جامعه‌پذیری در قالب تجربه یک رویداد جمعی و سیاسی
هرساله در روز ۲۲ بهمن، مردم ایران در سراسر کشور در راهپیمایی‌ای شرکت می‌کنند که به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برگزار می‌شود تا بدین طریق، مجدداً با آرمان‌های انقلاب شکوهمند اسلامی که بزرگ‌ترین کنش جمعی ایرانیان در طول تاریخ است.
بعد از گذشت چندین دهه بیعت کنند. اما اهمیت این روز در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران با ویژگی‌هایی که در اختیار دارد، تنها به اینجا ختم نمی‌شود، بلکه راهپیمایی این روز نقش بسزایی در جامعه‌پذیری سیاسی و انتقال اندیشه‌ها و باورهای سیاسی یک نسل به نسل بعد در جامعه‌ی ایران دارد. بنابراین در نوشتار حاضر، درصدد تبیین نقش بزرگداشت ۲۲ بهمن در جامعه‌پذیری سیاسی و شکل‌گیری و انتقال ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب به نسل سوم هستیم.
جامعه‌پذیری سیاسی
هویت‌ها و باورهای کلی مانند ملیت، تصور فرد در مورد قومیت و طبقه‌ی خود، پایبندی‌های مذهبی و مسلکی و احساس بنیادین فرد در مورد حقوق و وظایف خویش، در جامعه به وجود می‌آیند و اغلب در اوان زندگی شکل می‌گیرند و معمولاً پایدارترند. بنابراین جامعه‌پذیری سیاسی، بخشی از فرایندی است که طی آن، ارزش‌ها و ایستارهای سیاسی فرد شکل می‌گیرد و به موجب آن، افراد ضمن آشنا شدن با نظام سیاسی و هویت‌ها و باورهای کلی مانند ملیت و قومیت خویش، با وظایف و نقش‌های خود نیز آشنا می‌شوند. به بیان دقیق‌تر، جامعه‌پذیری سیاسی فرایندی است که موجب انتقال فرهنگ سیاسی یک ملت می‌شود و راهی برای انتقال اندیشه‌ها و باورهای سیاسی یک نسل به نسل بعد ایجاد می‌کند. جامعه‌پذیری سیاسی هرگز واقعاً پایان نمی‌پذیرد و در سراسر زندگی فرد ادامه می‌یابد.
ایستارهایی (ارزش‌هایی) که در دوران کودکی فرد شکل می‌گیرد، با کسب تجربیات مختلف اجتماعی، پیوسته تعدیل یا تقویت می‌شود. از این رو، ارزش‌های سیاسی فرد همواره در حال دگرگونی است.[۱] بنابراین تأکید و توجه به جامعه‌پذیری سیاسی برای حفظ ارزش‌ها و آرمان‌های مورد قبول، بسیار حیاتی است.
در جامعه‌ی ایران اسلامی، جامعه‌پذیری سیاسی در جهت انتقال ارزش‌های سیاسی و دینی برای نسل دوم و سومی که با آرمان‌های انقلاب کمتر آشنا بوده‌اند، از طریق نهادها و عاملان متفاوتی صورت می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین آنان در ایران معاصر، برای آشنایی نسلهای جدید با ایستارها و انگارهای پدران خود، در قالب بزرگداشت‌ها و برپایی مراسم مختلف سیاسی در طی سال همچون راهپیمایی ۲۲ بهمن است. به‌واسطه‌ی این راهپیمایی، نسل جدید به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با آرمان‌های انقلاب و ارزش‌های نسلهای قبل از خود آشنا می‌شوند و وظایف خود را در قبال آن بهتر می‌شناسند.
راهپیمایی ۲۲ بهمن برای جامعه‌پذیری نسل جدید
امروزه با گسترش تکنولوژی و ارتباطات جمعی، فرزندان نسل‌سوم انقلاب در معرض بمباران اطلاعات نادرست زیادی قرار گرفته‌اند که می‌تواند آنان را از آرمان‌ها و ارزش‌های پدران خود دور کند. در این زمینه، ازدیاد بدخواهان جمهوری اسلامی مزید بر علت است تا نسل جدید مورد هجوم و سونامی اطلاعاتی غلط قرار بگیرد. به همین دلیل، در شرایط کنونی، دشمنان انقلاب اسلامی درصدد انحراف نسل جدید از آرمان‌های پدران خود و سرگرم کردن آنان با فرهنگی غیرانقلابی و منفعل هستند تا بدین‌وسیله هرگز فرصتی به نوجوانان ندهند که با تأمل و تفکر، در پی فهم و آشنایی با آرمان‌های انقلابی برآیند. انقلابی که برای به ثمر نشستن آن، خون شهیدان زیادی به زمین نشسته است تا آن‌ها این‌چنین در آرامش و آزادی زندگی کنند.
