واکاوی آثار تقوا در دنیا و آخرت از منظر قرآن و سنت

الهام از آیات قرآن و سخنان اهل بیت

« آثار تقوا در دنیا و آخرت با الهام از آیات قرآن وسخنان اهل بیت «علیهم السلام» عنوانی است جهت دستیابی به مفهوم تقوا و آثار آن در دنیا و آخرت که از دیدگاه قرآن و سنت بررسی گردیده است. تقوا از «وقایه » گرفته شده ودر لغت ، به معنای خویشتنداری و باز داشتن نفس از آن چیزی است که در آخرت برای انسان زیان دارد. تقوا، محصور کردن نفس به چیزهایی است که برای او مفید است . تقوا، دارای اثر نیک در دنیا وآخرت است. آثار دنیوی نیز در دو قالب آثار فردی و آثار اجتماعی ذکر شده اند.لازم به ذکر است که پاره ای از آثار ، رابطه ای تعاملی یا دو سویه با تقوا دارند، یعنی هم این عوامل تقوا را به دنبال دارند و نیز تقوا پیشگی سبب پیدایش آنهاست.

آثار تقوا در دنیا
مراد، آثاری است از فضایل وخوبی ها که در این دنیا نصیب و روزی متقین می گردد.

آثار فردی
مراد، آثاری است که اولا و بالذات بر فرد اثر می گذارد. ثانیا! و بالعرض آثار آن در جامعه مشخص می گردد.

۱- خدا محوری
پروا پیشگان ، جلال و بزرگی، یاد، محبت، ایمان رضای باری تعالی در سراسر زندگی شان پرتوافکنده است. امام علی (ع) درخطبه ی همام که خطبه ی متقین نام گرفته چنین می فرمایند.«… عظم الخالق فی انفسهم فصغر ما دونه فی اعینهم . م (۱) ایشان ، حقیقتاً به خداوند ایمان آورده اند(۲).واز نثار کردن جان، مال و… در راه خدا هیچ باکی ندارند:
( لایستاذنک الذین یومنون بالله والیوم الاخر ان یجاهدوا باموالهم و انفسهم و الله علیم بالمتقین انما یستاذنک الذین لایومنون بالله والیوم الاخر و ارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون)(۳)
علامه طباطبایی (قدس سره ) در تفسیر آیات فوق در وصف جهاد کنند گان در راه خداچنین می نویسد:
«خداوند در این دو آیه می خواهد بفرماید: « جهاد درراه خدا با جان ومال از لوازم ایمان واقعی ودرونی به خدا و روز جزاست، چون چنین ایمانی آدمی را به تقوا وا می دارد. ومؤمن، به خاطر داشتن چنین ایمانی نسبت به وجوب جهاد بصیرتی به دست می آورد و همین بصیرت نمی گذارد که در امر جهاد تثاقل و کاهلی کند، تا چه رسد به این که از ولی امر خود اجازه ی تخلف و معافیت از جهاد بخواهد . به خلاف منافق که او به خاطر نداشتن ایمان به خدا و روز جزا دارای چنین تقوایی نگشته ، دلش هموراه در تزلزل و تردیداست و در نتیجه ، در مواقف و معفیت از جهاد بخواهد. به خلاف منافق که او به خاطر نداشتن ایمان به خدا و روز جزا دارای چنین تقوایی نگشته ، دلش هموراه در تزلزل و تردید است ، و در نتیجه ، در مواقف دشواری که پای جان و مال در میان است دلش می خواهد به هر وسیله ی ممکن طفره برود و خود را کنار بکشد، وبرای این که از رسوایی خود نیز جلوگیری به عمل آورده باشد و صورت قانونی بدان بدهد از ولی امرش درخواست معافیت می کند.»(۴)
خداوند در زندگی دنیایی ، کلمه ی تقوا و سکینه را نصیب متقین و مؤمنین می کند: ( اذجعل الذین کفروا فی قلوبهم الحمیه حمیه الجاهلیه فانزل الله سکینه علی رسوله وعلی المؤمنین والزمهم کلمه التقوی و کانوا احق بها و اهلها و کان الله بکل شیء علیما).(۵)
متقین در سراسر مشکلات و سختی ها والقاآت نفس و شیطان ، خداوند یگانه و بی همتا را یاد می کنند:
( ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون )(۶)
