دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در شبکه اجتماعی تروث از سه رمزارز به‌عنوان دارایی دیجیتال در صندوق ذخیره استراتژیک کریپتو آمریکا نام برد: ریپل (XRP)، سولانا (SOL) و کاردانو (ADA).
چند دقیقه بعد، ترامپ با انتشار پست دیگری در همین شبکه اجتماعی اعلام کرد بیت‌کوین و اتریوم نیز رمزارزهای ارزشمندی هستند و در بطن این صندوق ذخیره استراتژیک جای می‌گیرند. ترامپ اضافه کرد: «من خودم بیت‌کوین و اتریوم را دوست دارم!»
هم‌زمان با انتشار این پست‌ها، بازار کریپتو بعد از هفته‌ها روند صعودی به خود گرفت. بیت‌کوین هم‌اکنون به کانال ۹۰ هزار دلار صعود کرده است. کاردانو با ۶۰ درصد، ریپل با ۳۰ درصد و سولانا با ۲۰ درصد رشد طی کمتر از یک ساعت، پیشتاز بازار هستند.
این سقوط شدید پس از موج اولیه نگرانی‌ها درباره تعرفه‌ها در ۱۵ بهمن رخ داد که در آن زمان نیز باعث یک ریزش مشابه شد. هرچند، مذاکرات دیپلماتیک موقتا فشارها را کاهش دادند. رئیس‌جمهور مکزیک، کلودیا شینبام، موفق به تاخیذ یک تعلیق ۳۰ روزه برای این تعرفه‌ها شد تا مذاکرات درباره امنیت مرزی، به‌ویژه نگرانی‌های آمریکا درباره قاچاق مواد مخدر، ادامه پیدا کند. نخست‌وزیر کانادا، جاستین ترودو، نیز به‌سرعت اقدام کرد و ترامپ اعلام کرد که اعمال تعرفه‌ها به تعویق خواهد افتاد. اما این آرامش دیری نپایید. ترامپ در تروث سوشال اعلام کرد که همچنان از اقدامات مکزیک و کانادا ناراضی است و آن‌ها را به عدم مهار ورود فنتانیل به آمریکا متهم کرد. با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۱۴ اسفند، تنش‌ها دوباره در حال افزایش است و ممکن است تعلیق تعرفه‌ها لغو شود.
پیامدهای این بحران برای بازار کریپتو
این تحولات در زمانی حساس برای بازار کریپتو رخ داده است. برخلاف دوره‌های قبلی که بیت‌کوین و دیگر دارایی‌های دیجیتال مستقل از بازارهای سنتی معامله می‌شدند، در یک سال گذشته همبستگی آن‌ها با عوامل کلان اقتصادی افزایش یافته است. اکنون پرسش اصلی این است: اگر این تعرفه‌ها اجرایی شوند، شوک بعدی بازار چقدر عمیق خواهد بود؟ و با توجه به شرایط شکننده فعلی، آیا باید انتظار یک سقوط دیگر را داشته باشیم؟
چگونه تعرفه‌های تجاری می‌توانند زنجیره‌ای از واکنش‌ها را در بازار کریپتو ایجاد کنند
جنگ‌های تجاری به‌ندرت رویدادهایی مجزا هستند. این تنش‌ها به بازارهای مالی سرایت کرده، نقدینگی را جابه‌جا می‌کنند، انتظارات تورمی را تغییر می‌دهند و بانک‌های مرکزی را مجبور به تنظیم مجدد سیاست‌های خود می‌کنند. اگر ترامپ تعرفه‌های جدید خود را علیه مکزیک و کانادا اعمال کند و هم‌زمان ۱۰ درصد دیگر به تعرفه‌های چین اضافه شود، این وضعیت می‌تواند به یک شوک تورمی تمام‌عیار منجر شود. چنین اتفاقی بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) را در موقعیت دشواری قرار داده و احتمالا باعث تعمیق روند نزولی بازار کریپتو خواهد شد.
تأثیر تورمی تعرفه‌ها و پیامدهای آن
تعرفه‌ها در واقع مالیاتی بر کالاهای وارداتی هستند. زمانی که کسب‌وکارها با هزینه‌های بالاتر برای کالاهای خارجی مواجه می‌شوند، این هزینه‌ها را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کنند. در نتیجه، قیمت کالاهای روزمره از الکترونیک گرفته تا مواد غذایی افزایش می‌یابد که خود تورم را تشدید می‌کند. با توجه به اینکه تورم آمریکا در ژانویه حدود ۳ درصد بود و از هدف ۲ درصدی فدرال رزرو فراتر رفته است، اعمال تعرفه‌های جدید می‌تواند آن را حتی بالاتر ببرد. این موضوع ممکن است فدرال رزرو را مجبور کند تا از کاهش نرخ بهره صرف‌نظر کند.
