حقوق مومنین بر یکدیگر از منظر روایات

مؤمنان باهم برادران دینی محسوب می شوند، روح آنها از یک جا سرچشمه گرفته است و در واقع برادران پدری و مادری می باشند.

قال الکاظم علیه السلام:
«الْمُؤمِنُ اخُ الْمُؤمِن لِابیهِ وَامِّهِ»[۱]
مومن برادر پدری و مادری مؤمن است.

و همان حضرت فرموده است:
«الْمُؤمِنُ اخُو الْمُؤمِنِ کالْجَسَدِ الْواحِدِ انِ اشْتَکی شَیئاً مِنْهُ وَجَدَ الَمُ ذلِک فی سائِرِ جَسَدِهِ وَارْواحُهُما مِنْ رُوحٍ واحِدَهٍ»[۲]
مؤمن با مومن برادراست و چون یک جسد می باشد و اگر جزئی از او به درد آید، نشانه درد در سایر بدن نیز نمایان می شود و همچنین ارواح آنها نیز از روح واحد خلق شده است.

بنابراین اکرام و احترام به مومن، احترام به جامعه ایمانی بوده و هتک حرمت وی، شکستن حرمت تمام آن جامعه است، لذا نه تنها می بایست از هتک او پرهیز کرد بلکه بایستی موجبات هتک را بسرعت از وی زدود و پنهان نمود.

قال الباقر علیه السلام:
«یجِبُ لِلْمُؤْمِنِ عَلَی الْمُؤمِنِ انْ یستُرَ عَلَیهِ سَبْعینَ کبیرَهً»[۳]
بر مؤمن واجب است که ۷۰ گناه کبیره برادرش را بپوشاند.
مؤمن می باید آثار غم را از برادرش بزداید.

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«وَمَنْ فرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ کرْبَهً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ اثْنَتَینِ وَسَبْعینَ کرْبَهً مِنْ کرَبِ الْاخِرَهِ وَ اثْنَتَینِ وَسَبْعینَ کرْبَهً مِنْ کرَبِ الدُّنْیا اهْوَنُها الْمغْفِرَهُ»[۴]
کسی که گرفتاری مؤمنی را حل کند، خداوند ۷۲ گرفتاری اخروی و ۷۲ بلای دنیوی را برطرف مینماید که کمترین آنها بخشش و مغفرت است.
و موجبات سرور او را ایجاد کند.

خدای متعال به حضرت داود علیه السلام وحی نمود که: یکی از بندگانم حسنه ای آورده و من بهشت را بر او مباح ساختم.
حضرت گفت: آن چه حسنه ای است؟ خدای متعال می فرمایند:
«یدْخِلُ عَلی عَبْدِی الْمُؤمِنِ سُروراً وَلَوْ بِتَمْرَهٍ»[۵]
شادی را ولو به اعطاء خرمائی در دل بنده مؤمنم داخل نماید.
و در میان مؤمنان، اکرام و یا اهانت به پیرمرد مؤمن از ثواب و کیفر بیشتری برخوردار است.

قال الصادق علیه السلام:
«مِنْ اجْلالِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ اجْلالُ الْمُؤمِنِ ذِی الشَّیبَهِ وَمَنْ اکرَمَ مُؤْمِناً فَبِکرامَهِ اللَّهِ بَدَءَ وَمَنِ اسْتَخَفَّ بِمُؤْمِنٍ ذی شَیبَهٍ ارْسَلَ اللَّهُ الَیهِ مَنْ یسْتَخِفُّ بِه قَبْلَ مَوْتِهِ»[۶]
از موارد تکریم خدای متعال، اکرام مؤمن محاسن سفید است. هر آن کس مؤمنی را تکریم کند به اکرام و احترام خدای آغاز نموده و کسی که مؤمنی ریش سفید را اهانت نماید، خداوند تا قبل از مرگش کسی را مأمور می سازد تا او را اهانت کند.

همان امام همام در مورد لزوم تکریم خود و حرمت تذلیل نفس می فرمایند:
«انَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَوَّضَ الَی الْمُؤْمِنِ امْرَهُ کلَّهُ وَلَمْ یفَوِّضُ الَیهِ انْ یکونَ ذلیلًا»[۷]
خداوند تمام امور مؤمن را بخودش افاضه فرموده ولی اجازه نداده که خودش را نزد بندگان ذلیل نماید.

قابل توجه است که ذلّت نفس با تواضع دو مقوله از هم جداست، تواضع اصولًا در مقابل افراد متواضع و یا بخاطر مصالح الهی چون علم و اخلاق و.. . صورت می گیرد ولی ذلّت نفس ناشی از ترس و یا طمع بوده و با خواری نزد متکبر در شکل های مختلف محقق می شود.

پی نوشت:
[۱] مستدرک الوسایل- جلد ۱۲- صفحه ۲۳۵.
[۲] بحار الانوار- جلد ۷۴- صفحه ۲۶۸).
[۳] وسایل الشیعه- جلد ۱۱- صفحه ۵۹۳).
[۴] وسایل الشیعه- جلد ۱۱- صفحه ۵۸۷).
[۵] وسایل الشیعه- جلد ۱۱- صفحه ۵۷۱).
[۶] وسایل الشیعه- جلد ۸- صفحه ۴۶۷).
[۷] بحار الانوار- جلد ۶۷- صفحه ۷۲ و جلد ۱۰۰- صفحه ۹۲.