چگونه امام سجاد (ع) با دعا جامعه را متحول کرد؟
همزمان با سالروز شهادت امام سجاد (ع)، بررسی سیره امام سجاد (ع) و آموزه‌های ایشان برای دستیابی به سبک زندگی الهی اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. در همین راستا، حجت‌الاسلام علم‌الهدی به تبیین وجوه مختلف سیره امام سجاد (ع) و چگونگی پیاده‌سازی سبک زندگی مبتنی بر دعا و اخلاق در دوران خفقان پس از عاشورا پرداخت. ایشان تاکید کرد که آن حضرت با مبارزه‌ای دو وجهی، جامعه را به سوی تعالی فکری و رفتاری هدایت نمود.
دوازدهم محرم الحرام، بنا بر روایتی سالروز شهادت جانسوز چهارمین پیشوای شیعیان، حضرت امام علی بن الحسین السجاد (ع) است. به همین مناسبت، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد باقر علم‌الهدی در گفتگویی به تشریح ابعاد مختلف سیره و منش آن امام همام پرداخت.
این استاد حوزه علمیه، امام و حجت خدا را اسوه و راهبر اصلی بشریت به‌سوی کمال معرفی کرد و با اشاره به شرایط خاص دوران امام سجاد (ع) گفت: فضای خفقان و ارعاب پس از واقعه عاشورا، مانع از هدایت و تربیت مستقیم جامعه توسط ایشان شد. به همین دلیل، سیره امام سجاد (ع) بر ترویج مفاهیم اخلاقی و معرفتی از طریق دعا و سبک زندگی متمرکز بود.
مبارزه دو وجهی در عصر خفقان
حجت‌الاسلام علم‌الهدی افزود: پس از شهادت سیدالشهدا (ع)، امام سجاد (ع) در یکی از دشوارترین مقاطع تاریخ، پیام‌رسان عاشورا شد تا حماسه حسینی را در تاریخ زنده نگه دارد. ایشان یک مبارزه دو وجهی را مدیریت می‌کردند؛ وجه اول، تبیین مظلومیت امام حسین (ع) و زنده نگه داشتن خط سرخ شهادت بود که با بهره‌گیری از هر فرصتی آن را دنبال می‌کردند.
وجه دوم این مبارزه، تلاش برای هدایت فکری و رفتاری جامعه بود. امام با استفاده هوشمندانه از سرمایه عظیم «دعا» و مضامین انسان‌ساز آن که در صحیفه سجادیه تجلی یافته است، زیرساخت‌های یک سبک زندگی متعالی را برای جامعه اسلامی فراهم نمود.
امام سجاد (ع)؛ معمار روابط انسانی
این کارشناس دینی با بیان اینکه تعالی انسان بر دو محور ارتباطی شکل می‌گیرد، اظهار داشت: ارتباط اول، پیوند معنوی انسان با پروردگار است که مسیر صحیح زندگی فردی را ترسیم می‌کند. ارتباط دوم، تعاملات اجتماعی و روابط انسانی است که در ادبیات دینی از آن با عنوان «سبک زندگی» یاد می‌شود و در آموزه‌های امام سجاد (ع) جایگاه ویژه‌ای دارد.
وی تصریح کرد: دینی که نتواند روابط اجتماعی مردم را سامان دهد، در رساندن انسان به آرمان‌های والا ناتوان است. به همین دلیل، امام سجاد (ع) را می‌توان «معمار سامان‌یابی ارتباطات انسانی» دانست. ایشان همواره در ادعیه و بیانات خود، مردم را به مبارزه با رذایل اخلاقی و آراسته شدن به فضائل دعوت می‌کردند.
دنیا؛ گذرگاهی به‌سوی ابدیت
علم‌الهدی با استناد به بیانات امام چهارم گفت: امام سجاد (ع) حقیقت دنیا را برای مردم آشکار می‌کرد و متذکر می‌شد که این جهان، پلی برای رسیدن به حیات جاودان است. ایشان با اشاره به فرازی از دعای مکارم الاخلاق فرمودند: «خدایا! تا زمانی که عمرم در راه بندگی تو صرف می‌شود مرا زنده بدار، و هرگاه عمرم چراگاه شیطان شد، جانم را بستان.»
این استاد حوزه علمیه در پایان تاکید کرد: این دعا نشان می‌دهد که دنیا می‌تواند هم محل عبادت و هم جولانگاه شیطان باشد. اولین شرط سبک زندگی الهی این است که انسان جایگاه خود را بشناسد. از این رو، عبادت و بندگی خالصانه، شاه‌کلید اصلی در سیره امام سجاد (ع) برای رسیدن به رستگاری و کمال انسانی است.