پکن مانع از بستن تنگه هرمز می‌شود؟
در حالی‌که برخی مقامات و تحلیل‌گران در ایران پیشنهاد می‌کنند که در واکنش به حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای، تنگه هرمز بسته شود، چنین اقدامی می‌تواند بیش از همه برای چین، مهم‌ترین شریک انرژی تهران، پرهزینه باشد؛ چراکه بخش قابل‌توجهی از واردات نفت پکن از این گذرگاه حیاتی عبور می‌کند.
با افزایش درخواست‌ها در داخل ایران برای بستن تنگه هرمز به‌عنوان واکنشی به حملات آمریکا به سایت‌های هسته‌ای، یک متحد دیپلماتیک و اقتصادی کلیدی ایران ممکن است بیشترین آسیب را از چنین تصمیمی ببیند: چین.
تنگه هرمز که خلیج فارسِ نفت‌خیز را به اقیانوس آزاد متصل می‌کند، یکی از حساس‌ترین گلوگاه‌های نفتی جهان به‌شمار می‌رود. بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، سال گذشته حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت خام در روز – معادل ۲۰ درصد از مصرف جهانی – از این تنگه باریک میان ایران و عمان عبور کرده است.
برای چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان و اصلی‌ترین خریدار نفت خام ایران، تنگه هرمز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر اساس برآوردهای EIA، چین در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۵، روزانه ۵.۴ میلیون بشکه نفت خام از طریق این تنگه وارد کرده که تقریباً نیمی از میانگین واردات روزانه نفت این کشور در همان بازه زمانی را تشکیل می‌دهد. این رقم بر اساس محاسبات سی‌ان‌ان و داده‌های گمرک چین به دست آمده است.
روز یکشنبه، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز، بر آسیب‌پذیری چین از بسته‌شدن تنگه هرمز تأکید کرد و گفت: «من پکن را تشویق می‌کنم که با ایران تماس بگیرد، چون چین وابستگی زیادی به تنگه هرمز برای تأمین نفت خود دارد». او افزود: «بستن تنگه بیشتر به اقتصاد سایر کشورها آسیب می‌زند تا به اقتصاد آمریکا.»
اگرچه چین به طور رسمی از سال ۲۰۲۲ خرید نفت از ایران را در آمار گمرکی خود گزارش نداده، اما تحلیل‌گران معتقدند که همچنان بزرگ‌ترین مشتری انرژی تهران باقی مانده است. بر اساس داده‌های شرکت تحقیقاتی کپلر، حدود ۹۰ درصد صادرات نفت ایران هم‌اکنون به چین می‌رود؛ موضوعی که حیات اقتصادی ایرانِ تحت تحریم‌های سنگین را حفظ کرده است.
چین حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم کرده و آن را عاملی در تشدید تنش‌ها در خاورمیانه دانسته است، اما تاکنون درباره احتمال بستن تنگه هرمز موضع‌گیری مشخصی نکرده است.
چین خواستار تلاش‌های بیشتر جامعه جهانی برای کاهش تنش در بحران میان ایران و اسرائیل شده تا از تأثیرات بیشتر آن بر اقتصاد جهانی جلوگیری شود؛ این در حالی است که در داخل ایران، درخواست‌هایی برای بستن تنگه هرمز به‌عنوان اقدامی تلافی‌جویانه در برابر حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای تهران مطرح شده است.
در پاسخ به پرسشی درباره حمایت از بستن این مسیر کشتیرانی حیاتی، «گوو جیاکون» سخنگوی وزارت خارجه چین در نشست خبری روز دوشنبه گفت: «خلیج فارس و آب‌های اطراف آن مسیرهایی حیاتی برای تجارت بین‌المللی کالا و انرژی هستند». او افزود: «حفظ امنیت و ثبات در این منطقه در راستای منافع مشترک جامعه جهانی است. چین از جامعه بین‌المللی می‌خواهد تلاش‌های خود را برای کاهش تنش‌ها افزایش دهد و مانع از آن شود که ناآرامی‌های منطقه‌ای به رشد اقتصادی جهانی آسیب بیشتری وارد کند».