ارتباط بازار کریپتو با سیاست‌های پولی
بازار کریپتو در دوره‌هایی که نرخ بهره پایین است، رشد بهتری را تجربه می‌کند؛ زیرا نقدینگی فراوان به سمت دارایی‌های پرریسک مانند بیت‌کوین سرازیر می‌شود. اما افزایش تورم یا کاهش نقدینگی می‌تواند بازار را با شوک‌های جدی مواجه کند. از اواسط ۲۰۲۳، بیت‌کوین بیشتر شبیه یک دارایی پرریسک معامله شده تا یک پوشش تورمی، به‌طوری که همبستگی آن با شاخص‌های نزدک ۱۰۰ و S&P 500 به بالاترین حد خود رسیده است. این یعنی در دوران عدم اطمینان، سقوط بازارهای سهام می‌تواند به افت قیمت بیت‌کوین نیز منجر شود.
اگر تورم ناشی از تعرفه‌ها افزایش یابد و فدرال رزرو نرخ بهره را بالا ببرد، نقدینگی بیشتر محدود می‌شود. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران به دلار آمریکا پناه می‌برند، دارایی‌ای که معمولا کم‌ریسک‌تر تلقی می‌شود. در حال حاضر، دلار به بالاترین سطح خود در برابر دلار کانادا از سال ۲۰۰۳ رسیده است، که نشان‌دهنده خروج سرمایه از دارایی‌های پرریسک است ما پیش از این هم دیده‌ایم که کاهش نقدینگی چه اثری می‌تواند داشته باشد.
سقوط ناگهانی در ماه فوریه باعث از بین رفتن ۷۶۰ میلیارد دلار از ارزش بازار کریپتو در عرض تنها ۶۰ ساعت شد، و بیت‌کوین همراه با دیگر دارایی‌های پرریسک سقوط کرد. اگر تنش‌های تجاری باعث فشار تورمی جدیدی شوند، ممکن است شاهد سناریوی مشابهی باشیم، جایی که سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن‌تر مانند دلار و طلا حرکت کنند و بیت‌کوین در معرض یک سقوط دیگر قرار بگیرد.
واکنش سرمایه‌گذاران خرد و نهادی
تأثیر تعرفه‌ها بر بازار کریپتو فقط به تورم محدود نمی‌شود، بلکه به احساسات و موقعیت سرمایه‌گذاران نیز بستگی دارد. در حال حاضر، ETFهای بیت‌کوین نقش مهمی در جریان سرمایه‌های بازار کریپتو دارند و روند آن‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در وضعیت پرتنشی قرار دارند. پس از پیروزی ترامپ در انتخابات، ETFهای بیت‌کوین شاهد ورود سرمایه بی‌سابقه‌ای بودند و تنها در ۴۸ ساعت ۲ میلیارد دلار جذب کردند. اما این روند تغییر کرده است.
از ۹ اسفند، در مدت هشت روز متوالی خروج سرمایه از این صندوق‌ها ثبت شده و مجموع خروجی‌ها به ۳ میلیارد دلار رسیده است. تنها در ۷ اسفند، یک میلیارد دلار از این صندوق‌ها خارج شد که یک رکورد محسوب می‌شود. این الگو نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خرد، که بخش بزرگی از بازار را تشکیل می‌دهند، به‌صورت گروهی وارد می‌شوند و در زمان نوسانات شدید، به‌سرعت بازار را ترک می‌کنند. خطر اینجاست که تعرفه‌ها می‌توانند یک عامل جدید برای ایجاد وحشت باشند.
اگر تورم افزایش یابد و فدرال رزرو کاهش نرخ بهره را به تعویق بیندازد، خروج سرمایه از ETFها ممکن است بیشتر شود و بازار با «حفره‌های نقدینگی» مواجه گردد که در آن بیت‌کوین نوسانات شدیدی را تجربه کند. در همین حال، سرمایه‌گذاران نهادی که از طریق ETFها وارد بازار کریپتو شده‌اند، ممکن است شروع به تجدیدنظر در تخصیص سرمایه خود کنند. صندوق‌های پوشش ریسک (hedge funds) و مدیران دارایی به امید سودهای بلندمدت وارد این حوزه شده‌اند، اما همچنان به شرایط کلان اقتصادی حساس هستند. اگر هزینه سرمایه بالا بماند و سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو ادامه پیدا کند، بازدهی تعدیل‌شده بر اساس ریسک برای بیت‌کوین ممکن است کمتر از گزینه‌های دیگر به نظر برسد، که این امر می‌تواند روند نزولی آن را تشدید کند.