اما همیشه راه‌ها و تاکتیک‌هایی برای مقابله با این ترفندِ دشمن وجود دارد که یکی از آن‌ها، برپایی راهپیمایی‌ها برای بزرگداشت نمادهای پیروزی و مقاومت و ایستادگی یک ملت و توصیف آن رویداد است. بدین طریق، نیروی قدرتمندی در شکل دادن به باورهای نسلهای جدید شکل می‌گیرد تا بدین‌وسیله با ارزش‌های خود بهتر آشنا شوند و در ادامه، گزارش‌هایی را که با آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب و کشور مسلمانشان سازگار نباشد، خیلی زود نادیده بگیرند.
یکی از این نمادهای پیروزی، روز ۲۲ بهمن است. هرساله ملت ایران با برپایی راهپیمایی عظیم یوم‌الله ۲۲ بهمن، آوردگاهی ایجاد می‌کند برای بیعت مجدد با آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب و شهدای آن. با شرکت میلیونی و خیل عظیم مردم در سراسر کشور و یادآوری شعارها و آرمان‌های اول انقلاب و با حضور تمام نسلهای بعد از انقلاب، می‌توانیم این بزرگداشت با شکوه را یکی از بهترین تکنیک‌های جامعه‌پذیری بدانیم. این نسل یک‌به‌یک با حضور در جمع میلیونی که راهپیمایی‌های ابتدایی انقلاب اسلامی را بازنمایی می‌کند، ابراز تعلق به ارزش‌های انقلاب اسلامی توسط میلیون‌ها انقلابی را تجربه می‌کند.
بنابراین راهپیمایی ۲۲ بهمن دارای کارویژه‌هایی است که سبب بیان ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب و آشنایی و نزدیک‌تر شدن هرچه بیشتر ارزش‌های نسل جدید با نسلهای قبل از خود می‌شود. در زیر چند مورد از کارویژه‌ها و آموزش‌های این راهپیمایی را، که سبب جامعه‌پذیری نوجوانان و جوانان به‌وسیله‌ی ارزش‌های انقلاب می‌شود، بررسی می‌کنیم:
جامعه‌پذیری استکبارستیزی
در این روز، فرزندان جدید انقلاب با فراگیری شعار «نه غربی، نه شرقی» می‌آموزند که پدرانشان چگونه در برابر مستکبران و زورگویان جهان همچون آمریکا و اسرائیل ایستادند و به حمایت از مظلومان و مستضعفان جهان شتافتند و هرگز از تهدیدها و تحریم‌ها نترسیدند و در برابر آن قد علم کردند. نسل جدید در این روز می‌آموزند که می‌توان با دست خالی هم در مقابل استکبار و قدرت‌های جهانی مقابله کرد و پیروز شد؛ همان‌طور که نسلهای قبلی‌شان پیروز شدند و رژیمی را سرنگون کردند که قدرتمندترین کشورهای جهان، حامی آن بودند. با انتقال این اراده و عزم در نسل جدید، آنان نیز ادامه‌دهنده‌ی راه پدران خود خواهند بود و تا پای جان برای از میان برداشتن زورگویان جهانی خواهند ایستاد و دیگر هرگز نگران منفعل بودن و ترس جوانان ایرانی از تهدید و تحریم جهان‌خواران نخواهیم بود.
جامعه‌پذیری عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی
در این روز، نسل جدید با عزم و اراده‌ی عدالت‌خواه و ظلم‌ستیز نسلهای قبل از خود آشنا می‌شود که چگونه با تدبیر و رهبری امام خمینی (ره)، که خود نماد عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی بود، بساط ظلم و جور را برچیدند و در جهت تحقق عدالت اجتماعی و ریشه‌کن نمودن ظلم و ستم در تمامی ابعاد گام برداشتند. با درک این ویژگی که مورد تأکید و هدف اسلام و انقلاب اسلامی است، جوانان نسل جدید نیز هرگز در برابر ظلم سر تعظیم فرود نخواهند آورد و همچون کوهی استوار در برابر بی‌عدالتی خواهند ایستاد تا سایه‌‌ی ظلم را از سر تمام مستضعفان جهان برچینند و پرچم عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی را، که از پدران خود به ارث برده‌اند، برافراشته نگاه دارند.
