این بیابان قرار است مدرن ترین شهر جهان شود
عربستان سعودی با ساخت «نئوم»، بلندپروازانه‌ترین پروژه شهری قرن را در دل بیابان آغاز کرده است؛ شهری عمودی، هوشمند، بدون خودرو و با انتشار کربن صفر که با چشم‌انداز تبدیل بیابان به خانه، کار، تفریح و زندگی، مفهوم شهر را بازتعریف می‌کند.
عربستان سعودی با ساخت «نئوم»، بلندپروازانه‌ترین پروژه شهری قرن را در دل بیابان آغاز کرده است؛ شهری عمودی، هوشمند، بدون خودرو و با انتشار کربن صفر که با چشم‌انداز تبدیل بیابان به خانه، کار، تفریح و زندگی، مفهوم شهر را بازتعریف می‌کند.
نئوم، ترکیبی از «نئو» (جدید) و «مستقبل» (آینده)، بخشی از طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان است. این پروژه، قرار است منطقه‌ای به وسعت ۲۶.۵ هزار کیلومتر مربع در شمال‌غربی عربستان را به مدلی بی‌سابقه از توسعه پایدار بدل کند. نخست‌وزیر و ولیعهد عربستان، محمد بن‌سلمان، آغاز این پروژه را در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد؛ پروژه‌ای که امروز به‌عنوان قلب تحول اقتصادی عربستان شناخته می‌شود.
نئوم از ۱۰ منطقه شهری تشکیل خواهد شد؛ شناخته‌شده‌ترین آن‌ها «لاین» (The Line) است؛ شهری خطی به طول ۱۷۰ کیلومتر و عرض ۲۰۰ متر، بدون خیابان و خودرو، که تمام خدمات لازم در فاصله ۵ دقیقه پیاده‌روی قرار دارند. لاین، بر خلاف کلان‌شهرهای شلوغی مانند دبی یا نیویورک، زندگی عمودی را جایگزین گستردگی افقی کرده و هدف آن، کاهش رفت‌وآمد و حذف ترافیک با بهره‌گیری از حمل‌ونقل پرسرعت زیرزمینی است.
نئوم قرار است اولین شهر هوشمند جهان باشد؛ شهری که با بهره‌گیری از داده‌ها، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، تمام جنبه‌های زندگی روزمره از کیفیت هوا و امنیت گرفته تا واکنش‌های اضطراری را مدیریت می‌کند. مرکز فرماندهی و کنترل نئوم با استفاده از حسگرهای هوشمند و ردیاب‌ها، نظارت دائمی اما نامرئی بر ایمنی شهر دارد. این نظارت به حریم خصوصی احترام می‌گذارد و هم‌زمان از شهروندان محافظت می‌کند.
زیرساخت نئوم بر انرژی‌های تجدیدپذیر استوار است. شرکت ENOWA، مسؤول تأمین انرژی و آب نئوم، در حال اجرای پروژه‌هایی است که ۱۰۰ درصد برق شهر را از طریق خورشید و باد تأمین می‌کند. از جمله این پروژه‌ها، ساخت بزرگ‌ترین مرکز تولید سوخت هیدروژن سبز با همکاری شرکت‌های Air Products و ACWA Power است. همچنین، فناوری «گنبد خورشیدی» برای شیرین‌سازی آب دریا با حداقل هزینه و بدون تولید کربن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نئوم برای بازیافت پسماند نیز برنامه ویژه‌ای دارد؛ دستیابی به «زباله صفر». در این پروژه، زباله‌ها به محصولات هنری، وسایل خانگی و حتی مصالح ساختمانی تبدیل می‌شوند. شهر به گونه‌ای طراحی شده که ساختمان‌ها فقط ۵ درصد از مساحت زمین را اشغال می‌کنند و فضای سبز، حاکم بر ساختار زیستی آن خواهد بود.
جامعه در نئوم، فراتر از ترکیب واحدهای مسکونی است. امکانات کامل زندگی شامل مراکز تفریحی، مدارس، مراکز درمانی، رستوران‌ها، مراکز استراحت و ماساژ و کافه‌ها درون هر ماژول اجتماعی تعبیه شده است. خانواده‌ها می‌توانند در چند طبقه بالاتر زندگی کنند، در طبقات پایین‌تر کار کنند، و در همان مجتمع غذا بخورند، ورزش کنند و فرزندان خود را به مدرسه ببرند.
در عین حال، این پروژه به احیای طبیعت نیز توجه دارد. حدود ۲۵ هزار کیلومتر مربع به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی اختصاص یافته تا گونه‌های در حال انقراض در آن محافظت شوند. پروژه‌های جنگل‌کاری و بازسازی زیستگاه‌های حیات‌وحش با هدف کاشت ۱۰۰ میلیون درخت در حال اجراست.
در بُعد حمل‌ونقل، نئوم به دنبال ایجاد اولین شبکه حمل‌ونقل هوایی بر پایه فناوری eVTOL است؛ همکاری با شرکت ولوکوپتر برای ایجاد مسیرهای پرواز عمودی، لجستیک، حمل اضطراری و حمل‌ونقل توریستی در دستور کار قرار دارد. این شبکه، به‌طور کامل با سیستم‌های حمل‌ونقل زمین‌پایه نئوم همگام خواهد شد.
شهر «لاین» با اهداف اولیه اسکان ۹ میلیون نفر طراحی شده، اما گزارش‌های جدید نشان می‌دهد به دلیل مسائل مالی، تا سال ۲۰۳۰ تنها حدود ۳۰۰ هزار نفر در آن ساکن خواهند شد و ممکن است تنها ۲.۴ کیلومتر از پروژه تکمیل شود. برآورد هزینه ساخت هر ۱.۵ مایل این پروژه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام شده است.
برخلاف الگوهای قدیمی مسکن اجتماعی که به خوابگاه‌هایی در حاشیه شهر بدل می‌شدند، نئوم تلاش دارد مدلی از شهرسازی چندمنظوره، متراکم، پایدار و یکپارچه ارائه دهد که در آن، زندگی، کار، تفریح و تعامل در هم تنیده‌اند. این مدل، در صورت تکمیل و بهره‌برداری، به جای تخلیه انرژی مردم و سیاره، راهی برای رشد، کارآمدی و پیشرفت انسان در قرن جدید ارائه می‌دهد