آری ، اینان همان متقینی هستندکه یاد خداوند باری تعالی سراسر وجودشان را فرا گرفته و شب و روزشان را با یاد خدا به سر می برند. امام علی (ع) می فرمایند: « … یصبح وهمه الذکر..»(۷) ایشان هوشیار هستند و لحظات را جز با یاد خدا به سر نمی برند.مولای متقیان می فرمایند: « … ان کان فی الغافلین کتب فی الذاکرین و ان کان فی الذاکرین لم یکتب من الغافلین ….» (۸)
خدا محوری آن قدر در وجود آنها رسوخ یافته که حتی در کارهای روزمره ی خود نیز با یاد خدا حرکت می کنند. امام علی (ع) در همراهی یکی از یاران فرمودند:« انطلق علی تقوی الله وحده لا شریک له …» (۹) امام (ع) به یکی از کارگزاران خود [مخفف بن مسلم] هنگامی که او را برای گرد آوری زکات [به اصفهان ] فرستاد چنین فرمودند: « امره بتقوی الله فی سرائر امره و خفیات عمله حیث لا[شاهد] شهید عیره و لا وکیل دونه …»(۱۰)
تقوا پیشگان نسبت به خداوند خوف و خشیت دارند:
( ولقد اتینا موسی و هارون الفرقان وضیاء و ذکراً للمتقین الذین یخشون ربهم بالغیب وهم من الساعه مشفقون)(۱۱)
امام علی (ع) خشیت و خوف ایشان را چنین وصف می نمایند : « قد براهم الخوف بری القداح ینظر الیهم الناظر فیحسبهم مرضی و ما بالقوم من مرض و یقول : لقد خولطوا و لقد خالطهم امر عظیم …» (۱۲)
اینان ، خوف از خدا را همراه با امید در دل دارند.امام علی (ع) در خطبه ی همام می فرمایند : « .. یبیت حذرا و یصبح فرحا حذرا لما حذر من الغفله و فرحا بما اصاب من الفضل والرحمه ….»(۱۳)
آری، اهل تقوا به جهت شناخت اصیل و عمیقشان از باری تعالی ، دلی خاشع دارند:« خاشعا قلبه و…»(۱۴) ایشان با تمام وجود با خدا هستند و خداوند نیز یاری رسان آنها است. خداوند در وصف ایشان می فرماید:
( ان الله مع الذین اتقوا والذین هم محسنون )(۱۵)
علامه طباطبایی (قدس سره ) در باره ی تفسیر این آیه می فرمایند:
«از این تعبیر استفاده می شود که تقوا و احسان هر یک سبب مستقلی برای موهبت نصرت الهی و ابطال مکر دشمنان دین و دفع کید آنان هستند، پس می توان گفت که این آیه جمله ی (ولا تک فی صیق مما یمکرون)(۱۶) را تعلیل می کند و وعده ی نصرت می دهد. » (۱۷)
کلام حضرت علی (ع) نیز مؤیدی بر این ادعاست که خداوند یاری رسان انسان های پرهیزگار وبا تقوا در کارزار نیاست ؛ ایشان می فرمایند : « ایسرک ان تکون من حزب الله الغالبین اتق الله سبحانه واحسن فی کل امورک ( فان الله مع الذین اتقوا و اذین هم محسنون )»(۱۸)
وخدا همیشه یار و یاور متقین است و این رابطه ی تعاملی و دو سویه است:
( انهم لن یغنوا عنک من الله شیئا وان الظالمین بعضهم اولیاء بعض والله ولی المتقین » (۱۹)
ایشان ، در دین و راه خدا استوار و محکم هستند؛ چون ایمان آنها توأم با تقوا و یقین قلبی است و به سادگی با وساوس شیطان و ظواهر دنیا خللی در دینشان وارد نخواهد آمد. امام علی (ع) می فرمایند: «…. حریزا دینه …» ،(۲۰) فمن علامه احدهم [المتقین] انک تری له قوه فی دین و حزما فی لین وایمانا فی یقین …» (۲۱)
تقوا پیشگان به وسیله ی تقوا به یاد و ذکر و یاری خدا هستند و نیز در پی آن از غفران ، محبت، رحمت و رضای الهی برخوردار هستند. آنان اهل گناه و معصیت نیستند ، لیکن اگر از آنان گناهی سر زند، خداوند گناهان تقوا پیشگان را به سبب پروایشان می آمرزد:
(ذلک امر الله انزله الیکم و من یتق الله یکفر عنه سیئاته و یعظم له اجرا)(۲۲)
خداوند به حال چنین افراد ی که به سمت پرهیزگاری آمده اند نظر می کند و گناها ن گذشته ایشان را نیز محو می کند:
(لیس علی الذین امنوا و عملوا الصالحات جناح فیما طعموا اذا ما اتقوا و امنوا و عملو ا الصالحات ثم اتقوا و امنوا ثم اتقوا و احسنوا والله یحب المحسنین)(۲۳).
