در بیانیه مشترک ایران و چین بر ضرورت لغو تحریمها به‌گونه‌ای قابل راستی‌آزمایی برای از سرگیری اجرای کامل و مؤثر برجام تاکید شد.
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در پایان سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به این کشور، در بیانیه مشترکی ضمن حمایت قاطع از مسائل مربوط به منافع اساسی و حراست از حاکمیت ملی، تمامیت سرزمینی و عزت ملی یکدیگر، بر اهمیت روابط نزدیک سران دو کشور به منظور تعمیق مشارکت جامع راهبردی تاکید کردند.
متن کامل بیانیه مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین به شرح زیر است:
جناب آقای سید ابراهیم رئیسی؛ رئیس جمهوری اسلامی ایران، بنا به دعوت جناب آقای شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق چین و به منظور تحکیم و توسعه مشارکت جامع راهبردی بین دو کشور، از تاریخ ۲۵ الی ۲۷ بهمن ماه ۱۴۰۱ (۱۴ تا ۱۶ فوریه ۲۰۲۳) به طور رسمی از چین دیدار نمودند.
در جریان ملاقات سران دو کشور، طرفین در خصوص موضوعات مختلف دوجانبه و چندجانبه تبادل نظر نمودند. همچنین جناب آقای لی که چیانگ نخست وزیر و رئیس شورای دولتی و جناب آقای لی جان شو، رئیس کمیته دائمی کنگره ملی خلق با جناب آقای رئیسی دیدار کردند.
الف) سیاسی
روسای جمهور در فضایی دوستانه و صمیمی، بطور عمیق در خصوص همکاری در همه حوزه‌های روابط دوجانبه و همچنین چشم انداز سیاسی منطقه ای و بین‌المللی و منافع متقابل گفتگو کردند و به توافق‌های گسترده‌ای از جمله تسریع در اجرای برنامه همکاری جامع ایران و چین دست یافتند. دو طرف از یکدیگر در ارتقای توسعه بومی و شکوفایی اجتماعی- اقتصادی حمایت کردند و برای به اشتراک گذاری بیشتر تجارب در حوزه‌های حکمرانی، اصلاح و توسعه به توافق رسیدند.
روسای جمهور تأکید کردند که پیوندهای راهبردی نزدیک، انتخاب تاریخی ایران و چین بعنوان دو تمدن باستانی در شرق و غرب آسیا است که منافع کل منطقه را تامین می‌کند. ایران و چین، صرف نظر از تغییر و تحول شرایط بین المللی، به تقویت روابط دوجانبه و ارتقای همکاری جامع راهبردی همه‌جانبه متعهد خواهند ماند. دو طرف تاکید کردند که روابط نزدیک ایران و چین نه تنها اهداف مشترک دو کشور را تامین می کند، بلکه شرایط مناسبی را برای کمک به منافع کشورهای مربوطه فراهم می‌آورد.
دو طرف حمایت قوی خود از مسایل مربوط به منافع اساسی یکدیگر را تکرار کرده و حراست از حاکمیت ملی، تمامیت سرزمینی و عزت ملی یکدیگر را قاطعانه مورد حمایت قرار دادند. طرف چینی، قویاً با دخالت نیروهای خارجی در امور داخلی و تضعیف ثبات و امنیت ایران مخالفت می‌کند. طرف ایرانی، تعهد خود به سیاست چین واحد را ادامه می‌دهد. طرف چینی از افزایش نقش ایران در امور منطقه‌ای و بین المللی حمایت می‌کند.
دو طرف، بر اهمیت صلح و ثبات منطقه خلیج فارس در امنیت بین المللی و جریان انرژی تاکید کردند. طرف چینی از نقش مهم ایران در حفظ امنیت جهانی انرژی تقدیر کرد. طرف چینی از سیاست همسایگی پیشنهاد شده توسط رئیس جمهور رئیسی تمجید کرد. طرف ایرانی از ابتکار چین برای صلح و ثبات و ارتقای گفتگوها میان دولت‌های خلیج فارس استقبال نمود. طرف چینی از تلاش کشورهای منطقه در تقویت اتحاد و هماهنگی، حل اختلافات از طریق گفتگو و دستیابی به روابط خوب همسایگی حمایت می‌کند. طرف چینی مایل است در حراست از صلح، ثبات و امنیت منطقه‌ای با طرف ایرانی همکاری نماید.
