واکاوی علل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد اعتیاد آور

بسیاری از جوانها و حتی پدر و مادر ها فکر می کنن که دلیل اعتیاد فرد، اصرار دوستان بوده است. در حالی که این تنها انگیزه سوء مصرف مواد در جوانان نیست.

کنجکاوی، کسب لذت، تسکین درد، فراموش کردن مشکلات، شوخی و خنده، هیجان طلبی یا میل به خطر کردن، احساس بزرگ شدن، پیوستن به گروهی خاص و … این علل با وجود این که چندان مهم به نظر نمی رسند، باعث اعتیاد میلیونها انسان شده اند. بیشترین علت اعتیاد جوانان در ایران دو عامل کنجکاوی و کسب لذت است.
امروزه متخصصین، یک عامل را زمینه ساز اعتیاد نمی دانند و معتقدند عوامل مختلف دست به دست هم می دهند و فرد را معتاد می کنند. این عوامل تشکیل شدن از عوامل فردی ( عوامل روانی، زیستی، و بیولوژیک)، عوامل خانوادگی و عوامل اجتماعی، هر کدام از این سه عامل به تنهایی نیز قادرند تا موجب گرایش فرد به اعتیاد شوند.
یکی از مهمترین عوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد اعتیاد آور کنجکاوی و هیجان طلبی است.

عوامل فردی
فشار های عصبی و بیماریهای روحی: کسانی که دائماً در معرض فشار های عصبی و محیطی قرار دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستند. موقعیت هایی همانند کنکور، ازدست دادن نزدیکان، شکست های عاطفی، مالی، شغلی، تحصیلی، انتخاب همسر و … ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید و اگر شما راه صحیح مقابله با آنها را ندانید، امکان دارد برای دست یابی به تسکین و آرامش مقطعی، به مواد اعتیاد آور روی آورید. از آن جایی که امروزه رابطه بین بیماریهای روانی و اعتیاد به اثبات رسیده، خیلی خوب است که جوانها به جای راه حلهای مقطعی و نادست (توسل به مواد اعتیاد آور …) به فکر یافتن راه حلهای مناسب برای رفع مشکلات خود باشند.
سن بحرانی: سنین شانزده تا بیست و چهار سال، سنین پر خطری برای جوانان محسوب می شوند.
شخصیت های خاص: بعضی از افراد با خصوصیات شخصیتی خاص خودشان، بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می گیرند، به طور مثال کسی که به خاطر خجالت و رو در بایستی ، توان نه گفتن به دوستش را ندارند، ممکن است با هر تعارف ساده به مصرف مواد آلوده شوند. ممکنه یک نفر در نتیجه کمبود اعتماد به نفس سراغ مواد برود و یا بر عکس اعتماد به نفس بالایی داشته باشد و فکر کند که با مصرف مواد به هیچ وجه معتاد نمی شود. حالا فردی را تصور کنید که دائما در خود فرو رفته و با کسی حرف نمی زند. این فرد بدنبال مصرف مواد، اخلاقش عوض میشود و فکر میکند می تواند مشکل رفتاری خودش را تا آخر عمر با مصرف مواد بر طرف کند. در صورتیکه اعتیاد به مرور زمان مشکلات او را چندین برابر و چند برابر خواهد کرد. جوانی که دائماً نظرش عوض می شود و در تصمیم گیری ضعیف است، در آن لحظه خاص که باید برای یک عمر زندگیش تصمیم بگیرد، اشتباه می کند و همه چیز خراب می شود.
مشکلات جسمانی: بعضی ها برای تسکین درد از مواد مخدر استفاده می کنند. در صورتی که پزشکان با بهره گیری از داروهای مسکن، میتوانند طوری درد رو کنترل کند که فرد به آن داروها وابسته نشود.
عدم آگاهی از خطرات مصرف مواد مخدر: گروهی دائماً در حال تبلیغ برای مواد مخدر هستند، برای این که یا رفتار خودشان رو توجیه کنند و یا مواد شان رو بفروش برسانند. ولی اگر جوانها از خطرات و عوارض مصرف مواد واقعاً اطلاع درستی داشته باشند، محال است که هر گونه ماده اعتیاد آوری را مصرف کنند.
نگرش مثبت به مواد مخدر: مجموع اطلاعات غلط و باورهای نادرست، موجب می شود که فرد، نگرش و دیدگاه مثبتی نسبت به مصرف مواد مخدر پیدا کند و زشتی مصرف برایش از بین برود. اینکه ببینیم اطلاعات درست را از کجا بگیریم و از چه کسی بشنویم، اهمیت زیادی دارد.
مشاغل خاص: بعضی از مشاغل خاص که فعالیت جسمی سنگین و تغییر ساعتهای خواب و بیداری را به دنبال دارند، فرد را مستعد ابتلا به اعتیاد می کنند، کسانی که این مشاغل رو دارند، باید بیشتر مراقب خودشان باشند.
اضطراب، افسردگی شدید، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی، زمینه ساز بروز اعتیاد هستند.

عوامل خانوادگی
ممکنه همه خانواده ها، در همه زمینه ها، کاملاً موفق نباشند. ساختار خانوادها همیشه یکسان نیست. بعضی از خانوادها، بی سرپرست و یا تک سرپرست هستند. این چنین خانواده هایی ، معمولاً با مشکلاتی مواجه می شوند. مشکلات و دشواری های خانوادگی، در شرایط دیگری نیز پیش می آید. مثلاً وقتی که در بین افراد خانواده، فردی معتاد است، تعداد افراد خانواده زیاد هستند و یا روابط خانوادگی متشنج است. اگر چه همه این عوامل مشکل آفرین هستند، اما باید بدانی که برای هر مشکلی یک راه حل درست و منطقی وجود دارد. استفاده از مواد اعتیاد آور ، قطعاً راه حل این مشکلات نیست و بر این دشواری ها خواهد افزود.
چنانچه شما با یکی از این مشکلات مواجه هستید به چگونگی رفع آن ها فکر کنند، با مشاور مدرسه یا یک بزرگتر مورد اعتماد مشورت کنید. مطمئناً راه حل مناسبی برای حل مشکلات خودت پیدا می کنید.

اعتیاد راه حل مشکلات نیست.
در خانواده های پرتنش روابط عاطفی بین اعضا کاهش می یابد و احتمال گرایش آنان به اعمال بزه کارانه و مواد اعتیاد آور بسیار بیشتر است.

اوقات فراغت و فعالیتهای جایگزین

به چیزهایی که علاقه داری فکر کنید، استعدادهای خودت رابشناسید و سعی کنید زندگیتان را با چیزهایی که شما را سرگرم می کند و دوستشون دارید، پر کنید. مثلاً عده ای از بچه هابه ورزش روی می آورند، عده ای دیگر مطالعه در کتابخانه ها و فرهنگسرا ها را ترجیح میدهند، بعضی از جوانان به کارهای هنری مثل تئاتر، موسیقی… می پردازند و یا به کلاسهای مختلف میروند.