خداوند در جای دیگری چنین فرموده است:
(یا ایها الذین امنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا و یکفر عنکم سیئاتکم و یغفر لکم و الله ذو الفضل العظیم .)(۲۴)
خداوند ،خود متقین را به سوی مغفرت در آخرت ترغیب نموده است تا بدانند که چه جایگاه مقدس و مبارکی در انتظار آنهاست :
(وسارعوا الی مغفره من ربکم و جنه عرضها السماوات والارض اعدت للمتقین )(۲۵)
آری ، مغفرت الهی در دنیا و آخرت نصیب متقین است. پروا پیشگان، محبت ودوستی خدا را به خود جلب می کنند:
(بلی من اوفی بعهده واتقی فان الله یجب المتقین )(۲۶).
«پیامد تقوا، برخورداری از رحمت الهی است .(۲۷) تقوای عاشقانه، فرد را به دریای رحمت بی منتهای الهی ، یعنی ایستگاه پایانی می رساند. این رحمت البته چیزی نیست جز توفیق الهی در دوستی محمد وآل او (ص) و دشمنی با دشمنان ایشان؛ زیرا آنها اهل رحمت پرودگار در دنیا و آخرت (۲۸) و مظهر رحمانیت و رحیمیت او می باشند. چنان که رسول (ص) خود مظهر رحمت برای جهانیان (۲۹)و ابراهیم (ع) نیز برخوردار از رحمت اختصاصی اهل بیت (ع)(۳۰) می باشد.از مصادیق این رحمت،برکت در روزی وبهره وری از نعمت خداداد(۳۱) ونیز فهم حقیقی کتاب های الهی از جمله قرآن ،(۳۳)انجیل وتورات،(۳۲) است و متقی از درک و فهمی ویژه(۳۴) برخوردار بوده، بدین وسیله از دیگران متمایز می گردد»(۳۶)و(۳۵)
آنچه از رحمت ، با تقوا پیشگان مرتبط است ، نه رحمت عام ، بلکه رحمت خاص است:
(ورحمتی وسعت کل شی ء فساکتبها للذین یتقون و یؤتون الزکاه والذین هم بایاتنا یؤمنون)(۳۷)
در این آیه ، به سیر رحمت باری تعالی از رحمت عامه(واسعه) به رحمت خاصه که ویژه ی متقین است، اشاره شده است.آری ، این رحمت چنان که گفته آمد، نعمت اهل بیت رسول خدا(ص) است.
در آیات دیگری نیز به این رحمت خاصه اشاره شده است :
(واذا قیل لهم اتقوا مابین ایدیکم وما خلفکم لعلکم ترحمون)(۳۸).
