الزام کنترل آسیبهای اجتماعی در جامعه کار و تولید/پیشگیری و رصد مستمر
جامعه کار و تولید با جمعیتی بیش از ۵۰ میلیون نفر فعال در حوزه های سه‌گانه صنعت، خدمات و کشاورزی علاوه بر اینکه نیازمند توجهات خاص در حوزه‌های مختلف مرتبط با اشتغال، معیشت، درمان، خدمات بازنشستگی، برقراری شرایط ایمنی محیط کار و در مجموع حمایت‌های قانونی مرتبط با روابط کار هستند، باید از نظر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی بخصوص در حوزه اعتیاد مورد رصد مستمر قرار گیرند.
به گزارش افسران، با توجه به گستردگی جمعیت فعال در حوزه کار و تولید که بخش عمده آن را کارگران و خانواده آنها تشکیل می‌دهند، الزام و ضرورت سیاستگذاری در راستای تامین منافع آنها در خصوص پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، به طور خاص در حوزه اعتیاد، زمینه و بستر شکل‌گیری امنیت خانوادگی و سلامت نیروی کار را روشن می‌کند.
همان اندازه که سلامت جسمانی نیروی کار برای جامعه، کارفرما، نظام تأمین اجتماعی و بزرگترین نهاد بیمه‌ای در قالب سازمان تأمین اجتماعی به عنوان نهاد اصلی بیمه‌گر جامعه کار و تولید و البته کارگران به دلیل حفظ و ارتقاء شرایط بهره‌وری از درجه اهمیت بالایی برخوردار است، حفظ وضعیت سلامت روحی و روانی کارگران نیز در راستای توان فکری آنها برای کار دارای اهمیت و ضرورت است.
مخاطرات مرتبط با آسیبهای اجتماعی مربوط به جامعه بزرگ کار و تولید بخصوص کارگران فعال در بخش‌های مختلف به دلایل فراوان از جمله گستردگی جمعیتی شاغلان مولد در جامعه، بسیار است که در صورت غفلت، تصمیم‌سازان و سیاستگذاران حوزه کار، تولید و اشتغال، کارفرمایان به عنوان متولیان مستقیم تولید و البته خود کارگران به عنوان مولدان جامعه گریبانگیر جامعه از نظر اجتماعی، فرهنگی خواهد شد و اثرات آن در بهره‌وری تولید نیز مشخص می‌شود.
الزامات فرهنگی پیشگیرانه در آسیبهای اجتماعی جامعه کار
کارشناسان حوزه‌های آسیب های اجتماعی و فعالان حوزه کار و تولید معتقدند که اصلی‌ترین راهکار مقابله با آسیبهای اجتماعی محیط کار بخصوص موارد مرتبط با اعتیاد که ممکن است بخشی از جامعه فعال و شاغل تولیدگر جامعه را درگیر کند، بهره‌مندی از بسترسازی های فرهنگی است که علاوه بر زمانبر بودن، نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی تصمیم‌سازان و متولیان حوزه کار و تولید و البته نهادهای مرتبط با آسیبهای اجتماعی است.
دولت نیز به عنوان متولی اصلی اداره کشور بخصوص در بخش‌های تولید و آسیبهای اجتماعی باید در راستای برنامه‌های کلان، ضرورت شکل‌گیری بسترهای لازم برای حمایت همه‌جانبه از جامعه بزرگ ۵۰ میلیون نفری تولیدگر را در دستور کار قرار داده و زمینه کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی و البته ارتقاء شرایط زندگی جامعه کار را در دستور کار داشته باشد.
اقدامات فرهنگی وزارت کار در کنترل آسیبهای اجتماعی کار
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش از این در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با اشاره به اینکه در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی مرتبط با فعالان کار و تولید تاکنون فعالیت‌های بسیاری صورت گرفته است، گفت: در راستای برنامه‌های معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت کار و در قالب اهداف توسعه‌ای به این برنامه‌ها ادامه خواهیم داد که البته در همه این حوزه‌ها نیازمند تحول هستیم و بدون ایجاد شرایط تحولی امکان رفع نیاز جامعه گسترده کار و تولید در واقع امکانپذیر نیست.