چرا این‌بار اوضاع متفاوت است؟
تفاوت این دوره با جنگ تجاری ۲۰۱۸ بین آمریکا و چین در مقیاس بازار کریپتو است. در آن زمان، ارزش کل بازار کریپتو حدود ۳۰۰ میلیارد دلار بود. اما اکنون، این بازار بیش از ۱۰ برابر رشد کرده و حضور سرمایه‌گذاران نهادی در آن بسیار گسترده‌تر شده است. این یعنی هر شوک اقتصادی ناشی از سیاست‌های کلان، از تعرفه‌ها گرفته تا افزایش تورم یا نرخ بهره، می‌تواند تأثیرات بسیار وسیع‌تری نسبت به قبل بر بازار کریپتو داشته باشد.
آینده کریپتو به کدام سمت می‌رود؟
بازار کریپتو در یک دوراهی قرار گرفته است؛ از یک‌سو، ترس و وحشت کوتاه‌مدت قیمت‌ها را تحت فشار گذاشته و از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران در حال تعیین موقعیت‌های بلندمدت خود هستند. بیت‌کوین از اوج خود ۲۶ درصد سقوط کرده و شاخص ترس و طمع به سطوحی رسیده که آخرین بار در زمان سقوط پروژه لونا مشاهده شده بود، نشانه‌ای از بدبینی شدید در بازار. تحلیلگران در مورد مسیر پیش‌روی بازار اختلاف‌نظر دارند، اما یک نکته مشترک میان آن‌ها دیده می‌شود: ممکن است این رکود طولانی‌مدت نباشد.
آیا سقوطی دیگر در راه است؟
آرتور هیز، معامله‌گری مشهور، هشدار می‌دهد که احتمال یک افت شدید دیگر وجود دارد. او معتقد است که بازار در حال تشکیل کف‌های پایین‌تر است و ممکن است «یک موج نزولی شدید دیگر به زیر ۸۰ هزار دلار» در پیش باشد. بااین‌حال، او اشاره می‌کند که پس از این اصلاح، بازار می‌تواند وارد دوره‌ای آرام‌تر شود.
نشانه‌های بهبود در چشم‌انداز کلان
جولیان بیتل، رئیس بخش تحقیقات کلان در گلوبال مکرو اینوستر (Global Macro Investor)، دیدگاه ساختاری‌تری دارد. او کاهش قیمت بیت‌کوین را نتیجه سیاست‌های مالی انقباضی در اواخر سال گذشته می‌داند، اما معتقد است که این روند در حال تغییر است. بیتل اشاره می‌کند که «شرایط مالی در دو ماه اخیر به‌شدت تسهیل شده است» و کاهش نرخ سود اوراق قرضه، افت ارزش دلار و کاهش قیمت نفت را نشانه‌هایی از این تغییر می‌داند. او همچنین به شاخص RSI بیت‌کوین که اکنون روی ۲۳ قرار دارد (بالاترین سطح اشباع فروش از آگوست ۲۰۲۳) اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که معامله‌گران بدبین «نباید بیش از حد مطمئن باشند».
آماده برای جهش؟
از دیدگاه تکنیکال، ادوارد مورا می‌گوید که بیت‌کوین در حال تکمیل یک گپ قیمتی مهم در قراردادهای CME از سال گذشته است. به ایده او، هرچند بازار «کاملاً تخریب‌شده» به نظر می‌رسد، اما این وضعیت می‌تواند مقدمه‌ای برای یک جهش قیمتی قوی باشد. داده‌های او نشان می‌دهد که تقریباً ۹۰ درصد از این گپ‌ها در نهایت پر می‌شوند، که می‌تواند قیمت را مجدداً به محدوده ۹۳ هزار دلار برساند. در همین حال، میکائیل فن د پوپ به احساسات بازار اشاره می‌کند. او می‌گوید ترس در حالی به اوج خود رسیده که دولت آمریکا بیش از هر زمان دیگری از کریپتو حمایت می‌کند. به گفته او، این روند به‌زودی معکوس خواهد شد و احتمالاً بازار در «یک تا دو هفته آینده» به کف قیمتی خود می‌رسد.
سقوط بیشتر یا آغاز بازیابی؟
با اینکه نشانه‌هایی از اشباع فروش در بازار وجود دارد، این به معنای عدم سقوط بیشتر نیست. برخی شاخص‌ها به امکان یک جهش اشاره دارند، اما شرایط کلان اقتصادی همچنان نامشخص است. اگر نقدینگی بهبود یابد و تورم تحت کنترل باقی بماند، ممکن است شاهد یک روند بازیابی باشیم. اما اگر شرایط کلان بدتر شود، احتمال ادامه روند نزولی وجود دارد. برای معامله‌گران، احتیاط همچنان کلید اصلی است. ترس می‌تواند یک سیگنال معکوس باشد، اما فرض اینکه بازار بی‌دلیل بازمی‌گردد نیز احتمال بالایی دارد. قانون طلایی این است: با دقت معامله کنید و هرگز بیشتر از آنچه توان از دست دادنش را دارید، سرمایه‌گذاری نکنید.