جامعه‌پذیری وحدت و همبستگی
یکی از شاکله‌های اصلی راهپیمایی ۲۲ بهمن برای نسل جدید، آموزش وحدت و همبستگی دینی و ملی است. انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن نیز محقق نشد مگر با تکیه بر اتحاد و وحدت کلمه‌ی آحاد ملت. در بحبوحه‌ی انقلاب، وحدت و اتحاد، سنگ بنای قوام جوامع بود و همین راهپیماییِ هرساله‌ی ۲۲ بهمن نیز که در آن خیل عظیم مردم از تمام طبقات در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، تمرین و ادامه‌ی همان اتحاد انقلاب ۵۷ است. این روز به نسل جدید می‌آموزد رمز موفقیت‌ها و پیروزی در روز ۲۲ بهمن در برابر رژیمی که صاحب حمایت پنجمین ارتش بزرگ دنیا بود، وحدت ملی و انسجام اسلامی است و ریشه‌ی شکست و ظلم، تفرقه و اختلاف میان توده‌های مردم است و تا زمانی که ملت ایران همچون ۲۲ بهمن ۵۷، همدل و یکدل است، به یُمن این اتحاد، در مقابل دشمنان اسلام و ایران پیروز خواهد بود.
جامعه‌پذیری پیروی و حرکت پشت سر رهبری و ولایت فقیه
در ادامه‌ی جامعه‌پذیری راهپیمایی ۲۲ بهمن، نسل سومی که تازه قدم در دنیای سیاست گذاشته و از نیرنگ‌های جهان استکبار بی‌خبر است، از پدران و همراهان خود در راهپیمایی می‌شنود و می‌آموزد برای آنکه بتواند از ظلم خلاص شود و در مسیر سعادت و بهروزی هرچه بیشتر حرکت کند، باید پشت سر رهبری آگاه و شجاع و آشنا به سیاست روز و متخصص در دین باشد تا علاوه بر این پیروزی، بتواند دستاورد‌های آن را همیشه پابرجا و مستدام نگاه دارد و تمام توطئه‌ها و نقشه‌های شوم دشمنان را نقش بر آب کند. آنان با درک علت پیروزی نسل گذشته، که برآمده از تبعیت پدرانشان از فرمان‌های امام راحلی بود که همچون کشتی‌بانی کارآزموده کشتی انقلاب را به سلامت به مقصد رساند، فرامی‌گیرند که خود نیز باید همچون پدرانشان از جانشین آن رهبر کبیر، تبعیت کنند و با لبیک به آن بزرگوار، یعنی مقام معظم رهبری، راه موفقیت و به ثمر نشستن زحمات شهدای انقلاب و امام (ره) را تضمین کنند.
جامعه‌پذیری اتکا بر آموزه‌های قرآنی و اسلامی
در عصری که غرب تلاش می‌کند با تمام امکانات رسانه‌ای و تکنولوژی خود مانعی جلوی گسترش دین اسلام و آموزه‌های پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و قرآن کریم ایجاد کند تا روزبه‌روز دین در جامعه‌ی ما به فراموشی سپرده شود، یکی از راه‌های مقابله با این هجمه، راهپیمایی ۲۲ بهمن است تا از این طریق بتوانیم ارزش‌های انسانی و اسلامی را به نسل جدید منتقل کنیم. در این روز، عزم و اراده‌ی نسلهای گذشته‌ای معرفی می‌شود که به‌واسطه‌ی ایمان و توکل به خداوند منان و پیروی از آموزه‌های آزادی‌خواهی اسلام، دست به کاری بزرگ زدند و تمام کارشناسان سیاسی و مردم جهان را مجذوب و مبهوت خود ساختند. با انتقال این ارزش‌ها به نسل سوم انقلاب، می‌توانیم بگویم بقا، تداوم، استقامت و مقاومت در راه انقلاب و آزادی را برای این نسل تضمین کرده‌ایم؛ نسلی که به آموزه‌های اسلامی تکیه می‌کند و تزلزل در عزم و اراده‌ی او دیگر راهی ندارد.
فرجام سخن
با توجه به مطالب گفته‌شده، می‌توانیم بیان کنیم که بزرگداشت ۲۲ بهمن یکی از بهترین فرایند‌های جامعه‌پذیری نسل جدید برای انتقال آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی ۵۷ به نوجوانان و جوانانی است که نه تنها با آن آشنا نیستند، بلکه در معرض هجوم اطلاعاتی دشمن نیز قرار دارند؛ چراکه این جامعه‌پذیری نه در چارچوب یک رسانه با فهم مجموعه‌ی داده‌های تجویزی، بلکه در قالب تجربه‌ی یک رویداد عینی صورت می‌پذیرید./ برهان