نام هاى منجى موعود در ادیان

اعتقاد به منجى موعود، باورى فراگیر در میان تمام ادیان ابراهیمى و غیر ابراهیمى است که فطرى بودن این نیاز و احساس را نشان مى دهد.

انسان در ذات خویش و فارغ از ویژگى هاى آیین، محیط و زمانه، امید به آینده اى بهتر براى خود، جامعه پیرامون و جهان را در درون خویش احساس مى کند. باور به منجى موعود جهانى در تمام ادیان و مذاهب برگرفته از این آگاهى فطرى مشترک میان انسان هاست. البته مصداق منجى موعود در هر آیین، برگرفته از آموزه ها و پیش داشته هاى معتقدان به آن است و از این رو در هر آیین با نامى خاص معرّفى و شناخته مى شود.

ممکن است گفته شود: باور به موعود جهانى، در آیین هاى غیر الهى و ساخته بشر نیز وجود دارد و این حاکى از خرافى بودن این باور در میان آنان، یا نشانه آرزو و پندارى وهم آلود است. پس ممکن است این باور در ادیان الهى نیز برگرفته از خرافه هاى موجود در آن آیین ها باشد.

در پاسخ مى گوییم : مبدأ اعتقاد به منجى موعود در همه آیین هاى الهى و غیر الهى، فطرت انسانى است که پاکى و پسندیدگى را براى خود، جامعه و جهان نیکو مى شمارد و بدان امید دارد. این آگاهى فطرى برآمده از الهام الهى است: «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَلهَا؛ سپس پلیدى و پرهیزکارى اش را به آن الهام کرد » . پس اعتقاد به منجى جهانى، آرزویى خام نیست؛ بلکه امیدى برآمده از نگاه الهى به نظام آفرینش است.

از سوى دیگر، پژوهش ها نشان دادند که باور به منجى موعود در همه ادیان الهى وجود داشته است. طبیعى است که این اعتقاد شادى بخش و امیدآفرین به آیین هاى غیر الهى نیز نفوذ کند و آنها هم در پى ترویج آن باشند.

پس از این مقدمه کوتاه به معرّفى نام هاى منجى موعود در ادیان مى پردازیم. آیین هاى متفاوت، منجى موعودشان را گاهى با نام خاص معرّفى کرده اند و گاهى تنها ویژگى ها و صفات بارز و محورى او را بر شمرده اند. براى مثال عناوینى چون «مسیح» یا «سرور بزرگ» یا «ویشنو» به معناى «نجات دهنده» اوصاف منجى موعود را بیان مى کند.

برخى از این اوصاف و القاب، شباهت هاى فراوانى با ویژگى هاى موعود در تفکر اسلامى و بویژه شیعى دارند و این شاهد دیگرى بر وجود همان فطرت انسانى است که در آغاز این نوشتار ، از آن سخن گفتیم.

اکنون فهرستوار ، نام منجى موعود را در ادیان الهى و غیر الهى باز مى گوییم.