جهان در حال پیر شدن

داده‌پردازی سازمان ملل نشان می‌دهد با شیب کنونیِ میزان تولد و مرگ در جهان، حدوداً تا سال ۲۱۰۰ میلادی میزان مرگ از میزان تولد در جهان پیشی خواهد گرفت. 

جمعیت جهان با سرعت بیشتری درحال‌پیرشدن است. با بُروز این تغییر جمعیت‌‌شناختی، سیستم‌ بهداشت و درمان با مشکلاتی مواجه خواهد داشت که دولت‌ها قبلاً آن را پیش‌‌بینی نمی‌‌کردند. بزرگ‌ترین آن‌ها این است که چگونه دولت‌ها خواهند توانست پاسخ‌گوی نیازهای فزاینده‌‌ی این جمعیت سال‌خورده باشند؛ آن‌هم در شرایطی که جمعیت جوان و آماده‌‌به‌‌کار آن‌‌ها درحال‌کاهش است.

امروزه، با مسئله‌ی پیری جمعیت مواجه‌‌ایم؛ اما علت بُروز این پدیده چیست؟ تعداد زیادی از عوامل در بروز این مسئله نقش دارند. اولین عامل، افزایش امید به زندگی در میان ما در قرن گذشته است. تا پیش از قرن بیستم، میانگین امید به زندگی در اکثر مناطق مهم دنیا حدود سی سال بود. در اوایل قرن بیستم، امید به زندگی در کشورهایی که به‌‌تازگی صنعتی شده بودند، شروع به افزایش کرد؛ درحالی‌که در کشورهای دیگر، این شاخص ثابت باقی ماند.

امروزه به‌‌لطف پیشرفت‌‌ سطح سلامت عمومی و اقدامات موفقیت‌‌آمیز در کنترل بیماری‌‌های عفونی، متوسط امید به زندگی در سطح جهان به ۷۲ سال رسیده است. آنتی‌بیوتیک‌ها و واکسیناسیون به کاهش شمار تلفات ناشی از بیماری‌های واگیردار کمک کرده‌اند. پیشرفت‌های پزشکی نظیر فناوری‌های پیچیده‌‌ی غربالگری، در تشخیص بیماری‌‌ها مؤثر بوده‌‌اند و دکترها و پرستارها نیز اکنون می‌‌توانند بسیار زودتر از هر زمان دیگری فرایند درمان را آغاز کنند. بهبود در تکنیک‌ها و روش‌های جراحی نیز امید به زندگی را برای بسیاری از افراد افزایش داده است.

همان‌‌گونه که امید به زندگی افزایش یافته، همزمان تغییرات کاهشی محسوسی در نرخ باروری در سراسر جهان به‌‌وجود آمده است. در اواسط دهه‌‌ی ۱۹۶۰، هر زن به‌‌طور متوسط بیش از ۵ فرزند داشت؛ ولی امروزه، این میانگین به کمتر از ۲/۵ رسیده است. کشورهای توسعه‌یافته به‌‌طور خاص دارای پایین‌ترین نرخ باروری در سراسر جهان هستند. در این میان، اروپا با میانگین ۱/۶، پایین‌ترین نرخ باروری را دارد.

درمقابل، آفریقای‌مرکزی و غربی با میانگین تعداد ۵ فرزند در ازای هر زن، بیشترین نرخ باروری را دارند. بااین‌حال، برخی از مناطق درحال‌توسعه نیز با تشدید در افت نرخ باروری مواجه‌اند. هم‌‌اکنون در آسیا و آمریکای‌لاتین و منطقه‌‌ی کارائیب، میانگین نرخ باروری حدوداً به ۲/۲ فرزند در ازای هر زن رسیده است.

امروزه، تقریباً نیمی از جمعیت جهان در کشوری زندگی می‌کنند که نرخ باروری در آن، کمتر از نرخ جایگزینی است. نرخ جایگزینی به‌‌معنای تعداد فرزندانی است که هر زن باید داشته باشد تا سطح فعلی جمعیت ثابت بماند. این رویکرد منجر به بُروز پدیده‌‌ی جدیدی به‌‌نام «باروری زیر خط جایگزینی» شده است؛ به این معنی که بسیاری از کشورها، همزمان با پیرشدن در حالت تجربه‌ی انقباض جمعیت هستند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.