وقتی تقوای الهی با ایمان به او ، عجین گشت، از رحمت خاص خدا، نور الهی وآمرزش او برخوردار خواهیم شد:
(یا ایها الذین امنوا اتقوا الله وامنوا برسوله یؤتکم کفلین من رحمته و یجعل لکم نورا تمشون به ویغفر لکم والله غفور رحیم)(۳۹)
در روایتی نیز از امام (ع) چنین نقل شده است : « من نقله الله من ذل المعاصی الی عز التقوی اغناه الله بلا مال و اعزه بلا عشیره و آنسه بلا انیس .» (۴۰)
ازآنچه گفته آمد مشخص گردید تقوالی الهی رابطه ی بنده را با خداوند محکم تر می کند ویاد و ذکر او را در دل زیاد گردانیده و نیز موجب یاری کردن خدا و استواری در دین می شود.هم چنین گناهان آمرزیده می شود.از رحمت و محبت خدا برخوردار خواهیم شد و اوج این نعمت ها در رضای خداست.
( قل اونبئکم بخیر من ذلکم للذین اتقوا عند ربهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهره و رضوان من الله والله بصیر بالعباد).(۴۱)
کوتاه سخن این که ، یکی از پیامدهای مهم تقوا در این عالم، خدا محوری است.

۲- ایمان به پیامبران الهی (ع)
ازآثار تقوا، ایمان به فرستادگان الهی است:
(ولکن البر من امن بالله و الیوم الاخرو الملائکه والکتاب والنبیین و اتی المال علی حبه ذوی القربی والیتامی و المساکین وابن السبیل والسائلین وفی الرقاب واقام الصلاه واتی الزکاه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا والصابرین فی الباساء والضراء وحین الباس اولئک الذین صدقوا واولئک هم المتقون)(۴۲).
امیر مؤمنان حضرت علی (ع) در باره ی ویژگی های رسول خدا(ص) چنین آورده اند : « امام من اتقی وبصر[بصیره] من اهتدی.»(۴۳)
پیامبران الهی نیز خود از کودکی متقی بوده اند که به راهبری تقوا پیشگان برگزیده شده اند:
(یا یحیی خذالکتاب بقوه و اتیناه الحکم صبیا و حنانا من لدنا و زکاه و کان تقیا)(۴۴).

۳- ایمان به رستاخیز
ایمان به روز جزا وقیامت از آثار تقواست :
(ولکن البر من امن بالله والیوم الاخر و الملائکه والکتاب والنبیین واتی المال علی حبه ذوی القربی والیتامی و المساکین و ابن السبیل والسائلین و فی الرقاب و اقام الصلاه واتی الزکاه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا والصابرین فی الباساء والضراء و حین الباس اولئک الذین صدقوا واولئک هم المتقون ).(۴۵)
این صفت از اولین ویژگی های بارز پروا پیشگان است :
( ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین الذین یومنون بالغیب و یقیمون الصلاه ومما رزقنا هم ینفقون و الذین یومنون بما انزل الیک وما انزل من قبلک و بالاخره هم یوقنون)(۴۶).
ایشان، علاوه بر این که ایمان به آخرت دارند، عذاب آن را باور داشته وازآن هراسناک اند:
(ولقد اتینا موسی و هارون الفرقان و ضیاءو ذکر المتقین الذین یخشون ربهم بالغیب وهم من الساعه مشفقون )(۴۷).
امیر بیان حضرت علی (ع) درباره ی ایشان می فرمایند:« نزلت انفسهم منهم فی البلا ء کالتی نزلت فی الرخاء ولو لا الجل الذی کتب الله [لهم ] علیهم لم تستقر ارواحهم فی اجسادهم طرفه عین شوقا الی التواب وخوفا من العقاب ».(۴۸)

۴- ایمان به کتب آسمانی
ایمان به کتاب های آسمانی که خداوند بر پیامبرانش فرو فرستاده است از آثار تقواست .(۴۹) در قرآن کریم آمده است که متقین چنین اند:
(والذین یومنون بما انزل الیک وما انزل من قبلک و بالاخره هم یوقنون).(۵۰)
(ولکن البر من امن بالله والیوم الاخره و الملائکه والکتاب و النبیین واتی المال علی حبه ذوی القربی والیتامی و المساکین و ابن السبیل و السائلین وفی الرقاب واقام الصلاه و اتی الزکاه والموفون بعهدهم اذا عاهدوا والصابرین فی الباساء والضراء وحین الباس اولئک الذین صدقوا و اولئک هم المتقون ).(۵۱)

۵-ایمان به ملائکه
ایمان به ملائکه ی الهی از آثار تقوای حقیقی است که آیات مربوطه در بخش های قبل ذکر شد.

