن در خط امامت است. اعلام بیعت همیشگی با امام(علیه‌السّلام) و تمسک به ثقل اکبر (انی تارک فیکم الثقلین)، قرار گرفتن در راه هدایت و معنویت و دوری از ضلالت و گمراهی است. امام رضا(علیه‌السّلام) فرموده است: شیعیان نسبت به هر یک از امامان معصوم خود، پیمان و تعهدی دارند که کمال وفای به عهد در زیارت مشتاقانه و عارفانه قبور آن ذوات نورانی است: «ان لکل امام عهدا فی عنق اولیائه و شیعته و ان من تمام الوفاء بالعهد و حسن الاداء زیاره قبورهم». [۳۵]
عالم ربانی مولا احمد نراقی نیز گفته است: «زیارت ایشان، اظهار اخلاص و تجدید عهد ولایت است و باعث سرور ایشان و رواج امرشان و غمناکی دشمنان است». [۳۶] و در حدیث دیگری آمده است: «ان لکل امام عهدا وثیقا فی رقاب اولیائهم»،[۳۷] صاحب مجمع البحرین می‌گوید: عهد زمانی به وفا و اتمام می‌انجامد که انسان به زیارت قبور آنها موفق شود. [۳۸]
از طرفی زیارت دارای ابعاد بسیاری است: انسان را در مسیر «الله» قرار می‌دهد و توجه او را به ذات اقدسش بسیار می‌کند. او را هم رنگ و پیرو معصومان می‌سازد. روح و روانش را از زنگار گناهان و آلودگی‌ها پاک می‌کند و خلوص و طهارت را جانشین آن می‌گرداند. همچنین او را در جهت کارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی رهنمون می‌کند و از همه مهم‌تر راه و روش چگونه زیستن را به او می‌آموزد. پس زائر باید در محضر ائمه(علیهم‌السّلام) تعهد کند که دست به زشتی گناه نیالاید و پیمان ببندد که بنده راستین خدا و پیرو واقعی آنان باشد.
عارف کامل ملکی تبریزی به زائر حرم معصومین(علیهم‌السّلام) سفارش می‌کند: «پس ایمان خودت را تازه کن و از کفر و شرک جلی، به خداوند پناه ببر؛ لیکن چه بسا ظلمت و تاریکی گناهان، مانع از درک فیض زیارت او (معصوم) باشد در این حال اگر تو را دلی و فطانتی باشد، درک خواهی کرد که شفقت آن حضرت، نسبت به مؤمنان و دوستداران عترت او معلوم است؛ هر چند گناه کار باشند». ۳۹
آثار فراوان زیارت
یکی از آثار و برکات زیارت حرم معصومین(علیهم‌السّلام)، بهره‌های فراوان مادی و معنوی است که شامل حال زائران عارف و بیدار دل می‌شود؛ در واقع مرقدهای نورانی اولیای معصومین(علیهم‌السّلام) مورد نظر خاص حضرت سبحان و مکان نزول برکات و خیرات فراوان و محل آمد و شد فرشتگان و پیامبران و اوصیای آنان است. از این رو آثار و خیرات فراوانی در آنها دیده می‌شود؛ از جمله این برکات و فواید، می‌توان به مواردی چون استجابت دعاها (اجابه الدعاء عند قبره)،[۴۰] برآورده شدن حاجت‌های دنیوی و اخروی (قضیت له الف حاجه من حوائج الدنیا و الاخره)، [۴۱] طلب رزق و روزی (اطلبوا الرزق عندها)، [۴۲] برطرف شدن مشکلات و ناراحتی‌ها (نفس الله کربته و قضی حاجته) و اشاره کرد.
