آسیب‌های گزاف اتباع غیرمجاز تمامی ندارد
حضور اتباع غیرمجاز در پایتخت کشورمان، تهران، به عنوان یک کلان‌شهر رو به رشد، در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شده است. این پدیده پیچیده، با وجود ایجاد فرصت‌های شغلی برای برخی، تبعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را به همراه داشته که بر ابعاد مختلف زندگی شهری تأثیرگذار بوده است. در این گزارش، به بررسی عمیق‌تر این موضوع و تأثیرات آن بر جنبه‌های مختلف زندگی شهری خواهیم پرداخت.
همانطور که پیش تر گفته شد، حضور اتباع افغانستانی در ایران، به ویژه در سال‌های اخیر، تأثیرات عمیق و متنوعی بر اقتصاد شهری کشور گذاشته است. این تأثیرات نه تنها به جنبه‌های اقتصادی محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد اجتماعی و فرهنگی را نیز در بر می‌گیرد. در این گزارش تلاش می کنیم به بررسی این تأثیرات و چالش‌ها و فرصت‌های ناشی از آن بپردازیم. با گسترش نیوز همراه باشید.
افزایش بی‌رویه جمعیت اتباع غیرمجاز در تهران، فشار مضاعفی را بر سیستم حمل‌ونقل عمومی وارد کرده است. این افزایش تقاضا نه تنها منجر به ازدحام شدید در اتوبوس‌ها، مترو و تاکسی‌ها شده، بلکه کیفیت خدمات‌رسانی را نیز به شدت کاهش داده است. علاوه بر این، حضور این افراد در برخی خطوط خاص، به ویژه در ساعات پیک، نارضایتی هایی را در میان مسافران ایجاد کرده است. این امر، به نوبه خود، به افزایش نارضایتی عمومی و کاهش بهره‌وری در شهر منجر شده است.
استخدام گسترده اتباع غیرمجاز در بخش‌های مختلف اقتصادی، به ویژه در مشاغل کم‌دستمزد و سخت، یکی دیگر از تأثیرات مهم این پدیده است. این افراد به دلیل عدم برخورداری از حمایت‌های قانونی، آمادگی پذیرش دستمزدهای پایین‌تر و شرایط کاری سخت‌تر را دارند. در نتیجه، رقابت شدیدی بر سر مشاغل کم‌دستمزد بین اتباع و شهروندان ایرانی ایجاد شده و این امر، به کاهش دستمزدها و ایجاد نابرابری در بازار کار منجر شده است. همچنین، استخدام گسترده اتباع غیرمجاز در برخی مشاغل، به کاهش انگیزه کارآفرینی در میان جوانان ایرانی و افزایش نرخ بیکاری در برخی گروه‌های اجتماعی منجر شده است.
حضور کودکان اتباع غیرمجاز در مدارس و مراکز بهداشتی، چالش‌های جدیدی را برای سیستم آموزشی و بهداشتی کشور ایجاد کرده است. این کودکان به دلیل عدم برخورداری از مدارک قانونی، دسترسی محدودی به خدمات بهداشتی و آموزشی دارند. این امر، نه تنها به محرومیت این کودکان از حق آموزش و بهداشت منجر شده، بلکه بر کیفیت آموزش و بهداشت سایر دانش‌آموزان و بیماران نیز تأثیرگذار بوده است.
حضور اتباع غیرمجاز در تهران، یک مسئله پیچیده و چندجانبه است که نیازمند رویکردی جامع و همه جانبه برای حل آن است. برای مدیریت این پدیده، می‌توان اقدامات زیر را پیشنهاد کرد.
۱) ساماندهی بازار کار به معنی ایجاد مشاغل قانونی و مناسب برای اتباع غیرمجاز، به منظور کاهش فعالیت‌های غیرقانونی و کاهش فشار بر بازار کار از جمله مهم ترین اقدامات به شمار می روند.
۲) بهبود حمل‌ونقل عمومی، افزایش ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی و بهبود کیفیت خدمات‌رسانی برای جلوگیری از ازدحام و کاهش نارضایتی شهروندان هم از اساسی ترین اقدامات بهبود شرایط محسوب می شوند.
۳) توسعه فضاهای عمومی، افزایش سرانه فضای سبز و ایجاد پارک‌ها و بوستان‌های جدید برای پاسخگویی به نیازهای رو به رشد شهروندان هم باید مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گیرد.
۴) تقویت نظارت بر مراکز تفریحی، نظارت بر فعالیت مراکز تفریحی و گردشگری به منظور حفظ نظم و امنیت و جلوگیری از بروز تخلفات را نباید از یاد برد.
۵) حمایت از کودکان، توجه ویژه به نیازهای کودکان و نوجوانان و افزایش سرانه پارک به ازای هر کودک از مهم ترین و کارآمد ترین اقدامات لازم در نظر گرفته می شود.
۶) توسعه برنامه‌های آموزشی و بهداشتی، ارائه خدمات آموزشی و بهداشتی به کودکان اتباع غیرمجاز، به منظور کاهش محرومیت‌های اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی آن ها حتما باید در اولویت قرار گیرند.
۷) در پایان شایان ذکر است که همکاری لازم با کشورهای مبدا، تقویت همکاری با کشورهای مبدا برای کنترل جریان مهاجرت‌های غیرقانونی و بازگرداندن اتباع غیرمجاز به کشور خود باید مورد توجه و اقدامی سریع قرار گیرند.