چرا حسود همیشه افسرده است؟

حضرت آیت الله جوادی آملی به تشریح ابعاد فرومایگی و کاهش خواهی حسود پرداخته و حسد را عامل رنج درونی و تلاش برای پایین کشیدن دیگران دانستند. ایشان تأکید کردند که حسد برخلاف غبطه، نه تنها موجب رشد فرد حسود نمی‌شود، بلکه او را در افسردگی و غم دائمی فرو می‌برد و این رذیله نفسانی گاهی به محسود نیز آسیب می‌رساند.

حضرت آیت الله جوادی آملی در نوشتاری عمیق به بررسی موضوع «فرومایگی و کاهش خواهی حسود» پرداختند و ابعاد روان‌شناختی و اخلاقی این رذیله نفسانی را تبیین نمودند. ایشان خاطرنشان کردند که رنج ناشی از مشاهده کمال دیگران می‌تواند دو مسیر متفاوت را در انسان ایجاد کند.

این مرجع تقلید ابتدا به «غبطه» اشاره کردند که عاملی برای شتاب و ترقی در انسان است. در این حالت، فرد با دیدن کمال دیگری، برای دستیابی به آن کمال یا حتی برتر از آن تلاش می‌کند تا هم‌سطح یا والاتر از او شود. این نوع نگاه، سازنده و مثبت ارزیابی می‌شود.

در مقابل، ایشان «حسد» را معرفی کردند که مایه کوششی برای فرود آوردن صاحب کمال است. فرد حسود تلاش می‌کند دیگری را با خود هم‌سطح کند یا حتی از خود نیز فروتر ببرد. آیت الله جوادی آملی تأکید کردند که حسد، که همواره با برخی رذایل نفسانی دیگر درمی‌آمیزد، از آنجا نشأت می‌گیرد که شخص حسود با علم به حقانیت آنچه دیگری داراست، به جای تلاش برای کامل کردن خود، می‌کوشد دیگری را از منزلتش فرود آورد.

ایشان افزودند: «حسود نمی‌تواند کسی را برتر از خود ببیند و چون همّت تکامل در خود او نیست گرفتار نقص طلبی است.» این تلاش برای پایین آوردن دیگری، اغلب زحمتی بی‌ثمر است و آسیب روانی آن عمدتاً به خود حسود بازمی‌گردد. به همین دلیل، فرد حسود همواره غمناک، افسرده و گرفته است. گرچه، آیت الله جوادی آملی هشدار دادند که گاهی ممکن است پس‌لرزه‌های این «زلزله روانی» ناشی از حسد، دامنگیر فرد مورد حسادت (محسود) نیز گردد.