دلایل کاهش سن اعتیاد از منظر جامعه‌شناسی و روان‌شناسی
افزایش مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان یکی از مسایلی است که این روزها از طریق رسانه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و آمار‌های ضد و نقیض در این حوزه منتشر شده است.
مساله گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر باید از دو دیدگاه درون‌زا و برون‌زا بررسی شود زیرا مسایل مختلفی مانند بیکاری، ناامیدی، سرخوردگی و مسایل درونی در این تمایلات موثر است.
نمی‌توان یک دلیل یا یک موضوع را برای این کار بررسی کرد زیرا این موضوع به عوامل زیادی مربوط می‌شود و چند وجهی است، به همین دلیل اشتباه است که دنبال یک دلیل قانع کننده برویم. محل زندگی نوجوانان، سرخوردگی از زندگی، یاس و ناامیدی، عوامل خانوادگی، بدسرپرستی، دوستان ناباب و غیره در افزایش تمایل نوجوانان و جوانان به مصرف مواد مخدر موثر است و می‌تواند عاملی باشد که نوجوان و جوان به سمت مواد مخدر کشیده شود و از این کار لذت ببرد.
گروه هم‌سالان و دوستان ناباب در این گرایش بسیار موثر است، به خصوص در مناطق حاشیه شهرها، مناطق جنوبی و مهاجرخیز که از هر نوع قشر و فرهنگی در آنجا ساکن است.»
این جامعه شناس معتقد است که موقعیت فرهنگی خانواده نیز در این موضوع نقش دارد و میزان تحصیلات و شغل والدین می‌تواند موجب گرایش نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدر شود زیرا شخصیت و تمایلات فرد در خانواده شکل می‌گیرد و نقش می‌بندد.
جای خالی شادی
یکی دیگر از دلایلی که می‌تواند در گرایش افراد به سمت مواد مخدر نقش داشته باشد، نبودن شادی در زندگی فردی و اجتماعی افراد است که فرد را به سمت مواد مخدر می‌کشاند تا فرد با این کار برای خود شادی ایجاد کند و از دنیای تلخ و بی‌شادی دوری کند.
متاسفانه در جامعه ما شادی به نحو مناسبی وجود ندارد و حتی در اعیاد مذهبی هم نمی‌توانیم برای جوانان و نوجوانان شادی ایجاد کنیم، به همین دلیل آنها با چنین فضایی آشنا نیستند. یاس و دلمردگی در نوجوانان و جوانان زیاد شده است، برخی از آنها هیچ امیدی به زندگی ندارند و به همین دلیل برای جدا شدن از آلام خود به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند.
محیط جامعه برای کشیده شدن نوجوانان و جوانان به مواد مخدر مساعد است و با توجه به شرایط نامناسبی که از نظر روانی و جسمی‌در جامعه وجود دارد، به راحتی جوانان را به سمت مواد سوق می‌دهد.
دلایل فردی مانند یاس و دلمردگی و عوامل اجتماعی مانند محیط نامناسب و دوستان ناباب دست به دست هم داده تا نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدری مانند ماری جوانا، هرویین، آمفتامین، شیشه و کراک و غیره بروند و این قشر را با این معضلات درگیر کنند.
از افغانستان تا ازدواج
ایران از نظر موقعیت مکانی نیز در شرایط نامناسبی قرار دارد و به دلیل تردد مواد مخدر در افغانستان که همسایه ایران است نیز تهدید شده و مواد مخدر در ایران بسیار زیاد است.ایران در معرض هجوم مواد مخدر قرار دارد و قاچاقچیان به راحتی مواد مخدر را در دسترس افراد قرار می‌دهند و نوجوانان و جوانان آماج تیرهای این افراد قرار دارند.
متاسفانه نوجوانان و جوانان با ورود به دنیای مجازی و چت کردن با بسیاری از مواد آشنا شده و از این طریق به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند.» وی تصریح می‌کند: «گروهی از نوجوانان ایرانی نیز با دیدن بیکاری جوانان و نداشتن مسکن و پول برای ازدواج به ناامیدی و یاس کشیده شده و برای رهایی از این فکرها به اعتیاد کشیده می‌شوند.
اگر خانواده و محیط زندگی برای رشد نوجوان مناسب شود و امیدی به آینده داشته باشد می‌تواند با وسوسه مصرف مواد مخدر کنار بیاید و به راحتی از مصرف مواد مخدر فاصله بگیرد. البته فراهم شدن شرایط مناسب کار و ازدواج نیز در این پیشگیری موثر است.
والدین کمرنگ‌تر شده‌اند
یکی از دلایل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر کاهش سن برقراری ارتباطات جنسی است که آنها به دلیل نداشتن آگاهی کامل در این زمینه یا لذت بردن بیشتر در این نوع ارتباطات اقدام به مصرف مواد مخدر از نوع صنعتی می‌کنند زیرا تصور می‌کنند این مواد بیشتر آنها را تحریک می‌کند تا معتاد. متاسفانه سن برقراری ارتباطات جنسی خیلی کم شده و این موضوع معضلات و مشکلات زیادی برای نوجوانان ناآگاه ایجاد می‌کند و می‌تواند آنها را به سمت مواد مخدر سوق دهد.در واقع دلایل گرایش نوجوانان به سمت مصرف مواد مخدر جامعه‌شناختی است تا روان‌شناسی، به همین دلیل باید بیشتر به ریشه‌های جامعه شناختی آن پرداخت.
تغییر روابط خانوادگی مانند ایجاد شکاف میان فرزندان و والدین نیز تاثیر زیادی در این گرایش‌ها دارد و موجب می‌شود که آنها بیشتر به این کار تمایل داشته باشند. این تغییر روابط در بین والدین و فرزندان موجب شده که آنها بیشتر به سمت گروه هم‌سالان و دوستان خود گرایش پیدا کنند و به همین دلیل بیشتر با مواد مخدر آشنا شده و به سمت آن گرایش پیداکنند.
تغییرات اقتصادی در خانواده‌ها نیز در این موضوع موثر است، به نحوی که آنها امروزه از والدین خود ماشین و کامپیوتر و غیره می‌خواهند و خواسته‌های آنها بیشتر شده و همین افزایش خواسته‌ها آنها را متوقع کرده است. حضور کمرنگ والدین نیز در گرایش نوجوانان به مواد مخدر موثر است و آنها را به این کار راغب می‌کند. تغییر در ارزش‌ها نیز در گرایش نوجوانان و جوانان به سمت مواد مخدر موثر است زیرا این روزها ارزش‌های سال‌های پیش کمرنگ شده و نوجوانان چندان به این ارزش‌ها اعتقاد ندارند، به همین دلیل به سمت ارزش‌های بیهوده رفته و خود را با شادی‌های کاذب سرگرم می‌کنند. تغییر الگوی مصرف مواد مخدر نیز یکی دیگر از دلایل افزایش مصرف موادمخدر و کاهش سن اعتیاد است، به نحوی که این روزها مصرف مواد مخدر بیشتر به سمت مواد صنعتی است تا سنتی.