احکام داشتن وضو قبل نماز چیست؟
وضو یک عمل مستحبی است که حتی در اسلام به ان توجه زیادی شده و در برخی موارد واجب میشود . وضو گرفتن عملی است که از شستن صورت و دست ها و مسح سر و روی پاها تشکیل شده و باعث طهارت میشود .در روایات به گرفتن وضو اهمیت زیادی داده اند. و حتی وضو کفاره گناهان است .
آنچه با استحمام حاصل می شود طهارت ظاهری است، اما علاوه بر طهارت ظاهری، یکی دیگر از شرایط نماز، تحصیل طهارت معنوی است که تنها از راه وضو و غسل بدست می آید و اگر استفاده از آب امکان پذیر نباشد، این طهارت معنوی و باطنی بوسیله تیممی که به جای وضو و یا غسل انجام می گیرد بدست میآید.(البته باید توجه داشت که نکته بیان شده به معنای آن نیست که صد در صد تیمم اثری در پاکیزگی ظاهری ندارد).
در این مقاله در باب وضو سه پرسش مطرح کردیم که همراه با پاسخ تقدیم شما عزیزان می کنیم:سوال: وضو گرفتن برای نماز، قبل از وقت نماز چه حکمی دارد؟ می‌توان با این وضو نماز خواند؟فقها در این زمینه می‌گویند: اگر وقت نماز نزدیک است، می‌‌تواند به عنوان آمادگی براى نماز وضو بگیرد، ولی اگر مدت زیادی بهوقت نماز مانده است، می‌‌تواند به نیت قربت یا طهارت وضو بگیرد و در هر دو صورت می‌‌تواند با آن وضو نماز واجب یا مستحب را بخواند.(امام خمینی، توضیح المسائل(محشّی)، ج۲، ص ۷۹۸ـ صافى گلپایگانى، لطف‌الله، جامع الأحکام، ج۱، ص۳۷)
سوال: فلسفه وضو و تیمم چیست؟فلسفه وضو چیست؟ کسی که تازه استحمام کرده است و می داند که بدنش پاک است، و می خواهد بلافاصله بعد از آن نماز را بخواند چرا مجدد باید وضو بگیرد؟ می گویید اگرآب نیست تیمم کنید، چطور آب می تواند چرکی و کثیفی و نجاست را از بین ببرد؟یکی از شرایط صحتنماز، طهارت ظاهری بدن از هر نوع آلودگی و نجاست ظاهری است و آنچه با استحمام حاصل می شود طهارت ظاهری از این آلودگی ها است، اما علاوه بر طهارت ظاهری، یکی دیگر از شرایط نماز، تحصیل طهارت معنوی استکه تنها از راه وضوء و غسل بدست می آید و اگر استفاده از آب امکان پذیر نباشد،این طهارت معنویو باطنی بوسیله تیممی که خدای متعال آنرا به جای وضوء یا غسل قرار داده است، بدست می آید.البته باید توجه داشت که نکته بیان شده به معنای آن نیست که تیمم نقشی در پاکیزگی و آثار ظاهریندارد.
امروزه ثابت شده است که خاک اثر پاک کنندگی دارد و از این نکته سرّ این حکم الهی دانسته میشود حکم وضو گرفتن که چرا در بعضی موارد باید ظرف نجس را سه یا هفت مرتبه خاک مالی کرد.خداوند متعال پس ازآنکه بعضی از اسباب پدید آمدن آلودگی های روحی و باطنی را بیان فرموده است، راه از بین بردن اینآلودگی ها را بیان کرده، که اگر از عواملی است که با وضوء مشکل برطرف می گردد مانند آنچه کهدر رساله ها آمده مثل : خوابیدن، دستشویی کردن و غیره باید وضوء بگیرید و اگر از عواملی استکه با غسل برطرف می گردد باید غسل کنید.سپس می فرماید که اگر استفاده از آب برای شما مقدور نبود به وسیله خاک پاک تیممّ کنید.