۶- بزرگ داشتن شعائر دین
بزرگ داشتن شعائر دین از نشانه های تقواست:
(ذلک ومن یعظم شعائرالله فائها من تقوی القلوب ).(۵۲)
یکی از این شعایر نماز است که در قرآن کریم تصریح شده که از پیامدهای تقواست .خداوند در باره ی این صفت متقین چنین می فرماید: ( ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین الذین یومنون بالغیب و مقیمون الصلاه ومما رزقنا هم ینفقون )(۵۳)

پی نوشت ها :

۱- «… خداوند در جانشان برزگ گشته، و در نیتجه ، غیر او درچشمشان کوچک آمده..» [سید،ابولحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه، ترجمه: شیروانی،علی، خطبه ی ۱۹۳].
۲- «کسانی که به خدا و روز باز پسین ایمان دارند، در جهاد با مال و جانشان از تو[عذر و]اجازه نمی خواهند، وخدا به [حال]تقوا پیشگان داناست. تنها کسانی از تو اجازه می خواهند[به جهاد نروند] که به خدا و روز بازپسین ایمان ندارند ودل هایشان به شک افتاده ودر شک خود سرگردانند.»[بقره/۱۷۷].
۳-توبه/۴۴-۴۵.
۴- طباطبایی، سیدمحمد حسین،المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه:موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج ۹،ص۳۸۸.
۵- «آن گاه که کافران در دل های خود، تعصب[آن هم ] تعصب جاهلیت ورزیدند، پس خدا آرامش خود را بر فرستاده ی خویش و بر مؤمنان فرو فرستاده، و آرمان تقوا را ملازم آنان ساخت، و[درواقع] آنان به [رعایت] آن [آرمان] سزاوارتر و شایسته ی [اتصاف به ] آن بودند و خدا همواره برهر چیزی داناست.»[فتح/۲۶].
۶- درحقیقت، کسانی که [از خدا]پروا دارند، چون وسوسه ای از جانب شیطان بدیشان رسد[خدا را]به یاد آوردند وبناگاه بینا شوند.»[اعراف/۲۰۱].
۷- «…و شب را با اندیشه ی ذکر و یاد خدا به روزمی آورد….»[سید رضی، ابوالحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه، ترجمه: شیروانی، علی، خطبه ی ۱۹۳].
۸- «..انسان پرهیزگار اگردرمیان غافلان باشد از جمله ی ذاکران به حساب آید، واگر در جمع ذاکران باشد از غافلان به شمار نیاید…»[همان، خطبه ی ۱۹۳].
۹- «با پروای خداوندی که یکتا و بی شریک است، حرکت کن…»[همان نامه ی ۲۵].
۱۰-«او را به پروای از خدا در امورنهایی و کارهای پوشیده از نظرها فرمان می دهم، آنجا که جز خدا کسی شاهد و غیر او کسی وکیل نیست.»[همان، نامه ۲۶]
۱۱- «و درحقیقت، به موسی و هارون فرقان دادیم و[کتابشان]برای پرهیزگاران روشنایی و اندرزی است. [همان] کسانی که از پروردگارشان در نهان می ترسند واز قیامت هراسناکند.» [انبیاء/۴۸-۴۹].
۱۲- «خوف از خداوند پیکرشان را همچون تیر تراشیده و باریک ساخته، هرگاه کسی نگاهش به ایشان افتد پندارد که بیمارند، در حالی که بیمار نیستند و مردم می گویند : اینان دیوانه اند، حال آن که امری عظیم آنانرا چنان آشفته ساخته است …»[سید رضی، ابوالحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه، ترجمه: دکتر شیروانی، علی، خطبه ی ۱۱۳].
۱۳- «.. شب را با بیم سپری می کند و روز را شادمان آغاز می نمایند: بیمناک از غفلتی که اورا از آن برحذر داشته اند، وشادمان از فضل و رحمتی که نصیبش گشته است. » [همان ، خطبه ی ۱۹۳].