دو طرف ضمن تمجید از اهمیت راهبردی دیدارهای وزرای امور خارجه دو کشور، توافق کردند ارتباط نزدیک میان وزرای خارجه حفظ شود. دو طرف در مورد تداوم سازوکارهای مشورتی ایران- چین میان بخش‌های تخصصی مربوطه وزارتخانه‌های امورخارجه توافق کردند.
ب) امنیتی و دفاعی
دو طرف همه اشکال تروریسم و حملات تروریستی علیه غیرنظامیان را محکوم کردند. آنها مخالفت خود را با اعمال استانداردهای دوگانه در مبارزه با تروریسم و ارتباط دادن تروریسم به هر مذهب و گروه قومی خاص ابراز داشتند. دو طرف، بر توسعه و تشویق اندیشه‌های اعتدال‌گرایانه با هدف کاهش ریشه ای فضای حیاتی تروریسم تاکید کردند. دو طرف از ابتکارات همدیگر برای حفاظت از صلح و امنیت منطقه‌ای استقبال نمودند.
دو طرف، ضمن در نظر گرفتن مساعدت‌ها و فداکاری‌های دو کشور در مبارزه با تروریسم، موافقت کردند که همکاری در زمینه مقابله با تروریسم را برای ارتقای صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش دهند و ضمن تمایل به مشورت در زمینه مقابله با تروریسم، در خصوص راه‌اندازی سازوکار مشورت سیاسی دوجانبه در موضوعات مقابله با تروریسم گفتگو نمایند.
دو طرف توافق کردند که ارتباطات راهبردی بین بخش‌های دفاعی را تقویت نموده و تبادلات و همکاری نیروهای نظامی در همه سطوح و در حوزه‌های مختلف را دنبال نموده و برگزاری تمرین‌های مشترک نظامی، آموزش و همچنین آموزش پرسنل را گسترش دهند. دو طرف توافق کردند که چهارمین نشست کارگروه مشترک امور امنیت عمومی و داخلی دو کشور را در سال ۲۰۲۳ در پکن برگزار نمایند.
پ) همکاری توسعه‌ای و اقتصادی
دو طرف بر تسریع در اجرای برنامه همکاری جامع و ادامه افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های تجاری، کشاورزی، صنعتی، انرژی تجدیدپذیر، زیرساختی و غیره توافق کردند.
دو طرف توافق کردند که هجدهمین نشست کمیته مشترک تجاری و اقتصادی ایران – چین در سال ۲۰۲۳ در تهران برگزار شود. طرف چینی با قدردانی از مشارکت فعال ایران در نمایشگاه بین‌المللی واردات چین، نمایشگاه بین‌المللی تجارت خدمات چین و نمایشگاه کانتون، به وضوح از مشارکت شرکت‌های ایرانی در رویدادهای تجاری چین در آینده حمایت کرد. طرف چینی تمایل خود را به مشارکت در تولید و افزایش کالاهای باکیفیت در ایران به منظور نیل به رشد تجاری پایدار دوجانبه و افزایش حجم صادرات به چین ابراز کرد. ایران از چین برای ایجاد «کانال سبز» برای صادرات محصولات کشاورزی-غذایی ایران به چین قدردانی کرد. دو طرف بر تقویت ارتباط به منظور پیشبرد همکاری در زمینه توسعه تجارت الکترونیک توافق کردند.
دو طرف با اعتقاد راسخ به سودمندی همکاری کشاورزی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی ایران و چین، همکاری گسترده و نزدیک کشاورزی را به نفع مردم دو کشور دانستند. آنها با اجرای برنامه اقدام در زمینه همکاری‌های کشاورزی بین وزارت جهادکشاورزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی و امور روستایی جمهوری خلق چین (۲۰۳۰-۲۰۲۳) موافقت کردند.
طرف چینی آمادگی خود را برای کمک به طرف ایرانی برای بهبود امنیت غذایی و ظرفیت تولید محصولات کشاورزی بصورت فراگیر اعلام کرد. طرف چینی موافقت کرد که منابع مختلف از جمله کمک، مبادلات فنی، همکاری تجاری و اقتصادی را برای ساخت آزمایشگاه‌های مشترک کشاورزی مدرن و اجرای پروژه‌های پایلوت در همکاری فناوری کشاورزی بکار گیرد.
