نقش استغفار در زندگى مادّى و معنوى چیست؟

از منظر قرآن و احادیث اسلامى، استغفار، افزون بر پاکسازى گناهان، شیطان را از انسان دور مى کند ، دل را جلا مى دهد، نور علم را در دل جلوه گر مى سازد، غم و اندوه را از دل مى برد ، به روزى وسعت مى بخشد و در یک جمله، از انواع آفات مادّى و معنوى پیشگیرى مى نماید و انواع برکات دنیوى و اُخروى را براى انسان به ارمغان مى آورد.

از این رو، تکرار این ذکر با حضور قلب در هر فرصتى که پیش آید، خصوصا لحظات حسّاس و پُربرکت (مانند: سحرها، قنوت نماز وتر، ثلث آخر شب، پنجشنبه و جمعه، پیش از غروب در صحراى عرفات، روز عید قربان، ماه هاى رجب، شعبان و رمضان) توصیه شده است.

ذکر استغفار ، همچنین قبل از خواب ، پس از بیدار شدن، در آغاز خطبه نماز جمعه ، در کنار مُلتَزَم ، هنگام بالا رفتن از کوه صفا ، و هنگام برخاستن از جا ، هنگام تعریف کردن دیگرى از انسان ، هنگام احساس حسد در خود، هنگام دیدار و خداحافظى با برادران دینى ، و هنگام حرکت براى سفر ، مورد تأکید قرار گرفته است .

نیز هنگام وضو گرفتن، هنگام حرکت به قصد نماز جماعت، هنگام وارد شدن به مسجد و خارج شدن از آن، در آغاز نماز، در اَثناى نماز، در سجده، بین دو سجده، در قنوت، در تعقیب نمازهاى واجب، به دنبال تسبیح، در حج و عمره، در نماز استسقا، هنگام زیارت قبر پیامبر صلى الله علیه و آله ، هنگام طواف خانه خدا ، هنگام حرکت از عرفات به مَشعَر و از مَشعر به مِنا ، تکرار ذکر استغفار ، توصیه شده است.

تأمّل در استغفارهاى رسیده از پیامبر خدا و اهل بیت آن بزرگوار ـ که در فصل هشتم آمده است ـ به روشنى ، نشان دهنده اهتمام فراوان آنان به این ذکر سازنده و پُربرکت است .