آنگاه به حکمت آن می پردازد که « ولیطهّرکم …..» تا پاکیزه گردید.(مائده ۵ – ۶)با نگاه به ظاهر آیه می توان متوجه شد که مراد خداوند از طهارت، اعم از پاکیظاهری و معنوی است؛ زیرا پاکیزگی طبی و بهداشتی (پاکی ظاهری) گرچه شستشوی با آب را شامل میشود، اما شایدنتوان اثر پاکیزگی بهداشتی خاک مال کردن دست و صورت را اثبات کرد اما در این که از آثار او طهارت معنوی است، شکی نیست و این طهارت معنوی از آثار تیمم نیست .
بلکه در حالات دیگر نیز وجود داردمخصوصا آنجا که بر خاک سجده کند و از این روست که سجده را بهترین حالت نماز شمرده اند، وبرترین اذکار را نیز مختص به آن دانسته اند؛ زیرا سجده حالتی است که انسان به خاک می‌افتد، آدمی هرچه پایین تر رود عظمت خداوند را بهتر ادراک می‌کند، انسان در حالت رکوع به همان اندازه که خود رامی‌شکند خداوند را ادراک می‌نماید، و ذکر مناسب با این حالت همان تسبیح و ستایش خداوند به بزرگی و عظمتاست که عبارت از ذکر شریف «سبحان ربی العظیم و بحمده» است.
به هر حال باید توجه داشت که برطرف شدن حکم وضو گرفتن آلودگی های روحی و تحصیل طهارت معنوی امری است که خداوند متعال رسیدن به آن را از راههای خاصی معینکرده است و آگاه ترین کس به این امور خداوند است، در نتیجه او می داند که آیا آلودگی هایروحی با آب فراوان برطرف می شود یا با آب کم ، و یا اینکه با آب حاصل می گرددیا با خاک.از طرفی کسی که می خواهد به خداوند نزدیک شود باید هر عملی را با همان کیفیّتی کهمورد پسند اوست به انجام برساند.
سوال: آثار دنیایی وضو چیست؟آیا وضو دارای اثرهای خوب دنیوی است؟ لطفاً بیان فرمایید.وضودر کنار آثار متعدد و بزرگ اخروی، آثاری نیز در امور دنیایی انسان‌ها دارد که عبارت‌اند از:
۱٫سلامتی جسم؛ در حدیثی پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) خطاب به امام علی (علیه السلام) می‌فرماید: «وضوگرفتن قبل و بعد از غذا خوردن باعث شفای جسم و رفع بیماری‌های آن است
۲٫برطرف کننده فقر و افزایش روزی؛ امام صادق (علیه السلام) فرمود: «وضو گرفتن قبل و بعد از خوردن غذا، فقررا برطرف کرده و رزق و روزی را زیاد می‌کند».(الکافی، ج ۶، ص ۲۹۰، ح ۲ و ۵)۳٫ زیاد شدن خیر خانه؛ این مورد که اعم از مورد قبلی است.در روایتی از امام صادق امام صادق (علیه السلام)نقل شده است: «هر کس دوست دارد که خیر خانه‌اش (که هم شامل مال و اموال و هم فرزند وامور معنوی خانواده) زیاد شود، هنگام آماده شدن غذا وضو بگیرد».
برطرف شدن ناراحتی؛ یکی دیگر از آثار وضو گرفتن بعد از غذا، برطرف شدن هم و غم است.از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در باب وضو نقل شده است: «وضوی بعد از غذا همّ وغم را برطرفمی‌کند».(الکافی، ج ۶، ص ۲۹۰)گفتنی است؛ آثاری که برای عمل نیک و یا بد در آیات و روایات بیان شدهاست؛ از یک نگاه اخروی‌اند و از نگاهی دیگر دنیوی؛ یعنی این‌گونه نیست که آثار دنیوی آن بی‌ارتباط با آثاراخروی باشند؛ مانند سلامتی جسم که در وضو به اندازه‌ی خود اثرگذار است؛ چرا که برای عبادت و بندگی خداوندو داشتن آخرتی نیکو سلامت جسم به اندازه خود تأثیر دارد؛ بنابر این، آثار دنیوی به نوعی به آثار اخرویبر می‌گردند؛ به علاوه، خیلی از آثار به ضمیمه‌ی اعمال نیک دیگر اثر بخش‌اند.