دو طرف بر تقویت همکاری در چارچوب یادداشت تفاهم تقویت ظرفیت‌های صنعتی و معدنی و سرمایه گذاری و توسعه همکاری با هدف افزایش سهم انرژی‌‌های تجدیدپذیر در ایران به‌ویژه در تولید برق فتوولتائیک توافق کردند.
طرف ایرانی به گرمی از ابتکار کمربند راه و ابتکار توسعه جهانی طرح شده توسط رئیس جمهور شی جین پینگ استقبال و حمایت کرد و آمادگی خود را برای مشارکت همه‌جانبه در این ابتکارات اعلام کرد. طرف چینی از مواضع اعلامی ایران استقبال و از پیوستن ایران به گروه دوستان ابتکار جهانی به عنوان یکی از اعضای پیشگام قدردانی کرد. دو طرف بر سر تقویت همکاری در چارچوب طرح کمربند راه و ابتکار توسعه جهانی توافق کردند.
دو طرف توافق کردند در سال ۲۰۲۳ از ۵۰ شخصیت برجسته از احزاب سیاسی، رسانه‌ها و اندیشکده‌ها برای تبادل تجارب و دیدگاه‌ها در مورد حکمرانی بصورت متقابل دعوت کنند. طرف ایرانی از دستاورد قابل توجه چین در زمینه فقرزدایی تمجید کرد. طرف چینی موافقت خود را با دعوت از شخصیت‌های ایرانی از احزاب سیاسی و سایر حوزه‌ها به چین برای شرکت در برنامه‌های آموزشی فقرزدایی، سلامت و توسعه سبز اعلام کرد.
ضمن توجه ویژه به نگرانی‌های مشترک در مورد تغییرات آب و هوایی، دو طرف توافق کردند که همکاری در زمینه حفاظت از محیط زیست، مقابله با آلودگی هوا و مسائلی مانند ریزگردها را ارتقا دهند.
ث) همکاری فرهنگی و آموزشی
دو طرف به منظور تحکیم روابط دوجانبه و دستیابی به اهداف تعیین‌شده در برنامه همکاری جامع ایران- چین، بر گسترش همکاری فراگیر در حوزه سلامت، علم و فناوری توافق کردند.
دو طرف توافق کردند که تسهیلات بیشتری را برای دانشجویان ایرانی مقیم چین فراهم نموده و بورسیه‌های تحصیلی متقابل ارائه دهند. دو طرف بر تقویت همکاری در زمینه آموزش زبان چینی و فارسی توافق نموده و تمایل خود را به اعزام متقابل اساتید و دانشجویان اعلام داشتند. طرف چینی طی پنج سال آینده، ۱۰۰ بورسیه تحصیلی برای استادان زبان چینی به طرف ایرانی اعطا خواهد کرد.
طرف چینی از اعلام لغو روادید ایران برای گردشگران چینی استقبال کرد و دو طرف توافق کردند که انگیزه جدیدی به تبادلات فرهنگی، ارتباطات مردمی و گردشگری بین دو کشور تزریق کنند و از نقش مثبت موافقتنامه فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری خلق چین تمجید کردند.
دو طرف بر تسریع در امضای برنامه‌های تبادل فرهنگی، هنری و آموزشی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۳ توافق کردند.
دو طرف تصمیم گرفتند سال تبادلات فرهنگی و گردشگری ایران- چین را در سریع‌ترین زمان مورد توافق طرفین برگزار کنند و برای افزایش درک متقابل و شناخت فرهنگی بین مردم ایران و چین، تبادلات و همکاری در زمینه‌های هنری، میراث فرهنگی و آموزش پرسنل بین ادارات و شرکت‌های مرتبط و تبادل هیات‌های ورزشی را تشویق نمایند.
ج) موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی
در موضوع حقوق بشر، دو طرف بیان داشتند که هر ملتی تاریخ، فرهنگ و ویژگی‌های ملی منحصربه‌فرد خود و نظام اجتماعی و سطح توسعه اجتماعی و اقتصادی متفاوتی دارد؛ حقوق بشر باید مطابق با واقعیات و ارزش‌های هر کشور و نیازهای مردم آن حفاظت شود. ترویج و حمایت از حقوق بشر مسئولیت مشترک جامعه بین‌المللی است. دولتها باید به طور یکسان همه مقوله‌های حقوق بشری را در اولویت قرار دهند و آنها را به شیوه‌ای نظام مند ارتقا بخشند.
