معجزه اذکار قرآنی در درمان افسردگی
در دنیای پرشتاب امروز که استرس و افسردگی به بخشی از زندگی بسیاری از افراد تبدیل شده، اسلام راهکارهای ناب و مؤثری برای رسیدن به آرامش روان ارائه داده است. از سوره انشراح که خاصیت شگفت‌انگیزی در از بین بردن غم دارد، تا ذکر حضرت یونس (ع) که در تاریکی‌ترین لحظات زندگی، نجات‌بخش بود، این مطلب مجرب‌ترین دعاها و اذکار قرآنی برای رهایی از دلتنگی و افسردگی را به شما معرفی می‌کند.
اسلام بعنوان دین انسان ساز تاکید زیادی بر تربیت مسلمانانی دارد که از سلامت روانی برخوردارند و حفظ سلامت روانی و جسمانی، یکی از مهم‌ترین رسالت هر انسان در زندگی به شمار می‌آید.
افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است و باعث افت عملکرد و انحراف انسان از مسیر سلامتی می‌شود. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند دین‌داری در پیشگیری و درمان افسردگی بسیار مؤثر بوده و حتی خداوند متعال در آیه ۱۲۴ سوره طه می‌فرمایند هر کس از یاد من رویگردان شود، زندگی تنگ و سختی خواهد داشت.
در جهان بینی الهی مهم‌ترین اصل احساس نیاز انسان به خداوند است و اگر این اصل لطمه ببیند، نمی‌توان انتظار داشت شخصیت انسان صحیح بنا شده و به اختلالات روانی مانند افسردگی گرفتار نشود. آیه ۱۹ سوره حشر می‌فرماید همچون کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا نیز آن‌ها را به خود فراموشی گرفتار کرد. از سوی دیگر، خداوند انسان را می‌آزماید و اگر به روایات و آیه‌های قرآن مراجعه کنید بارها تاکید شده که خداوند انسان را با هرچیزی مورد آزمایش قرار می‌دهد و نباید انسان توقع داشته باشد چیزی را در زندگی از دست ندهد و همه چیز بر وفق مراد او باشد.
مطابق با کلام پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز دلتنگی و افسردگی یکی از نمود‌های گناهان انسان است و بهترین راه برای رهایی یافتن از عقوبت گناه‌ها، ترک گناه و دعا به درگاه خداوند خواهد بود. در نهایت، آیه قرآنی “الا بذکر الله اطمئن القلوب” یاد خداوند را مایه آرامش قلب می‌داند.
چه اذکار و ادعیه‌ای برای رفع دلتنگی و افسردگی مجرب هستند؟ در این مطلب با مجرب‌ترین آیات قرآنی و دعاهای رفع افسردگی و دلتنگی همراه شما هستیم.
دعای رفع دلتنگی و افسردگی در قرآن و روایات
در منابع اسلامی، ادعیه و اذکار فراوانی برای کاهش دلتنگی و افسردگی معرفی شده و سعی ما بر این است که موثق‌ترین این دعاها را به شما معرفی کنیم. برخی از این دعاها، از قرآن کریم و برخی دیگر از منابع غیرقرآنی جمع‌آوری شده‌اند، پس ما نیز برای معرفی آن‌ها از دو دسته بندی ادعیه قرآنی و ادعیه غیرقرآنی استفاده می‌کنیم.
ادعیه و اذکار قرآنی برای رفع دلتنگی و افسردگی
در کنار معرفی هر دعا، مقداری نیز از دستورالعمل آن صحبت می‌کنیم؛ تلاش کنید که ادعیه را دقیقا مطابق با دستورالعملشان قرائت کنید.
۱. سوره انشراح؛ دفن‌کننده غم و اندوه
در کتاب مکارم الاخلاق توصیه شده که برای رفع دلتنگی، سوره انشراح را روزی دو بار قرائت کنید؛ پیشنهاد می‌شود که یکبار در هنگام صبح و یک مرتبه پیش از غروب آفتاب، این سوره آسمانی را قرائت کنید.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ
آیا سینه ات را [به نوری از سوی خود]گشاده نکردیم؟
وَوَضَعْنَا عَنْکَ وِزْرَکَ
و بار گرانت را فرو ننهادیم؟
الَّذِی أَنْقَضَ ظَهْرَکَ
همان بار گرانی که پشتت را شکست.
وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ
و آوازه ات را برایت بلند نکردیم؟
فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا
پس بی تردید با دشواری آسانی است.
إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا
[آری]بی تردید با دشواری آسانی است.
فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ
پس هنگامی که [از کار بسیار مهم تبلیغ]فراغت می‌یابی، به عبادت و دعا بکوش
وَإِلَىٰ رَبِّکَ فَارْغَبْ
و مشتاقانه به سوی پروردگارت رو آور.
۲. ما شا الله؛ ذکر خداوند یکتا
از جمله آیات قرآن که برای رفع اضطراب بسیار پیشنهاد شده، آیه ۳۹ سوره کهف است. این آیه به صراحت بیان می‌کند که هیچ ترس و قوتی وجود ندارد مگر آنکه از جانب خداوند بزرگ باشد. زمزمه کردن این آیه و اندیشه کردن در معنای آن، به رفع اضطراب و دلتنگی کمک شایانی می‌کند.
مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ
همه چیز به خواست خداست و جز قدرت خدا قوه‌ای نیست.
۳. آیه ۲۸ سوره رعد؛ توصیه طلایی علامه طباطبایی
شادروان حجت الاسلام صحفی حکایت زیبایی از علامه طباطبایی نقل می‌کنند؛ ایشان می‌فرمایند روزی از علامه جویای راهی برای رسیدن به آرامش خاطر شدم. علامه طباطبایی به من فرمودند: برای آرامش گرفتن، دستت را در حالت نشسته یا ایستاده بر روی سینه خود قرار بده و چند مرتبه آیه ۲۸ سوره رعد را زمزمه کن. این عمل به تو آرامش می‌دهد.
الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
آن‌ها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست.
۴. اسم اعظم برای رفع دلتنگی از زبان حضرت یونس
زمانیکه حضرت یونس از قوم خود خسته شد و دست از هدایتشان کشید، خداوند متعال امتحان دیگری پیش پای او گذاشت. پیامبر گرامی اسلام می‌فرمایند: آن اسمی (از اسامی خدا) که اگر کسی او را با آن بخواند اجابتش می‌کند و هر چه بخواهد می‌دهد، همان اسمی است که یونس (فرزند متی) خواند.
اسم اعظمی را که حضرت یونس در هنگام ناامیدی و دلتنگی برای رهایی از شکم نهنگ خواند، باید در آیات ۸۷ و ۸۸ سوره انبیا جستجو کنیم.
وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَىٰ فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ
و (یاد آر حال) ذو النون (یعنی یونس) را هنگامی که (از میان قوم خود) غضبناک بیرون رفت و چنین پنداشت که ما هرگز او را در مضیقه و سختی نمی‌افکنیم (تا آنکه به ظلمات دریا و شکم ماهی در شب تار گرفتار شد) آن گاه در آن ظلمت‌ها فریاد کرد که خدایی به جز ذات یکتای تو نیست، تو (از شریک و هر عیب و آلایش) پاک و منزهی و من از ستمکاران بودم (که بر نفس خود ستم کردم).
فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ ۚ وَکَذَٰلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ.
پس ما دعای او را مستجاب کردیم و او را از گرداب غم نجات دادیم و اهل ایمان را هم این گونه نجات می‌دهیم.
۵. آیه ۱۷۳ سوره آل عمران
آیه ۱۷۳ سوره آل عمران از جمله اذکار آسمانی است که برای دلتنگی و افسردگی بسیار کارآمد است. توصیه می‌کنیم این ذکر را در طول روز بسیار زمزمه کنید:
الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ.
آن مؤمنانی که، چون مردم (منافق) به آن‌ها گفتند: لشکری بسیار بر علیه شما مؤمنان فراهم شده، از آنان در اندیشه و بر حذر باشید، (این تبلیغات) بر ایمانشان بیفزود و گفتند: تنها خدا ما را کفایت کند و او نیکو وکیل و کارسازی است.