هشدار! از این گناه به خدا پناه ببرید

کوچک شمردن گناه، خطری پنهان است که امام سجاد (ع) در صحیفه سجادیه نسبت به آن هشدار داده و از آن به خدا پناه می‌برند. این گناه، یعنی کوچک شمردن گناه، می‌تواند انسان را از مسیر توبه و درک عظمت پروردگار دور سازد. اما چگونه می‌توان از این دام رهایی یافت و نگاه خود را به معصیت تغییر داد؟

امام زین العابدین (ع) در دعای هشتم صحیفه سجادیه، با عبارتی تکان‌دهنده، از خطری بزرگ به خداوند پناه می‌برند: «اَللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ اسْتِصْغَارِ الْمَعْصِیَهِ؛ خدایا! به تو پناه می ‏برم از کوچک شمردن گناه.» این آموزه، اهمیت پرهیز از ناچیز انگاشتن معاصی را آشکار می‌سازد.

یکی از دلایل اصلی جسارت ورزیدن انسان در محضر الهی و ارتکاب گناه، یا بی‌توجهی به توبه پس از آن، همین کوچک شمردن گناه است. این مسئله به قدری حائز اهمیت است که رسول خدا (ص) آن را یکی از معیارهای تمایز بین مؤمن و کافر معرفی کرده‌اند. ایشان در سفارشی به جناب ابوذر فرمودند: «مؤمن گناه خود را چونان تخته سنگ بزرگی بر بالای سرش می بیند که می ترسد به روی او بیفتد و کافر گناه خویش را مانند مگسی می بیند که از جلوی بینی اش رد می شود.»

اما راهکار رهایی از این غفلت چیست؟ پیامبر اکرم (ص) مسیر را در «تغییرِ نگاه» معرفی می‌کنند: «به کوچکی گناه نگاه نکنید، بلکه بنگرید که بر چه کسی گستاخی کرده اید.» اگر انسان به عظمت خداوندی که نافرمانی‌اش کرده بیاندیشد، هر گناهی، هرچند به ظاهر کوچک، در نظرش بزرگ و سنگین جلوه خواهد کرد. این همان شرم و حیائی است که مؤمن را فرا می‌گیرد.

امام کاظم (ع) نیز نسبت به عواقب سبک شمردن گناه هشدار داده و می‌فرمایند: «گناهان اندک را کم مشمارید، زیرا همین گناهان اندک روی هم جمع شده و زیاد می شوند.» این انباشتگی گناهان صغیره، می‌تواند به گناهان کبیره و هلاکت معنوی منجر شود.

در نهایت، باید دانست که کوچک شمردن گناه همان چیزی است که رضایت شیطان را به همراه دارد. رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: «همانا ابلیس به گناهانِ کوچک‌شمردهِ شما خشنود است.» بنابراین، هوشیاری در برابر این دام شیطانی و پناه بردن به خداوند از خطر استصغار معصیت، برای هر فرد مؤمنی حیاتی و ضروری است.