۱۴- همان.
۱۵- نحل/۱۲۸،ونیز رک: بقره /۱۹۴، توبه/۳۶و ۱۲۳.
۱۶- «درحقیقت، خدا با کسانی که پروا داشته اند و[با]کسانی [است ] که آنها نیکو کارند.»[نحل /۱۲۷].
۱۷- طباطبایی ، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن ، ترجمه: موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج۲،ص۵۳۹.
۱۸- «اگر دوست داری که در نیروی پیروز خداوند باشی پروای خدا پیشه کن ودرتمام کارهایت نیکی کن که خداوند با کسانی است که تقوا پیشه می کنند ونیکو کارند.»[آمدی، عبدالواحد التمیمی ، غررالحکم ودررالکلم ، ص ۲۶۹].
۱۹- «آنان هرگز در برابر خدا از تو حمایت نمی کنند[ وبه هیچ وجه به کار تو نمی آیند]و ستمگران بعضی شان دوستان بعضی [ دیگر]ند، وخدایار پرهیزگاران است .»[جاثیه/۱۹].
۲۰- «…دینش محفوظ است..» [سید رضی، ابوالحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه، ترجمه: شیروانی، علی ، خطبه ی ۱۹۳].
۲۱- «از دیگر نشانه ها ی انسان پرهیزگار آن است که او را می بینی که در دین نیرومند، دوراندیش و درعین حال ملایم ، دارای ایمانی توأم با یقین است . …» [همان].
۲۲- «این است فرمان خدا که آن را به سوی شما فرستاده است ؛ وهرکس ازخدا پروا کند، بدی هایش را از او بزداید و پاداشش را بزرگ گرداند. » [طلاق/۵].
۲۳- «بر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، گناهی در آنچه [قبلاً] خورده اند نیست، در صورتی که تقوا پیشه کنند و احسان نمایند و خدا نیکوکاران را دوست می دارد. »[مائده/۹۳].
۲۴- «ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر از خدا پروا دارید، برای شما[نیروی] تشخیص [حق از باطل] قرار می دهد؛ و گناهانتان را از شما می زداید؛ و شما را می آمرزد؛ وخدا دارای بخشش بزرگ است .» [انفال/۲۹]
۲۵- «وبرای آمرزش از پروردگار خود و بهشتی که پهنایش[به قدر ]آسمان ها و زمین است [و]برای پرهیزگاران آماده شده است ، بشتابید[آل عمران/۱۳۳].
۲۶- «آری، هر که به پیمان خود وفا کندو پرهیزگاری نماید بی تردید خداوند پرهیزگاران را دوست دارد.» [آل عمران /۷۶؛ ونیز ر. ک : توبه /۴].
۲۷- اعراف /۱۳.
۲۸- ر.ک : فتونی، ابوالحسن، مقدمه تفسیر مرآه الانوار، ص ۱۶۵.
۲۹- (وما ارسلناک الا رحمه للعالمین )[انبیاء /۱۰۷].
۳۰- (قالوا اتعجبین من امر الله رحمت الله و برکاته علیکم اهل البیت انه حمید مجید) [هود/۷۳].
۳۱- ر. ک : عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ص ۳۴۰؛ جرجانی، ابوالمحاسن ، جلاء الاذهان، ۹۸/۱۰،طلاق /۲و۳.
۳۲- (ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین)البقره/۲]
۳۳- (وآتیناه الانجیل فیه هدی و نور و مصدقا لما بین یدیه من التوراه و هدی و موعظه للمتقین )[المائده /۴۶].
۳۴-ر. ک : الاعراف/۱۶۹، الانعام /۳۳.
۳۵- (یا ایها الذین امنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا) [الانفال /۲۹].
۳۶- جودوی ، امیر ، پیامد اعمال در زندگانی با الهام از قرآن ، ص ۱۰۵.
۳۷-«..و رحمتم همه چیز را فرا گرفته است؛ وبه زودی آن را برای کسانی که پرهیزگاری می کنند وزکات می دهند و آنان که به آیات ما ایمان می آورند، مقرر می دارم.»[الاعراف/۱۵۶].
