نجمن موسیقی ایران جایی برای زنان نیست
موسیقی ایران، روزهای عجیبی را پشت سر می‌گذارد. شاید باورکردنی نباشد، اما ترکیب هیئت‌امنای انجمن موسیقی ایران در چند روز اخیر، به یکی از دغدغه‌های اصلی برخی رسانه‌های کشور تبدیل شده است! البته تمرکز آنها بر کل ترکیب نیست، بلکه همه نگاه‌ها به یک عضو جدید دوخته شده: سحر فروزان.
گزارش‌های منتشرشده در این‌باره طوری به مخاطب القا می‌کنند که گویی حضور فروزان در هیئت‌امنای انجمن موسیقی، باعث فروپاشی این نهاد و البته فروپاشیِ موسیقی کشور خواهد شد!
اما ماجرا چیست؟ چرا چنین واکنش‌هایی شکل گرفته است؟
برای پاسخ به این سؤال، باید چند موضوع بررسی شود:
اول، نگاهی به ترکیب پیشین هیئت‌امنای انجمن موسیقی ایران و جایگاه زنان در آن؛ دوم، وظایف این هیئت و کارکرد واقعی‌اش؛ و سوم، مروری کوتاه بر تاریخچه و اهداف انجمن موسیقی ایران.
قبل از هر چیز نگاهی به ترکیب هیئت امنای انجمن موسیقی در دوره‌های مختلفِ مدیریتی خواهیم داشت:
دوره‌ی مدیرعاملی علی ترابی – از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
عبدالحسین مختاباد – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
علی ترابی – عضو هیئت امنا
فرزاد طالبی – رئیس هیئت امنا(مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن – آقای وفایی
دوره مدیرعاملی بهرام جمالی – بهرام جمالی از ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
عبدالحسین مختاباد – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
بهرام جمالی – عضو هیئت امنا
فرزاد طالبی – رئیس هیئت امنا(مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن – آقای وفایی
دوره مدیرعاملی علی ثابت‌نیا – از 1397 تا ۱۳۹۹
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
عبدالحسین مختاباد – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
احمد صدری – عضو هیئت امنا
محمد الهیاری – رئیس هیئت امنا(مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن – آقای وفایی
دوره مدیرعاملی علی نیکنام انزابی – از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
عبدالحسین مختاباد – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
احمد صدری – عضو هیئت امنا
محمد الهیاری – رئیس هیئت امنا(مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن -سیدامین مؤیدی اصفهانی
دوره مدیرعاملی امیرعباس ستایشگر – از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
عبدالحسین مختاباد – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
احمد صدری – عضو هیئت امنا
محمد الهیاری – رئیس هیئت امنا(مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن -سیدامین مؤیدی اصفهانی
دوره مدیرعاملی محمدعلی مرآتی – از 1403 تا ۱۴۰۴
داوود گنجه‌ای – عضو هیئت امنا
امیرعباس ستایشگر – عضو هیئت امنا
حسن ریاحی – عضو هیئت امنا
احمد صدری – عضو هیئت امنا
امیرحسین سمیعی رئیس هیئت امنا – (مدیرکل دفتر موسیقی)
بازرس انجمن -سیدامین مؤیدی اصفهانی
دوره‌ی مدیرعاملی اسحاق شکری(دوره‌ی کنونی) از سال ۱۴۰۴ تا…
داود گنجه ای عضو هیئت امنا
احمد صدری عضو هیئت امنا
علی ثابت نیا عضو هیئت امنا
سحر فروزان عضو هیئت امنا
بابک رضایی رئیس هیئت امنا انجمن موسیقی ایران – (مدیرکل دفتر موسیقی)
چند نکته‌ی جالب درباره ترکیب هیئت امنای انجمن موسیقی در هفت دوره‌ی گذشته:
داوود گنجه‌ای: او در تمام دوره‌ها حضور داشته است. او عضو هیات موسس انجمن هم بوده است. متولد ۱۳۲۱ و اکنون ۸۳ ساله است. از دهه‌ها پیش پای ثابت شوراهای مختلف موسیقی در ایران بوده است.
حسن ریاحی: متولد ۱۳۲۳ و اکنون ۸۱ ساله است. سال‌ها در شوراها و هیئت‌های مختلف در عرصه موسیقی حضور داشته است. اما به دلیل بیماری و کهولت سن در دوره جدیدِ هیئت امنای انجمن موسیقی ایران کنار رفت. ریاحی طیِ یک سال گذشته هم در بیشتر جلسات هیئت امنای انجمن موسیقی ایران غایب بود.
عبدالحسین مختاباد: این خواننده سرشناس موسیقی ایران چند دوره در هیئت امنای انجمن موسیقی ایران بوده است. او از معدود اعضای این هیئت بوده که در زمان حضورش، تاثیرگذاری مثبتی داشته و هرگز عضوی نمایشی یا نمادین نبوده است. در نهایت هم به اختیار خودش از انجمن موسیقی ایران کنار می‌رود.
