راهکار‌های ساده برای داشتن حضور قلب در نماز
از آنجا که با ارزش‌ترین بُعد وجودی انسان، قلب انسان است و خداوند فرموده است نه آسمان وسعت آن را دارد که مرا در خودش جای دهد ونه زمین، اما قلب بنده مومن وسعت آن را دارد که مرا دریابد، بی شک داشتن حضور قلب در نماز (مهمترین عبادتی که خدا برای انسان‌ها قرار داده)، از بهترین فضایل اخلاقی و روح عبادت است.
حضور قلب یا توجه به خدا، به معنای توجه قلبی به خداوند و احساس وجود او در همه‌جا است، به‌گونه‌ای که حاضر و ناظر دانسته شود و چنانچه کسی به حقیقت نماز برسد، حتما نماز او را به خدا نزدیک‌تر و از گناهان دور می‌کند.
شاعران در اشعار مربوط به نماز و جملات زیبا در مورد نماز، در مورد فواید حضور قلب در نماز به طرق مختلف صحبت کرده اند. به همین دلیل ما در این مطلب چند راهکار ساده برای داشتن حضور قلب در نماز به روایت بزرگان دین را گردآوری کرده‌ایم.
۱- دقت و توجه به مفهوم و معانی الفاظ نماز
یکی از مهمترین راهکار‌های کسب حضور قلب در نماز این است که شخص نمازگزار به معنای الفاظی که بر زبان می‌آورد توجه داشته باشد و بداند که اذکار و ادعیه‌ای که می‌گوید، چه معنایی دارد و آن‌ها را برای خود مرور کنید.
۲- مرور اخبار و روایات مربوط به حضور قلب در نماز
از دیگر راه‌های داشتن توجه به خدا در نماز، مرور اخبار و روایات مربوط به حضور قلب حداقل ماهی یک بار است تا اهمیت این مسئله و خواندن نماز با کیفیت فراموش نشود و از خاطر نرود.
۳- آماده کردن خود برای نماز و انتظار نماز را کشیدن
توصیه میشود برای حضور قلب داشتن در نماز، خود را از قبل برای آن آماده کرده، علاوه بر گرفتن وضو، مقدماتی مانند عطر زدن، پهن کردن سجاده و .. انجام شود و بدون شتابزدگی وعجله وارد نماز شویم.
۴- خواندن نماز در مکانی ساکت و آرام
بهتر است نماز در مکانی مشخص و دو از سر و صدا و رفت و آمد، تلویزیون، عکس و تابلو خوانده شود و بهتر است در هنگام قرائت نماز چشم به جای سجده یعنی همان مهر نماز باشد و در هنگام رکوع نیز توصیه شده به میان دو گام نگاه شود.
۵- به موقع خواندن نماز و ترجیحا خواندن نماز اول وقت
خواندن نماز اول وقت، یکی از مستحبات نماز است و خواندن به موقع نماز یکی از راه‌هایی است که به داشتن حضور قلب در نماز کمک می‌کند.
۶- خود را در محضر خدا دانستن
اگر باور داشته باشید که در محضر خداوند هستید، پس همواره در تلاشید، با ادب، طمأنینه و با نشاط سخن بگویید تا به پروردگارتان بی‌ادبی نشود.
۷- خواندن نماز در حال نشاط
یکی از موانع حضور قلب در نماز، خواب آلودی، سستی و کسالت است از این رو توصیه میشود همواره نماز با نشاط و شادابی خوانده شود. همچنین توصیه مشود هنگام خستگی نماز خوانده نشود و تا جایی که امکان دارد قبل از نماز نشاط لازم را به دست آورید، مثلا اگر خسته از کار و … هستید، به خود زمان داده و اجازه دهید تا نشاط شما بیشتر شده و آنگاه مشغول نماز شوید.
۸- تمرکز در اذان و اقامه
از دیگر راهکار‌های حضور قلب در نماز، انجام مستحبات پیش از نماز و در هنگام نماز است؛ و توصیه میشود، زود وارد نماز نشوید، زیرا انجام مستحبات قبل از نماز مانند گفتن اذان و اقامه، پهن کردن سجاده، پوشیدن لباش تمیز و عطر زدن به نمازگزار توجه بیشتری می‌دهد، به افزایش تمرکز کمک کرده و باعث میشود که در خواندن نماز حضور قلب بیشتری داشته باشیم.
۹- دوری از افکار مزاحم در هنگام نماز
هر چند ذهن انسان خیالباف است، اما نمازگراز باید با تمریناتی ذهن خود را آگاهانه به نماز متمرکز کند. در حقیقت هر چه معرفت انسان به خدا بیشتر باشد، بیشتر حضور خدا را حساس کرده و خواندن نماز با حضور قلب برایش راحتتر خواهد بود؛ بنابراین لازم است در نماز خود را از فکر کردن نهی کنید و هر چه فکر به سمتتان آمد، آگاهانه آن را از خود دور کنید.
۱۰- خواندن نماز با توجه
لازم است قبل از خواندن نماز، به آن توجه کنیم و به خودمان تلقین کنیم که در نمازمان تمرکز داشته باشیم و در راه آن تلاش کنیم. به طور کلی در هر کاری مانند رانندگی، تایپ، فعالیت‌های هنری و … انسان با تمرکز به موفقیت می‌رسد پس برای حضور قلب در نماز نیز داشتن توجه را به خود تلقین کنید.
۱۱- هر نماز را آخرین نماز دانستن
هنگام که نماز می‌خوانید همانگونه که امام چهارم (ع) نماز وداع می‌خواندند خیال کنید که آخرین نمازی است که می‌خوانید و در آن با معبودتان صحبت می‌کنید، پس چنانچه تصور کنید آخرین نمازی است که به جای می‌آورید، به داشتن حضور قلبت بیشتر کمک خواهد کرد.