۳۸- «وچون به ایشان گفته شود: از آنچه در پیش رو وپشت سر دارید بترسید، امید که مورد رحمت قرار گیرید[نمی شنوند].»[یس /۴۵].
۳۹- «ای کسانی که ایمان آورده اید ، از خدا پروا دارید وبه پیامبر او بگروید تا از رحمت خویش شما را دو بهره عطا کند وبرای شما نوری قرار دهد که به [برکت ]آن راه سپرید و بر شما ببخشاید، وخد آمرزنده ی مهربان است. [حدید/۲۸].
۴۰- «هر که را خداوند از ذلت معصیت به عزت تقوا رساند، او را بدون ثروت، توانگر و بدون داشتن عشیره و قبیله، عزیز و گرامی، وبدون داشتن همدمی ، مأنوس قرار داده است. » [حلی ، محمد بن ادریس، مستطرفات السرائر، ص ۵۹۳؛ونیز ر. ک ورام، مجموعه ورام ، ج۱، ص۶۵، کلینی ، محمد بن یعقوب، الکافی،ج۲،ص۷۷].
۴۱- «بگو: آیا شما را به بهتر از اینها خبر دهم؟ برای کسانی که تقوا پیشه کرده اند نزد پروردگارشان باغ هایی است که از زیر[درختان]آنها نهرها روان است ؛ درآن جاودانه بمانند، وهمسرانی پاکیزه و [نیز]خشنودی خدا[رادارند]، وخداوند به [امور]بندگان[خود]بیناست. » [آل عمران /۱۵].
۴۲-بقره/۱۷۷.
۴۳- «او پیشوای پارسایان ، و چشم بینای هدایت یافتگان است . » [ سید رضی، ابوالحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه ، ترجمه: شیروانی، علی، خطبه ی ۱۱۶].
۴۴- «ای یحیی! کتاب [خدا]را به جد و جهد بگیر، واز کودکی به او نبوت دادیم. و [نیز] از جانب خود، مهربانی و پاکی [ به اودادیم]وتقوا پیشه بود.»[مریم/۱۲-۱۳].
۴۵- بقره/۱۷۷.
۴۶-«این است کتابی که در (حقانیت )آن هیچ تردیدی نیست و مایه ی هدایت تقوا پیشگان است. آنان که به غیب ایمان می آورند وبه آخرت یقین دارند.»[بقره /۲-۴].
۴۷- «ودر حقیقت، به موسی و هارون فرقان دادیم و[کتابشان] برای پرهیزگاران روشنایی و اندرزی است. [ همان] کسانی که از پروردگارشان در نهان می ترسند واز قیامت هراسناک اند.» [انبیاء/۴۸-۴۹].
۴۸- «در هنگام بلا و مشقت حالشان همچون هنگام آسایش و رفاه ست ، چنان مشتاق پاداش و بیمناک از عذاب اند که اگر نبود زمان معینی که خداوند برای ماندنشان در دنیا مقرر فرموده، لحظه ای روحشان درپیکرشان قرار نمی گرفت [ ومرغ جانشان به سوی ابدیت به پرواز در می آمد.] » [ سیدرضی، ابوالحسن حسین بن محمد، نهج البلاغه ، ترجمه: شیروانی، علی، خطبه ی ۱۹۳].
۴۹- بقره /۱۷۷.
۵۰-«وآنان که بدانچه به سوی تو فرود آمده وبه آنچه پیش از تو نازل شده است، ایمان می آورند.» [بقره/۴].
۵۱- بقره/۱۷۷.
۵۲- «این است [فرایض خدا] وهرکس شعایر خدا را بزرگ دارد، در حقیقت، آن [حاکی ]از پاکی دل هاست . » [حج/۳۲].
۵۳- «این است کتابی که در [حقانیت] آن هیچ تردیدی نیست [و] مایه ی هدایت تقوا پیشگان است : آنان که به غیب ایمان می آورند، ونماز را بر پا می دارند، وازآنچه به ایشان روزی داده ایم انفاق می کنند. » [بقره/۲-۳].