درک غیب و شهادت از نگاه اسلامی

در قرآن و روایات، دو مفهوم «غیب» و «شهادت» به طور متقابل به کار می‌روند. «غیب» به معنای چیزی است که از حواس انسان پنهان است و بر اساس این مفهوم، جهان ماورای محسوسات و آنچه که فراتر از درک حسی بشر است، در حوزه غیب قرار می‌گیرد.

در مقابل، «شهادت» به معنای مشاهده و درک مستقیم چیزی است که حواس انسان قادر به دریافت آن هستند. این دو عالم از نگاه اسلامی نسبت به هم نقطه مقابل‌اند.

عالم غیب و شهادت در قرآن: خداوند در آیه‌ای از قرآن می‌فرماید:
“ثم تردون الی عالم الغیب و الشهاده” (آیه ۸ سوره جمعه)
در این آیه، به حقیقتی اشاره می‌شود که انسان‌ها پس از مرگ، به محضر کسی بازمی‌گردند که به تمامی امور غیب و شهادت علم دارد و اوست که از اعمالشان خبر می‌دهد. از اینجا می‌توان فهمید که در چشم خداوند، غیب و شهادت هر دو به یک اندازه آشکارند، چون علم خداوند نامحدود و به همه چیز احاطه دارد.

غیب و شهادت نسبی: باید توجه کرد که مفاهیم غیب و شهادت نسبی هستند؛ یعنی چیزی که برای فردی غیب است، برای فرد دیگری ممکن است شهادت باشد. این به آن معناست که با افزایش علم انسان‌ها، دایره غیب آنها کوچک‌تر می‌شود. در حالی که برای خداوند که علم بی‌پایانی دارد، هیچ چیزی غیب نیست و همه چیز برای او شهادت و آشکار است.

علم خدا به غیب و شهادت: در قرآن آمده است که خداوند به تمامی عالم احاطه دارد:
“الا انه بکل شیء محیط” (قرآن)
این بدان معناست که هیچ چیزی از علم خداوند پنهان نیست و همه امور، چه از جنبه‌های آشکار و چه از جنبه‌های پنهان، در دایره علم او قرار دارند.

در نهایت، «عالم الغیب و الشهاده» به این معناست که خداوند به تمامی جزئیات و کلیات این دنیا و آخرت علم دارد و هیچ چیزی از او پنهان نمی‌ماند. این علم نامحدود او به همه چیز، حتی به آنچه در دل‌ها و افکار انسان‌هاست، شامل می‌شود.