تلفیق فرم آسیای شرق و ایران
نمایش «ریشِ فیدل، غبغبِ مرکل» به نویسندگی امیرعلی نبویان و کارگردانی شهاب الدین حسین پور در روز اول اجراهای صحنه‌ای بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی و سنتی در تالار حافظ اجرا شد.
این دومین حضور شهاب الدین حسین پور در جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی است و او پیشتر با نمایش « سرآشپز پیشنهاد می‌کند» در این رویداد هنری، فرهنگی شرکت کرده بود و اثرش از جمله آثار تحسین‌شده‌ی جشنواره بود که در بخش‌های مختلفی چون کارگردانی، متن و موسیقی و… مورد توجه قرار گرفت.
شهاب الدین حسین پور در پاسخ به چگونگی روند شکل‌گیری نمایش و تغییرات احتمالی آن نسبت به متن اصلی، توضیحاتی را ارائه کرد: نمایشی که در حال حاضر اجرا می‌شود، نوشته‌ی امیرعلی نبویان است که چند سال پیش نوشته شده و ما در طول فرآیند تولید جلسات بسیار مثبتی با آقای نبویان داشتیم. از آن‌جا که شیوه‌ی کاری من همواره مبتنی بر ساخت جهانی منحصربه‌فرد و خلق فضایی تا حدی انتزاعی حتی در نمایش‌های ناتورالیستی است، در مراحل تمرین با ایشان گفت‌وگوهای مفصلی داشتیم. خوشبختانه آقای نبویان در جلسات تمرین حضور یافتند و مشورت‌های ارزشمندی ارائه کردند. با لطف و همکاری ایشان، این امکان فراهم شد تا طراحی‌ها و ایده‌های اجرایی‌ام را بر پایه‌ی متن ایشان پیاده کنم. دراماتورژی نمایش نیز توسط آقای جعفر غلامپور انجام شده است که او نیز در تعامل و گفت‌وگو با آقای نبویان کار را پیش برد. در نتیجه، اجرای کنونی در برخی جزئیات با نمایشنامه‌ی اصلی تفاوت دارد، اما تمامی این تغییرات با هماهنگی و رضایت نویسنده صورت گرفته است.
وی درباره‌ی این‌که چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود نمایش در زمره‌ی آثار آیینی و سنتی قرار گیرد، گفت: در این زمینه نخست باید به زبان و ادبیات نمایشنامه اشاره کنم. آقای نبویان متن را به نظم نوشته‌اند و از واژگان، تعبیرها و ضرب‌المثل‌هایی بهره برده‌اند که برخی از آن‌ها امروزه کمتر در گفتار روزمره شنیده می‌شود. دراماتورژی آقای غلامپور نیز بر حفظ همین ویژگی زبانی استوار بود، و حتی جملاتی که در طول بازنویسی به متن افزوده شد، در راستای تداوم همین رسالت بود. این ادبیات فاخر و کهن یکی از ارزشمندترین جنبه‌های اثر است و می‌تواند آن را در ردیف آثار آیینی قرار دهد؛ هرچند قضاوت نهایی در این باب با کارشناسان حوزه‌ی نمایش آیینی است که خوشبختانه این اثر را شایسته‌ی حضور در جشنواره دانستند.
تلاش برای یک اجرای چند وجهی بود
حسین پور تاکید کرد: از سوی دیگر، فضای دراماتیک اثر نیز بر این ویژگی تأکید دارد. داستان در دهی می‌گذرد که کدخدای آن درگیر نوعی مدیریت بحران است. این بستر و همچنین زبان منظوم نمایش، آن را به‌طور طبیعی به ساختار نمایش‌های آیینی نزدیک می‌کند. با این‌حال، ما در شیوه‌ی اجرا تلاش کرده‌ایم متفاوت ظاهر شویم و با حفظ ریشه‌های ایرانی، از عناصری بهره ببریم که اجرا را مدرن و چندوجهی کند. برای نمونه، در بخش‌هایی از نمایش به صورت محدود از تکنیک سایه، ضربی خوانی، بحر طویل و … استفاده کرده‌ایم چون تصمیم من بر یک اجرای مدرن بود و این نگاه گروتسکی که به اثر داشتم سبب شد که شکل کار در زمینه موسیقی، نور، لباس و … کمی انتزاعی و متفاوت‌تر از فضایی باشد که نویسنده در توضیح صحنه‌ها پیشنهاد داده است. تا به‌نوعی تلفیق میان نمایش آیینی و عناصر اجرایی امروزین شکل بگیرد.
این کارگردان درباره‌ی شیوه‌ی اجرایی اثر و نوع نگاه خود به نمایش گفت: در ادامه‌ی روند شکل‌گیری اجرا، با همکاری آقای حمید رحیمی، طراح حرکت کار، تلاش کردیم بخشی از ساختار و زیبایی‌شناسی نمایش‌های آسیای شرقی را با شیوه‌ی اجرای ایرانی تلفیق کنیم. نتیجه‌ی این ترکیب به نظرم به خلق اثری تازه و متمایز منجر شد؛ نمایشی که ضمن حفظ هویت ایرانی، از نگاه زیبایی‌شناختی و بیانی مدرن نیز بهره می‌برد.
اجراهای نمایش ریش فیدل، غبغب مرکل به مدت یک هفته پس از جشنواره نیز ادامه خواهد داشت
این کارگردان گفت: ما یک هفته پس از جشنواره نیز اجرای عمومی خود را ادامه می‌دهیم. امیدوارم مخاطبان مانند روزهای پیشین از نمایش استقبال کنند و از تماشای آن لذت ببرند. واقعیت این است که این روزها کمتر تئاتری را می‌بینیم که گروهش سه تا شش ماه برای یک اثر تمرین کند. متأسفانه ورود برخی تهیه‌کنندگان صرفاً سودمحور باعث شده که تمرین‌ها به حداقل برسد. اما در این نمایش، ما از ابتدا با نگاهی مسئولانه پیش رفتیم. رسالت مهمی که من در هر نمایش، چه روی صحنه و چه پشت صحنه سعی در اجرای آن دارم این است، که ان دسته از هنرجویانم که شایستگی حضور در تئاتر دارند را وارد فضای حرفه‌ای و بازار کار کنم. در این اثر نیز، پنج بازیگر جوان روی صحنه و چند نفر نیز در پشت صحنه حضور دارند که نخستین تجربه‌ی تئاتری‌شان را پشت سر می‌گذارند و حقیقتاً درخشان ظاهر شده‌اند.
حسین پور تاکید کرد: ترکیب بازیگران حرفه‌ای و نسل جوان، به کار ما انرژی و پویایی ویژه‌ای بخشیده است. ما حدود شش ماه تمرین فشرده داشتیم و این زمان طولانی برایم ارزشمند و قابل احترام است، چون مستلزم صبوری و تعهد بود. حاصل این تلاش، نمایشی است که با احترام به مخاطب ساخته شده و امیدوارم تماشاگران نیز نتیجه‌ی این زحمت را دوست داشته باشند. از همه‌ی مخاطبان محترم دعوت می‌کنم که برای تماشای اثر بیایند؛ مطمئنم تماشای آن برایشان تجربه‌ای دلپذیر خواهد بود.