محمد چکشیان همچنین تصریح کرد: تمرکز ویژه معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت کار در حوزه آسیبهای اجتماعی مرتبط با فعالان کار و تولید بر این است که آسیب‌ها شناسایی و پیمایش شده و از طریق تدوین و ارائه آموزش به شاغلان و فعالان کار و تولید، مداخلاتی در این خصوص صورت گیرد که البته مشاوره‌هایی نیز در ارتباط با آسیبهای اجتماعی به جامعه هدف ارائه خواهد شد.
وی در ادامه اظهار داشت: گسترش فعالیت‌های ورزشی کارگران سطح کشور و توسعه و تجهیز مجموعه‌های ورزشی ویژه کارگران واقع در کارخانجات و کارگاه‌ها، بخش قابل توجه و مهمی از سیاست‌های مربوط به خدمات فرهنگی و اجتماعی و در مقابله با موضوع آسیبهای اجتماعی موجود در جامعه تولید و اشتغال کشور را شامل می‌شود.
معاون وزیر کار با بیان اینکه در خصوص بسترهای مورد نیاز در موضوع ورزش کارگری در سطح کشور نیازمند یک تحول در حوزه‌های مختلف نیروی انسانی، امکانات و تجهیزات و سیاست‌های کلان توسعه محور هستیم، افزود: این موضوع در واقع ارتباط بسیار مستقیم و اثرگذاری در ارتباط با کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی خواهد داشت.
سلامت کارگران رکن اصلی کار و تولید
سلامت جامعه کارگری به عنوان نیروهای اساسی پایه تولید در جامعه که از ارکان اصلی دستیابی به توسعه اقتصادی محسوب می‌شوند، بسیار مهم و ضروری است و در شرایطی که معیشت خانوارهای کارگران متاثر از مسایل اقتصادی، اجتماعی و معیشتی است، باید بسترهای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی بخصوص در حوزه اعتیاد در محیط کار و زندگی فراهم شود.
گفتنی است که مسئله و چالش اعتیاد در محیط‌های کاری که گریبانگیر کارگران می‌شود، خسارات و هزینه‌های جبران ناپذیری در قالب افزایش حوادث کار، کاهش بهره‌وری و کیفیت تولید، افزایش حق بیمه غرامت بیمه‌ای و موارد دیگر را به دنبال دارد و بر جریان زندگی خانواده نیز تاثیرگذار است.
با نگاهی به آسیبهای گسترده، مسئله اعتیاد به عنوان یکی از بازرترین و مخرب‌ترین آسیبهای اجتماعی، الزام تدوین و سیاستگذاری در اجرای برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه در فضای کسب و کار و محیط‌های کار و تولید برای بهره‌مندی نیروی کار امری ضروری به‌شمار می‌رود.
“کاج“ طرحی برای کنترل اعتیاد در جامعه کار و تولید
بر همین اساس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر بازخوانی طرح کاج و خانه‌های بهداشت کارگری تاکید کرده و اصل پیشگیری را که کم‌هزینه‌ترین و موثرترین اقدام در راستای ممانعت از گرایش افراد به مصرف موادمخدر است، مجددا در دستور کار قرار داده است.
طرح کاج (کاهش اعتیاد جامعه کار و تولید) در واقع با هدف ترویج سبک زندگی سالم در کارگاه‌های ۵۰ تا ۵۰۰ نفره تدوین و اجرا شده و رویکرد آن، آموزش و ترویج سبک زندگی سالم، مراقبت جسمی، روانی و اجتماعی در محیط های کار، اعتباربخشی و رتبه‌بندی کارفرمایان سلامت‌محور است.
این طرح به افزایش بهره‌وری نیروی کار، افزایش مهارت و دانش عمومی کارگران، پیشگیری از اعتیاد در محیط‌های کاری، جلوگیری از ایجاد درگیری و برخوردهای مخرب با افزایش مهارت در مدیریت هیجان، جلوگیری از افزایش و کنترل حوادث ناشی از کار و تقویت روحیه همکاری و همدلی کمک می کند.