دو طرف با تکرار تعهد خود به اصل عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها، تاکید کردند که همه دولتها باید به الگوهای بومی حکمرانی دموکراتیک در کشورهای مختلف احترام بگذارند. دو طرف مخالفت خود را با دخالت تحریک‌آمیز سیاسی و تحریک به آشوب به بهانه حقوق بشر و دموکراسی و مداخله در امور داخلی سایر کشورها اعلام کردند.
دو طرف ضرورت مشارکت حداکثری همه کشورها در تعیین سرنوشت مشترک بشری را به رسمیت شناختند و بیان کردند که در این جهان بهم پیوسته امنیت، توسعه و رفاه همه دولتها به صورت متقابل به یکدیگر وابسته است؛ بنابراین منافع برخی دولتها را نمی‌توان به هزینه سایرین حاصل کرد و باید امنیت، منافع و جایگاه همه دولتها محترم شمرده شود.
دو طرف به این حقیقت که در جهان امروز، چالش‌های جدید و ضرورت‌های آتی، طرح ابتکارات و ترتیبات جدید چندجانبه را ایجاب کرده است توجه نمودند. آنها اتفاق نظر داشتند که توسعه اقتصادی برای صلح و امنیت بین‌المللی حیاتی است و کشورهای توسعه یافته باید دستاوردهای خود را با دیگران به منظور گسترش صلح در سراسر جهان به اشتراک بگذارند. طرف ایرانی از ابتکار امنیت جهانی طرح شده توسط رئیس جمهور شی جین پینگ به عنوان ابتکاری که در مسیر اهداف و اصول منشور ملل متحد است حمایت کرد. دو طرف توافق کردند که همکاری بین‌المللی در خصوص اصلاح مبتنی بر اجماع سازمان ملل که می‌تواند منافع و دغدغه‌های همه دولت‌های عضو به ویژه کشورهای در حال توسعه را پوشش دهد تقویت نمایند.
دو طرف بار دیگر تکرار کردند که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تایید شده است، برای تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران مفید است. خروج یکجانبه آمریکا از برجام علت اصلی وضعیت کنونی است. آنها تاکید کردند که لغو تحریمها و اطمینان از منافع اقتصادی ایران بخش اساسی و پایه‌ای برجام است و همه تحریم‌های مربوطه باید به‌گونه‌ای قابل راستی‌آزمایی برداشته شوند تا از سرگیری اجرای کامل و مؤثر برجام تسهیل شود.
دو طرف با تکرار حمایت قاطع خود از ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای و دیگر سلاح‌های کشتار جمعی، تائید کنفرانس بازنگری پیمان عدم اشاعه در مورد اهمیت پیوستن اسرائیل به پیمان عدم اشاعه و قراردادن تمام تاسیسات هسته‌ای تحت نظارت پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را یادآوری کردند.
دو طرف بر اهمیت خلع سلاح و عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای برای صلح جهانی تاکید کردند و بر احترام خود به حقوق مسلم همه کشورهای عضو پیمان عدم اشاعه برای توسعه علم و فناوری هسته‌ای و دستیابی به مواد، فناوری و تجهیزات هسته‌ای برای اهداف صلح آمیز تاکید کردند. دو طرف با اتخاذ اقدامات یکجانبه قهرآمیز یا اقدامات محدودکننده با انگیزه سیاسی توسط هر دولتی که مانع از اعمال حقوق کشورهای عضو پیمان عدم اشاعه برای توسعه و استفاده از فناوری و انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز می‌شود، مخالفت کردند.
دو طرف قاطعانه در برابر تلاش دولت‌های خاص برای سیاسی کردن کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اجرای توافقات پادمانی ایستادند. آنها از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در انجام مسئولیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی خود به شیوه‌ای بی‌طرفانه، عینی و حرفه‌ای حمایت کردند. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید وظایف خود را مطابق با اصول و مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام دهد.
دو طرف ممنوعیت حملات مسلحانه علیه تأسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای با مقاصد صلح‌آمیز طبق قطعنامه شماره GC(XXXIV)RES/۵۳۳ که در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اکتبر ۱۹۹۰ به تصویب رسید را مورد تاکید قرار دادند. آنها حملات، تهدید به حمله یا اقدامات خرابکارانه علیه تاسیسات هسته‌ای با مقاصد صلح‌آمیز را محکوم کردند.