احمد صدری: او هم از باسابقه‌های حضور در هیئت امنای انجمن موسیقی ایران و البته دیگر شوراهای عرصه موسیقی است.
علی ثابت‌نیا: عضو جدید هیئت امنا است. البته او پیش‌تر مدیرعاملی انجمن را در کارنامه دارد.
بابک رضایی: او نیز، که اکنون رئیس هیئت‌امناست، سابقه‌ی مدیرعاملی در انجمن را دارد.
تنها یک زن / اینجا سرقفلی پیرمردهاست
نگاهی به هفت دوره‌ی اخیر نشان می‌دهد که هیچ‌گاه زنی در هیئت‌امنای انجمن موسیقی ایران حضور نداشته است. حالا با اضافه شدن یک زن به این ترکیب، طبیعی‌ست که مقاومت‌هایی شکل بگیرد.
از سوی دیگر، این هیئت عمدتاً متشکل از چهره‌هایی مسن و باسابقه بوده و هرگونه ورود نیروی جوان با واکنش‌هایی تند مواجه شده است.
در ترکیب فعلی، تنها چهره‌ی واقعاً جدید، سحر فروزان است. او سابقه‌ی فعالیت رسانه‌ای، فرهنگی و اقتصادی دارد، در برگزاری رویدادهای هنری نقش داشته و با فضای اجرایی آشناست. جوان است و انگیزه دارد. حضورش می‌تواند نشانه‌ای از تغییر باشد؛ به‌ویژه در مقابل هیئت‌هایی که سال‌هاست با ساختاری یکنواخت، صرفاً «اداره» شده‌اند.
تجربه‌ی سالیان گذشته نشان می‌دهد که اعضای هیئت امنا وقتی متشکل از پیرمردها باشد، دیگر انگیزه‌ای برای کار کردن وجود ندارد. فارغ از موفقیت یا عدم موفقیتِ فروزان، حضورش را می‌توان گامی رو به جلو دانست. قضاوت درباره عملکرد او باید به زمان سپرده شود، نه پیش‌داوری‌های رسانه‌ای. پس منتظر می‌نشینیم تا تاثیر او را در جایگاه جدیدش ببینیم و آنگاه به بررسیِ عملکردش می‌پردازیم.
حالا بیایید نگاهی به اهداف انجمن موسیقی ایران داشته باشیم:
اهداف انجمن
حمایت و صیانت از گونه‌های مختلف موسیقی با تمرکز بر موسیقی اصیل ایرانی و موسیقی نواحی ایران
تلاش برای پویایی و برخورداری موسیقی اصیل ایرانی از دیدگاه‌های نواندیش و تحول‌گرا
تلاش برای تامین زیرساختارهای لازم در جهت ماندگاری گونه‌های مختلف موسیقی محلی
حمایت از نسل جوان موسیقی ایرانی (سنتی، نواحی، کلاسیک و دیگر گونه‌های موسیقی روز) که آثار جدی و حرفه‌ای را با برخورداری از شناخت درست و اصولی عرضه می‌نمایند
ارتقاء سطح ذائقه موسیقایی عمومی از طریق فعالیت‌های پژوهشی، اجرایی، برنامه‌ریزی و…
تلاش برای برخورداری عموم مناطق کشور از موسیقی طراز اول با راه‌اندازی شعب استانی و هدایت و حمایت آنها
ایجاد اتاق فکر برای موسیقی ایرانی و استفاده از صاحب‌نظران موسیقی و انتقال آنها به مراجع فرادستی سیاست‌گذار
توجه و حمایت بیشتر نسبت به بخش‌های مغفول‌مانده‌ی حوزه‌ی موسیقی
الگو و نمونه‌سازی با آفرینش آثار موسیقایی برجسته و جدی در عرصه‌ی موسیقی کشور
وظایف انجمن
برنامه‌ریزی و تلاش برای تحقق اهداف کلان انجمن موسیقی ایران
مدیریت و برگزاری رخدادهای اجرایی موسیقی اعم از برگزاری جشنواره، کنسرت، همایش، کارگاه آموزشی، پژوهش و…
تأسیس شعب استانی و در صورت لزوم خارج از کشور برای تحقق اهداف انجمن موسیقی در پهنه‌ی ملی و بین‌المللی
تهیه، تنظیم و تصویب بودجه‌ی سالیانه و تلاش برای جذب بودجه‌ی سالانه از طریق دریافت کمک و یا فعالیت‌های درآمدزا
تهیه و تنظیم آیین‌نامه‌ی مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و اجرایی انجمن
تاریخچه
در تاریخ دهم مهرماه سال هزار و سی‌صد و شصت‌وچهار اساسنامه‌ی «انجمن موسیقی» با عنوان «انجمن هنری حفظ و اشاعه‌ی سرود و آهنگ‌های انقلابی» تهیه و با شماره‌ی ۲۹۶۱ به تصویب اداره‌ی کل ثبت شرکت‌ها رسید. هدف از تأسیس انجمن در ماده‌ی (۱) اساسنامه بدین صورت آمده است: «به منظور اشاعه و اعتلای سرود و آهنگ‌های انقلابی و تحکیم مبانی اصیل آن و ابداع و ابتکاراتی در جهت انقلاب از طریق نوآوری در زمینه‌ی آهنگ و سرودهای انقلابی، انجمن مستقل و غیرانتفاعی و غیردولتی با شخصیتی حقوقی به‌نام «انجمن هنری حفظ و اشاعه‌ی سرود و آهنگ‌های انقلابی، با نظارت وزارت ارشاد اسلامی» تشکیل می‌شود.
