الکلیسم و عوارض برگشت‌ناپذیر الکل
الکلیسم عبارت است از وابستگی فیزیولوژیکی و روانی به الکل که موجب بروز بیماری‌های مزمن و ایجاد مشکلاتی در روابط بین فردی، کاری و خانوادگی می‌شود.
الکلیسم یا اعتیاد به الکل چه تعریفی دارد؟
الکلیسم عبارت است از وابستگی فیزیولوژیکی و روانی به الکل که موجب بروز بیماری‌های مزمن و ایجاد مشکلاتی در روابط بین فردی، کاری و خانوادگی می‌شود.: این نوع اعتیاد چه‌قدر در کشورمان شیوع دارد؟در حقیقت ایران از نظر اعتیاد به الکل در وضعیت مطلوبی نسبت به کشورهای دیگر قرار دارد اما از آنجا که آمار دقیق معتادان الکلی ایران هنوز جمع‌آوری نشده است، نمی‌توان به ثابت ماندن این وضعیت مطلوب و افزایش نیافتن شمار معتادان الکلی کشور چندان خوش‌بین بود. از طرف دیگر، معتادان به الکل نمی‌توانند به هیچ مرکزی برای درمان مراجعه کنند و تنها محل مراجعه آنها مطب پزشکان است که در آنجا نیز تنها قرص‌‌آرام‌بخش دریافت می‌کنند. در عین حال، معضل اعتیاد به الکل غیرقابل انکار است و متاسفانه مصرف الکل، پیش‌زمینه رشد اعتیاد و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است.
چرا هنوز مراکز درمان اعتیاد به الکل راه‌اندازی نشده است؟
به هر حال، از دیدگاه مسوولان مربوط، راه‌اندازی این مراکز جزو اولویت‌ها نیست اما به اعتقاد من، باید هر چه زودتر در دستور کار وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی به صورت پایلوت در مرحله اولیه قرار گیرد. بعضی‌ها علت راه‌اندازی نشدن مراکز درمان اعتیاد به الکل را اشکال قانونی عنوان می‌کنند و این در حالی است که مصرف موادمخدر نیز اشکال قانونی دارد و اگر این‌گونه فرض شود، راه‌اندازی مراکز درمان اعتیاد به مواد مخدر نیز باید دچار اشکال قانونی باشد. آسیب‌های اجتماعی را باید دید و برای آنها راه‌حل علمی و درست پیدا کرد.
چه عواملی در اعتیاد به الکل در افراد نقش دارند؟
دسترسی به الکل تنها دلیل مصرف الکل نیست. بلکه ده‌ها عامل دیگر مانند انگیزه مصرف، طبقه اجتماعی مصرف کننده، شرایط وهدف مصرف، مصرف به صورت تنها یا گروهی و همچنین وجود اختلال روانی در مصرف کننده یا مصرف مشروبات الکلی برای تفریح در این زمینه نقش دارند. در این میان، عوامل شخصیتی (مانند وابسته بودن، عصبانیت، جنون و سرخوشی، افسردگی)، تاثیرات خانوادگی، عوامل ارثی، فشار اجتماعی یا فرهنگی برای مصرف الکل، بروز بحران‌ها در زندگی و شاید اختلالات شیمیایی در بدن، از جمله عوامل اعتیاد به الکل به شمار می‌آید.
اعتیاد به الکل چه تاثیراتی بر سلامت روان افراد دارد؟
اگر تاثیرات جسمانی الکل را کنار بگذاریم و بخواهیم به تاثیرات اعتیاد به الکل بر روان بپردازیم، باید به این نکته اشاره کنیم که مصرف الکل موجب از دست رفتن کنترل بر رفتار می‌شود و در فرد معتاد عوارضی مانند رفتارهای نامناسب، پرحرفی یا کم‌حرفی، بی‌ربط حرف زدن، گیجی و حواس‌پرتی، پرخاشگری، گوشه‌گیری یا معاشرتی شدن بیش از حد، نداشتن قدرت تصمیم‌گیری، اختلال خواب و…. ایجاد می‌کند و حتی در صورت مصرف زیاد می‌تواند انگیزه خودکشی در فرد ایجاد کند.
درباره تعامل با ستاد مبارزه با موادمخدر برای ورود به موضوع الکل چیست؟
این را باید به صورت یک پدیده طب داخلی و پزشکی ببینید. شبکه‌های قاچاق و توزیع و آن جمعیتی که استفاده می‌کنند، دو گروه متفاوت‌اند و احساس من این است که ستاد احتمالا به علت مسایل اجرایی در حال حاضر تمرکز زیادی روی هروئین و مواد افیونی گذاشته که کاملا هم درست است. اما این مساله دیگری است. کسانی که در طب گوارش و به ویژه بیماری‌های کبدی و عمومی پزشکی هستند، بر پیشرفت تکنولوژی پیشگیری از مصرف الکل و اعتیاد به آن تاکید دارند.
آیا کاهش مصرف الکل، سیاست‌گذاری خاصی را می‌طلبد؟
این کار سیاست‌گذاری لازم ندارد. وقتی تکنولوژی درمانی اعتیاد وجود داشته باشد، مردم هم یاد می‌گیرند. پزشکان و روان‌شناسان از من می‌پرسند که درمان افسردگی این است، درمان اسکیزوفرنی این است، درمان الکلیسم کدام است؟ ما می‌‌گوییم که درمان خاص خود را دارد. جواب آنها هم این است که ما در دوره آموزش خود، این را یاد نگرفته‌ایم. در واقع برای اینکه آموزش‌های دوره درمانی اعتیاد به الکل وجود داشته باشد، شاید سیاست‌گذاری کلان مطرح نباشد. مانند اینکه وقتی یک بیماری جدید یا یک عفونت جدید شایع می‌شود، پزشکان می‌گویند کاش ما هم بلد بودیم و مراکز درمان اینها هم بود یا این دارو را هم برای درمان این بیماری در کشور داشتیم. این دیگر به سیاست‌گذاری کلان برنمی‌گردد. ما باید تا جایی که می‌توانیم سیستم درمان اعتیاد (اعتیاد به تمام مواد اعتیادآور) را آکادمیک کنیم و قدرت علمی و اجرایی خود را بالا ببریم که خیلی هم هزینه ندارد.
متاسفانه هنوز برای درمان الکلیسم برخلاف درمان اعتیاد به موادمخدر، داروی جایگزینی وجود ندارد و به همین دلیل، دارودرمانی الکل چندان موفق نیست و تنها برای درمان عوارض جسمی اعتیاد به الکل در کوتاه مدت مفید است. خود درمانی، گروه درمانی از طریق گروه الکلیک‌های گمنام (AA) و روان‌درمانی فشرده از عمده روش‌های درمان اعتیاد به الکل محسوب می‌شود اما متاسفانه هیچ یک از این روش‌های درمانی توسعه پیدا نکرده است.
نقش رسانه‌ها را در آگاه‌سازی و بالا بردن سطح آگاهی مردم جامعه نسبت به پدیده الکلسیم چه‌قدر مهم می‌دانید؟