دو طرف تاکید کردند که جامعه بین المللی باید از اصل « توسط سوری‌ها، برای سوری‌ها » حمایت کند. به حاکمیت و تمامیت سرزمینی سوریه احترام بگذارد، به روند فراگیر سیاسی و مصالحه پایبند باشد، وضعیت بشردوستانه را بهبود بخشد، روند بازسازی در سوریه را تسریع کند و به طور موثر با تروریسم مبارزه کند. دو طرف خواستار لغو فوری تحریم‌های اقتصادی غیرقانونی علیه مردم سوریه شدند.دو
طرف قاطعانه از آرمان عادلانه مردم فلسطین برای اعاده حقوق و منافع مشروع ملت خود و حق تعیین سرنوشت حمایت می‌کنند.
دو طرف حمایت خود را از حاکمیت، استقلال و تمامیت سرزمینی یمن اعلام نموده و از سازمان ملل در ایفای نقشی عادلانه و منصفانه و به عنوان کانال اصلی میانجیگری حمایت کردند. دو طرف از همه طرف‌های ذی‌ربط خواستند برای ارتقای صلح در منطقه، فعالانه از تلاش‌های سازمان ملل برای ادامه آتش‌بس و انتقال کمک‌های بشردوستانه به یمن، توقف مداخله در یمن و گفتگوهای یمنی-یمنی حمایت کنند تا هر چه زودتر صلح، ثبات و آرامش به یمن بازگردد.
دو طرف از تعمیق همکاری‌ها در چارچوب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله «سازمان همکاری شانگهای» استقبال کردند و تکرار نمودند که عضویت ایران در این سازمان تضمین کننده تقویت صلح، امنیت، ثبات و توسعه در منطقه و فراتر از آن خواهد بود. طرف ایرانی از ابتکار چین برای افزایش تعداد اعضای بریکس استقبال کرد و آمادگی خود را برای به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های ایران با اعضای بریکس اعلام کرد.
دو طرف بر مسئولیت ایالات متحده و ناتو در شرایط کنونی افغانستان تاکید کردند و از هیات حاکمه افغانستان خواستند تا یک حکومت فراگیر با مشارکت معنادار همه گروه‌های قومی و سیاسی و رفع تبعیض علیه زنان، اقلیت‌ها و مذاهب تشکیل دهند. طرف چینی از نقش مهم ایران در میزبانی بیش از ۴,۵ میلیون پناهجوی افغان قدردانی کرد و دو طرف توافق کردند که به ارائه کمک های بشردوستانه و اقتصادی به مردم افغانستان و افزایش همکاری‌های توسعه‌ای در افغانستان ادامه دهند. دو طرف توافق کردند که یک افغانستان صلح آمیز، مرفه، به هم پیوسته و باثبات برای رفاه و پیشرفت منطقه‌ای ضروری است. آنها از نتیجه سه نشست وزرای امور خارجه شش کشور همسایه افغانستان ابراز خرسندی کرده و منتظر نشست بعدی که در ازبکستان برگزار خواهد شد، هستند.
با توجه به وضعیت کنونی اوکراین و پیامدهای آن برای صلح و امنیت بین‌المللی، دو طرف خواستار ایجاد شرایط برای حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران اوکراین از سوی جامعه جهانی و به‌ویژه طرف‌های ذی‌ربط شدند.
رئیس جمهور رئیسی ضمن تشکر از میزبانی گرم و سخاوتمندانه رهبر و مردم چین از ایشان و هیات همراه، برای تداوم توسعه و شکوفایی چین آرزوی موفقیت کرد.
دو طرف تعدادی موافقتنامه و یادداشت تفاهم همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف را امضاء و منعقد کردند.
رئیس جمهور رئیسی، از جناب آقای شی جین‌پینگ، برای سفر رسمی به ایران دعوت کرد. رئیس جمهور شی جین چینگ، این دعوت را به گرمی پذیرفت و اظهار داشت که در زمان مناسبی از ایران بازدید خواهد کرد. روسای جمهور دو کشور بر اهمیت روابط نزدیک سران کشورها به منظور تعمیق مشارکت جامع راهبردی تاکید کردند.
پایان پیام/