«انجمن هنری حفظ و اشاعه‌ی سرود و آهنگ‌های انقلابی» در تاریخ شانزدهم مهرماه سال شصت‌وهشت بنا به تصویب هیئت مؤسس و درج در روزنامه‌ی رسمی به «انجمن موسیقی ایران» تغییر نام یافت. این انجمن تأسیس شد تا اولاً با بخش خصوصی در ارتباط بوده و مسئولیت ورود زیرساخت‌های موسیقی را برعهده گیرد و ثانیاً با تأسیس انجمن، مشکل قانونی دولت در تأمین حقوق و مزایا و نیز حمایت از بخش خصوصی مرتفع شود. براساس اساسنامه‌ی تهیه‌شده‌ی انجمن موسیقی ایران که در سال ۱۳۶۴ به ثبت رسید، هیأت مؤسس انجمن حفظ و اشاعه‌ی موسیقی کشور عبارت بودند از: معاون امور هنری (که در آن موقع آقای سیدکمال حاج‌سیدجوادی این مسئولیت را برعهده داشت)، جناب آقای داوود گنجه‌ای، جناب آقای لاهوتی و مرحوم کیومرث صابری فومنی(گل آقا).
اعضای هیأت مؤسس انجمن عبارت بودند از:
سیدکمال حاج سیدجوادی(معاون وقت امور هنری)
مهدی نعمت‌اللهی
رئیس مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
حشمت سنجری
داوود گنجه‌ای
محمدعلی شکوهی
با توجه به اینکه این انجمن پشتیبانی مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی را برعهده داشت، هیأت مؤسس پذیرفت که هیأت امنای متشکل از رئیس مرکز موسیقی به همراه افراد دیگری با معرفی معاون امور هنری و به انتخاب وزیر تشکیل شود. در این ترکیب رئیس مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی به‌صورت طبیعی به‌عنوان مدیرعامل انجمن انتخاب می‌شد. تا سال ۱۳۶۹ مدیرعامل انجمن همان رئیس مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی بود. در این سال مقرر شد که یک نفر جداگانه به‌عنوان مدیرعامل انجمن منصوب شود که از این تاریخ به بعد دوره‌ی کاری جدید انجمن آغاز شد.
اسامی مدیران عامل انجمن موسیقی ایران از ابتدا تا کنون:
ایرج نعیمایی از ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۵
بابک رضایی از ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰
علی ترابی از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵
بهرام جمالی از ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷
علی ثابت نیا از ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹
علی نیکنام از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱
امیرعباس ستایشگر از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳
محمدعلی مرآتی از ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۴
اسحاق شکری از ۱۴۰۴
نتیجه‌گیری:
انجمن موسیقی ایران نهادی مستقل، غیردولتی و غیرانتفاعی است که مسئولیت اصلی‌اش حمایت از موسیقی غیرپاپ، به‌ویژه موسیقی اصیل ایرانی است.
با ورود چهره‌ای مانند سحر فروزان که ارتباط خوبی با بدنه‌ی اقتصادی کشور دارد، شاید بتوان به جذب سرمایه‌ی بخش خصوصی در حمایت از موسیقی جدی و ریشه‌دار ایرانی امیدوار بود.
پرسش مهم این‌جاست:
آیا در سال‌های گذشته، این انجمن توانسته چیزی فراتر از خرج بودجه‌های دولتی انجام دهد؟
و حالا، آیا با تغییر ترکیب هیئت‌امنا، راهی تازه در پیش خواهد گرفت؟
با نگاهی دقیق به اهداف و ماموریت‌های انجمن موسیقی ایران، باید اعتراف کرد که حضور کسی مانند سحر فروزان در هیئت امنای انجمن موسیقی ایران، اتفاقی است که سال‌ها پیش باید رخ می‌داد. کسی که بتواند زمینه ارتباطِ مناسب بین بدنه‌ی موسیقی و بدنه‌ی اقتصادی کشور را ایجاد کند.
برای پاسخ به این پرسش‌ها باید منتظر ماند و عملکردها را زیر ذره‌بین قرار داد و برررسی کرد