حکم شرعی و شرایط آیات سجده در قرآن
این سجده‌ها به دو دسته واجب و مستحب تقسیم می‌شوند و هر یک شرایط و احکام خاص خود را دارند. در این مقاله، به بررسی آیات سجده، شرایط و احکام مربوط به آن‌ها می‌پردازیم.
آیات سجده: آیات قرآن که پس از شنیدن آن‌ها نیاز به سجده داریم، به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- آیات واجب‌السجده: در این حالت، پس از شنیدن یا قرائت آیه، سجده فوراً واجب می‌شود.
- آیات مستحب‌السجده: در این حالت، سجده کردن مستحب است ولی واجب نیست.
آیات واجب‌السجده: چهار آیه از چهار سوره قرآن واجب‌السجده هستند که به آن‌ها «سُوَرِ عَزائِم» گفته می‌شود. این آیات شامل سوره‌های سجده، فصلت، نجم و علق هستند.
سوره‌های سجده‌دار: آیات سجده در سوره‌های مختلف قرآن وجود دارند. از جمله، سوره‌هایی که دارای سجده واجب هستند، عبارتند از:
- سوره سجده، آیه ۱۵
- سوره فصلت، آیه ۳۷
- سوره نجم، آیه ۶۲
- سوره علق، آیه ۱۹
چرا چهار سوره سجده واجب دارند؟ دستور سجده در این آیات به صورت فعل امر آمده است، که نشان‌دهنده فوریت و ضرورت انجام آن است. این آیات انسان‌ها را به تفکر و تدبر در آیات خداوند و خلق او دعوت می‌کنند، و در نتیجه سجده به عنوان نشانه‌ای از تواضع و عبودیت به خداوند واجب می‌شود.
آیات مستحب‌السجده: در برخی از آیات قرآن، سجده مستحب است. از جمله این آیات، می‌توان به آیات سوره‌های اعراف، رعد، بنی اسرائیل، مریم، فرقان، و نمل اشاره کرد.
شرایط و احکام سجده قرآن:
- وضو و طهارت: برای انجام سجده قرآن، داشتن وضو و طهارت ضروری نیست، به این معنی که حتی فردی که جنب یا حائض است، می‌تواند سجده را انجام دهد.
- قبله: در سجده قرآن نیازی به رو به قبله بودن نیست.
- ذکر سجده: برای سجده واجب قرآن، ذکر خاصی لازم نیست، اما گفتن ذکر «لا اله الا الله» توصیه می‌شود.
- مهر: برای سجده پس از آیات قرآن، استفاده از مهر یا چیزی مشابه آن ضروری است. نمی‌توان از خوراکی‌ها یا پوشاک برای سجده استفاده کرد.
حکم خواندن آیات سجده‌دار در زمان قاعدگی: بانوان در دوره قاعدگی نمی‌توانند آیات سجده‌دار را بخوانند، اما شنیدن این آیات و انجام سجده پس از آن هیچ مشکلی ندارد. در این حالت، نیاز به وضو یا طهارت نیست و تنها کافی است که سجده به درستی انجام شود.
نتیجه‌گیری: سجده پس از آیات قرآن یکی از عبادات مهم است که موجب نزدیکی بیشتر انسان به خداوند می‌شود. با توجه به احکام فقهی و شرایط آسان انجام آن، این سجده می‌تواند در هر زمان و مکان به راحتی انجام شود، حتی بدون نیاز به وضو یا توجه به قبله.