حکم خواندن صیغه عقد به زبان فارسی از نظر مراجع مختلف
برخی از افراد معتقدند که این صیغه باید به زبان عربی خوانده شود، اما عده‌ای دیگر بر این باورند که می‌توان آن را به زبان فارسی انجام داد. در این مقاله، به بررسی حکم مراجع مختلف درباره خواندن صیغه عقد به زبان فارسی می‌پردازیم.
ازدواج دائم یا موقت در اسلام بر اساس عقد لفظی محقق می‌شود که باید ایجاب و قبول لفظی و شرایط شرعی آن رعایت شود. این عقد باید به گونه‌ای باشد که معنای مقصود از آن روشن و معتبر باشد و در نزد اهل محاوره، رضایت به آن تأیید شود. بنابراین، عقد ازدواج باید به شکلی انجام شود که هر دو طرف به طور کامل رضایت و آگاهی داشته باشند.
نظر امام خمینی (ره) درباره خواندن عقد به زبان فارسی
امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله، جلد ۲، صفحه ۲۲۰، می‌فرمایند:
«و الاحوط لزوماً کونه فیهما باللفظ العربی فلا یجزی غیره من سائر اللغات الا مع العجز عنه و لو بتوکیل الغیر و ان کان الاقوی عدم وجوب توکیل الغیر و یجوز بغیر العربی مع العجز عنه و عند ذلک لا باس بایقاعه بغیره لکن یکون مفادها مفاد اللفظ العربی بحیث تعد ترجمته.»
براساس این نظر، به احتیاط لازم، صیغه عقد باید به زبان عربی خوانده شود. در صورتی که طرفین قادر به خواندن آن به زبان عربی نباشند، می‌توانند آن را به زبان فارسی یا هر زبان دیگری بخوانند، اما باید معادل معنای صحیح عربی را بیان کنند. این بدان معناست که باید عباراتی استفاده کنند که دقیقاً ترجمه و معادل صیغه عربی باشد.
نظر آیت الله خامنه‌ای درباره خواندن عقد به زبان فارسی
آیت الله خامنه‌ای می‌فرمایند:
«اگر نمى توانند خودشان به صورت عربى صحیح بخوانند، مى توانند به فارسى و یا هر زبان دیگرى صیغه را اجرا کنند؛ ولى باید در همان زبان، لفظى را بگویند که معناى «زوجت» و «قبلت» را بفهماند و لازم نیست وکیل بگیرند.»
این حکم نشان می‌دهد که اگر شخصی نتواند صیغه عقد را به زبان عربی بخواند، می‌تواند آن را به زبان فارسی یا هر زبان دیگری انجام دهد، به شرطی که معنای «زوجت» (ازدواج کردم) و «قبلت» (قبول کردم) را برساند. همچنین لازم نیست که از شخص دیگری برای خواندن عقد وکالت بگیرد.
نظر دیگر مراجع در مورد خواندن عقد به زبان فارسی
- آیت الله سیستانی، صافى گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی و وحید: این مراجع نیز مانند آیت الله خامنه‌ای، اجازه می‌دهند که اگر فرد قادر به خواندن صیغه عقد به زبان عربی نباشد، آن را به زبان فارسی یا هر زبان دیگری بخواند و فقط باید معنای صحیح عقد در آن زبان رعایت شود.
- آیت الله بهجت: ایشان نیز معتقدند که خواندن عقد به زبان فارسی یا هر زبان دیگری جایز است و حتی اگر شخص توانایی خواندن عربی را داشته باشد، نیازی به خواندن آن به زبان عربی نیست.
- آیت الله تبریزی و فاضل لنکرانی: این دو مرجع معتقدند که اگر شخص نتواند عقد را به زبان عربی بخواند و امکان گرفتن وکیل وجود داشته باشد، باید وکیل بگیرد. اما اگر گرفتن وکیل ممکن نباشد، می‌تواند صیغه عقد را به زبان فارسی یا هر زبان دیگری اجرا کند و باید در همان زبان عباراتی بیان کند که معنای «زوجت» و «قبلت» را منتقل کند.
در نهایت، طبق نظر مراجع مختلف، اگر فرد یا افراد قادر به خواندن صیغه عقد به زبان عربی نباشند، می‌توانند این عقد را به زبان فارسی یا هر زبان دیگری بخوانند، به شرطی که عباراتی که به کار می‌برند، معانی صحیح و معادل عربی را منتقل کنند. در این صورت نیازی به توکیل به شخص ثالث برای خواندن عقد به زبان عربی نیست، مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد که نیاز به وکیل باشد.