آسیب ها و شاخص های سلبی زندگی دانشجویی
یکی از وظایف و رسالت های دانشجویی بیداری و آگاهی و وارد شدن در فعالیت های سیاسی و باخبر شدن از مسائل روز و حضور فعالانه در جامعه است،
آفت و آسیب ها
۱-ناامیدی و فقدان چشم انداز روشن
یکی از خطرهای ویرانگر در مسیر زندگی دانشجویی، بی انگیزگی، نا امیدی و عدم راهبرد امیدوار کننده و روشن برای آینده است. متأسفانه یکی از علل به وجود آمدن این بیماری ذهنی در ذهن دانشجویان نابسامانی اقتصادی و معیشتی جامعه است، از رونق افتادن باراز تولید و کسب و کار و فقدان امنیت شغلی این تأثیر منفی را در ذهن دانشجویان ایجاد کرده است، این فکر که در آینده چه تضمینی برای کسب درآمد وجود دارد، بسیاری از دانشجویان را آزار می دهد این حال بسیار خطرناک همانند سمی مهلک می تواند زندگی دانشجویی را به کاووسی خطرناک تبدیل کند به طوری که برخی را در حین تحصیل از ادامه مسیر باز می دارد و برخی را نیز به حواشیه ممنوع زندگی دانشجویی می کشاند. علاوه بر فقدان امنیت شغلی مباحث فرهنگی نیز می تواند در این خصوص دخیل باشد، که بررسی هر یک به جای خود مناسب است، به طور مثال فقدان هدایت تحصیلی مناسب، انتخاب رشته های صرفاً احساسی و بدون آینده نگری، و صد البته عدم تقویت توکّل و باور به امداد الهی و شاخص های اخلاقی تشدید کننده این بیماری خطرناک است که می بایست با تقویت باور به امدادهای الهی در درمان این بیماری مزمن تلاش کرد. «وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا؛[۱] او کسى است که باران سودمند را پس از آنکه مأیوس شدند نازل مى کند و رحمت خویش را مى گستراند؛ و او ولىّ و (سرپرست) و ستوده است».
۲-صرف مدرک گرایی و فقدان علمیت و تخصص
یکی دیگر از آفت و آسیب های زندگی دانشجویی، مدرک گرایی و فقدان تخصص کافی و علمیت است، برخی افراد تنها با هدف و انگیزه گرفتن یک مدرک وارد در دانشگاه می شوند و متأسفانه تخصص و علم آن را دنبال نمی کنند، مدرک گرایی موجب شده است، برخی افراد به نوعی گرفتار در رذیله خطرناک کم فروشی شوند،[۲] به طوری که در تلاش علمی کم گذاشته و به دنبال خرید و تهیه مقاله، پایانامه ها و پژوهش از طریق غیر قانونی و غیر علمی باشند، رویکرد غیر قانونی و غیر علمی که هیچ گاه منجر به تولید علم و دانش در جامعه نخواهد شد و تنها سرقت علمی را به دنبال دارد. این چنین افرادی که به رسالت دانشجویی خود متعهد نیستند معلوم نیست که اگر صاحب شغل، مسندو جایگاه شوند نیز متعهد به رسالت شغلی خود باشند.از جمله آفت و آسیب های مرگبار زندگی دانشجویی سطحی نگری است، عمق نداشتن تحلیل مسائل، در زمینه های مختلف فرهنگی، علمی، سیاسی، مذهبی و بین الملل، سطحی نگر موجب می شود هر شخصی در مواجه با سیاه نمایی و شبهه افکنی به راحتی مقلوب دشمن شود.
۳-غرب گرایی و فراموشی پیشینه فرهنگی و مذهبی
از جمله آسیب و آفت های زندگی دانشجویی غربگرایی و فراموشی پیشینه فرهنگی و مذهبی است، گاهاً مشاهده شده است برخی دانشجویان سابقاً در محیط مذهبی رشد و پرورش یافته اند ولی با وارد شدن در محیط علمی و دانشگاهی و با روبرو شدن با افکار و نظرات مختلف فکری، مبانی علمیشان دستخوش سستی و تزلزل شده است، گاهاً برخی دانشجویان به واسطه عدم قدرت تحلیل علمی و فکر مناسب در چنین فضاهایی با چالش فرهنگی و ارزشی مواجه می شوند به طوری که دانشجویی که تا قبل از دانشجو شدن به حجاب معتقد و پایبند بود، بعد از ورود در دانشگاه به گونه ای دیگر برخورد می کند، متأسفانه امپراتوری های رسانه ای غربی نیز همواره سعی داشته است جنس مسموم و کالای فکری و فرهنگی فاسد خود را با رنگ و لعاب دادن برای قشر جامعه موجه و قابل قبول جلوه دهد، و با ایجاد شک و شبهه زمینه عقب نشینی افراد را فراهم نماید.« وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ وَ کانُوا مُسْتَبْصِرینَ؛[۳] شیطان اعمالشان را براى آنان آراسته بود، از این رو آنان را از راه (خدا) بازداشت در حالى که بینا بودند».
