عطای نیکی در دنیا و در امان ماندن در آخرت
وَ مِنْهُمْ مَنْ یقُولُ رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنا عَذابَ النّارِ ۱
و از آنان کسی است که می گوید: «[ای]پروردگار ما! در دنیا به ما نیکی، و در آخرت[نیز]نیکی نما؛ و ما را از عذاب آتش حفظ کن.
۱- آیۀ فوق منطق اسلام را در مورد دنیا و آخرت و راه مسلمانان را در برخورد با دنیا روشن می سازد. مسلمان واقعی کسی است که دنیا و آخرت را با هم می خواهد و از مواهب دنیوی استفاده می کند و دنیا را مزرعۀآخرت قرار می دهد و البته این گونه افراد از دعا و اعمال خود بهره می برند. ۲
۲- حَسَنَهً » به معنای «نیکی» است که مفهوم وسیعی دارد و شامل تمام مواهب مادی و معنوی می شود.
در برخی از احادیث، قلب سپاسگزار، زبان ذکرگو و همسر با ایمانی که انسان را در امور دنیا و آخرت یاری کند، از مصادیق حَسَنۀ دنیا و آخرت شمرده شده است. ۳
البته روشن است که موارد و مصادیق حسنه در این امور منحصر نمی شود.
۳- واژه های «دنیا» و «آخرت» هرکدام ۱۱۵ مرتبه و تقریباً به صورت مساوی در قرآن کریم به کار رفته اند.
آری دنیا و آخرت هر دو مطلوب اند و مسلمان باید به هر دو توجه داشته باشد. البته نباید فراموش کنیم که دنیا مقدمه و مزرعۀآخرت و کالایی اندک است و آخرت هدف نهایی و جاویدان است.
۴- لطف خدا نسبت به بندگانش آن قدر زیاد است که آنان را راه نمایی می کند که در دعای خود فقط دنیا را نخواهند بلکه هم دنیا را از او بخواهند و هم آخرت را؛ یعنی حتی روش دعا و نوع درخواست را به بندگانش می آموزد.
آموزه ها و پیام ها:
۱- دنیا و آخرت را با هم دیگر بخواهید(و راه دنیاطلبان و یا راهبان تارک دنیا را در پیش نگیرید).
۲- شیوۀدعا کردن را نیز از وحی بیاموزید.
۳- اگر می خواهید تلاش شما ثمربخش باشد به فکر دنیا و آخرت خویش باشید.
۴- به دنبال نیکی در دوجهان و فرار از عذاب باشید.
پی نوشت:
۱ . سوره بقره، آیه ۲۰۱
۲. برخى مفسران احتمال داده‌اند که «أُولٰئِکَ» ناظر به هر دو گروه مطرح شده در آیات ۲۰۰ و ۲۰۱ باشد(تفسیر نمونه،ج ۲،ص ۳۹)ولى با توجه به اینکه فرجام گروه اول در آیه‌ى ۲۰۰ بیان شد که محرومیت محض است،به قرینه‌ى مقابله، «أُولٰئِکَ» فرجام گروه دوم را بیان مى‌کند
۳. ر.ک:مجمع البیان،ذیل آیه