حضرت صادق(علیه‌السّلام) فرمود: «هنگامی که از دعا خواندن در کنار مرقد مطهر نبوی فارغ شدی، نزدیک منبر بیا و دست بر آن بکش و سر و صورت بر پایه زیرین آن بگذار که به درد چشم مبتلا نشوی. سپس از جای حرکت کن و حمد و ثنای خدا را به جای آور و حاجت خود را بخواه؛ چه آنکه پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است: میان خانه و منبر من باغی از باغ‌های بهشت است و منبر من بردری از درهای کوچک بهشت قرار گرفته است». [۴۳]
صاحب المراقبات نیز گفته است: «برای تمام بیماری‌های خود از او طلب درمان می‌کنی و به جلب عطوفت او و طلب باران از ابر جود و رافت او، حوایج خود را می‌خواهی. به یقین که او کریم‌ترین تمام خلایق است و بخشنده تر از هر جواد و کریم است». ۴۴]۴۵
۱.↑ ملکی تبریزی، میرزاجواد آقا، المراقبات، ج۲، ص۲۳۳.
۲.↑ نراقی، احمد، معراج السعاده، ص۷۰۴.
۳.↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.
۴.↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۴، ص۵۴۹.
۵.↑ بهاری همدانی، محمد، تذکره المتقین، ص۷۸.
۶.↑ ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، ج۲، ص۲۴۶.
۷.↑ نساء/سوره۴، آیه۶۴.
۸.↑ نراقی، احمد، معراج السعاده، ص۷۰۳.
۹.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴، ص۳.
۱۰.↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، التوحید، ص۱۱۷.
۱۱.↑ ریشهری، محمد، الحج و العمره فی الکتاب والسنه، ص۳۲۲.
۱۲.↑ ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، ج۲، ص۲۳۳.
۱۳.↑ شوری/سوره۴۲، آیه۲۳.
۴۱.↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی صدوق، ص۳۸۴.
۱۵.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۲، ص۳۷.
۱۶.↑ واعظ جوادی، مرتضی، فلسفه زیارت و آیین آن، ص۹۳.
۱۷.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸، ص۳۶۸.
۱۸↑ ملکی تبریزی، میرزاجواد آقا، المراقبات، ج۲، ص۲۲۸.
۱۹.↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۴، ص۵۴۸، ح ۳.
۲۰.↑ ریشهری، محمد، الحج والعمره فی الکتاب والسنه، ص۳۲۴، ح ۸۸۳.
۲۱.↑ بهاری همدانی، محمد، تذکره المتقین، ص۷۶.
۲۲.↑ نراقی، احمد، جامع السعاده، ج۳، ص۳۹۸.
۲۳.↑ مجلسی، ممدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۴۱.
۲۴.↑ فلسفه زیارت شرح و تحقیق زیارت القبور فخر رازی، ص۱۰۰ و ۱۰۱.
۲۵.↑ ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی، ج۳، ص۳۶۱.
۲۶.↑ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۵، ص۶۴۶.
۲۷.↑ حاکم نیشابوری، عبدالله، مستدرک حاکم، ج۱، ص۳۷۵.
۲۸.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۴۰.
۲۹.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۴۳.
۳۰.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۲۳.
۳۱.↑ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۱۷۱.
۳۲.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۲۱.
۳۳.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۲۱.
۳۴.↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۲۱.
۳۵.↑ واعظ جوادی، مرتضی، فلسفه زیارت و آئین آن، ص۵۲_۵۳.
۳۶.↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۴، ص۵۶۷.
۳۷.↑ نراقی، احمد، معراج السعاده، ص۷۰۳.
۳۸.↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص۱۱۶.
۳۹.↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۲۷۰.
۴۰.↑ ملکی تبریزی، میرزاجواد اقا، المراقبات، ج۲، ص۲۴۶.
۴۱.↑ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۴۲۳.
۴۲.↑ فیض کاشانی، محسن، وافی، ج۱۴، ص۱۴۷۵.
۴۳.↑ ریشهری، محمد، الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص۳۲۲.
۴۴.↑ حقایق، ص۵۴۵.
۴۵.↑ ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، ج۲، ص۲۲۸.