۴-سیاسی بازی و سیاست زدگی
هر چند یکی از وظایف و رسالت های دانشجویی بیداری و آگاهی و وارد شدن در فعالیت های سیاسی و باخبر شدن از مسائل روز و حضور فعالانه در جامعه است، ولی این مطلب نباید موجب به حاشیه بردن تحصیل، آموزش و پژوهش در دانشگاها شود، خطر سیاست زدگی موضوعی است که بارها توسط مسئولان ارشد نظام اسلامی بخصوص مقام معظم رهبری مورد تذکر جدّی قرار گرفته است. به طور مثال مقام معظم رهبری در خصوص توجه جدّی به این موضع خطاب به دانشجویان این چنین بیان داشته اند: «اینکه مرتب همه کارهایشان بر محور یک انگیزه سیاسی باشد، بسیار بد است؛ بخصوص وقتی که انگیزه‌های سیاسی جنبه‌های جناحی و شخصی و حزبی پیدا می کند،..! البته اینکه ما باید دانشجوها را به سیاست بکشانیم، این «باید» را هم من قبول ندارم؛ اصلاً «باید» ندارد. جوان دانشجو احساساتی دارد، تحرکی دارد، خودش تمایلِ به این معنا دارد؛ لزومی ندارد ما «باید» داشته باشیم؛ منتها جوان دانشجو احساساتش در درجه اول متوجه عدالت‌خواهی است. آنچه بیش از همه چیز دانشجو را به خود متوجه می کند، عدالت‌خواهی است؛ این جهت را در او تقویت و تحکیم کنید.»[۴]
۵-سطحی نگری و دور شدن از آرمان های انقلاب
از جمله آفت و آسیب های مرگبار زندگی دانشجویی سطحی نگری است، عمق نداشتن تحلیل مسائل در زمینه های مختلف فرهنگی، علمی، سیاسی، مذهبی و بین الملل. سطحی نگری موجب می شود هر شخصی در مواجه با سیاه نمایی و شبهه افکنی به راحتی مقلوب دشمن شود، در بحران سطحی نگری مباحث و آرمان هایی همچون استکبار ستیزی و نجات مظلومان عالم بی معنا می شود، وقتی که پای دفاع از حقوق فلسطین می شود، به بهانه ی اینکه آنها سنّی هستند، از دفاع آنها چشم می پوشد، وقتی سخن از لزوم حمایت از کالای ایرانی و رونق تولید ملی می شود، منافع شخصی جای منافع ملّی و مذهبی و اجتماعی را می گیرد…این در حالی است که اگر دانشجو تفکر صحیح را لازمه زندگی دانشجویی خود قرار دهد به راحتی می تواند چالش های فکری آنها را حل نماید، به همین خاطر است که در فرهنگ اسلامی ساعتی تفکر به اندازه یک سال عبادت ارزش و قداست دارد، کما اینکه در منابع روایی از پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله) این چنین نقل شده است: «فِکرُ ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَهِ سَنَه؛[۵] یک ساعت اندیشه کردن، بهتر از یک سال عبادت است.»
پی نوشت ها:
[۱]. سوره مبارکه شوری، آیه ۲۸.
[۲]. سوره مطففین، آیات۱-۳. « وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ، الَّذینَ إِذَا اکْتالُوا عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ، وَ إِذا کالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ؛ واى بر کم فروشان!آنان که وقتى براى خود پیمانه مى کنند، حق خود را بطور کامل مى گیرند؛امّا هنگامى که مى خواهند براى دیگران پیمانه یا وزن کنند، کم می کنند!»
[۳]. سوره عنکبوت، آیه۳۸.
[۴]. ۱۳۸۳/۱۰/۱۷ بیانات در دیدار جمعی از رؤسای دانشگاه‌ها.
[۵]. مصباح الشریعه، ص۱۷۱.