آیاتی از قرآن که بر شناخت اهل بیت(ع) دلالت دارند

قرآن کریم، انبیاء، احادیث، شناخت عالمان برجسته و …. از جمله راه های شناخت اهل بیت(ع) می باشد.

قرآن کریم «حجت اکبر» خداست و بالاترین دفاع دینی از مقام اهل بیت(ع) را این کتاب آسمانی دارد؛ به شرطی که با زبان، منطق و فهم قرآن آشنا باشیم.

*نگاهی بر آیاتی که بر شناخت اهل بیت(ع) دلالت دارند

یکی از آیاتی که شئونات اهل بیت(ع) را تبیین می کند، «آیه ولایت» است که خداوند متعال در آیه ۵۵ سوره مائده فرموده است: « إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ / ولیّ شما تنها خدا و رسول او و کسانی که ایمان آورده‌اند می‌باشد؛ همان کسانی که نماز را بر پا می‌دارند و در حال رکوع نماز زکات می‌پردازند».

آیه «تبلیغ رسالت» یکی دیگر از آیات تبیین شئون اهل بیت(ع)است. خداوند متعال در آیه ۶۷ سوره مائده فرموده است: «یا اَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللّه ُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ اِنَّ اللّه َ لایَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ/ ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، (کاملا به مردم) برسان و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده ای. خداوند تو را از [خطرات احتمالیِ] مردم، نگاه می دارد. همانا خداوند، جمعیت کافران را هدایت نمی کند».

آیه مودت: پروردگار متعال در آیه ۲۳ سوره شوری خطاب به رسول اعظم(ص) فرموده است: «قُلْ لاَ أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَهً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْناً إِنَّ اللهَ غَفُورٌ شَکُورٌ/ (اى پیامبر ما!) بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم در خواست نمى کنم، جز دوست داشتن نزدیکانم (اهل بیتم)» و هر کس کار نیکى انجام دهد، بر نیکى اش مى افزاییم; چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگذار است».

*سوره کوثر و شناخت اهل بیت(ع)!

از دیگر آیات مربوط به تبیین شئونات حضرات معصومین(ع) را «سوره کوثر» است. آیاتی که ذکر شد، گرچه از راه های عمده شناخت اهل بیت(ع) هستند؛ اما درک پیام این آیات کار آسانی نیست و توصیف مستقیم کسانی که به تعبیر قرآن، انبیاء عظام شاگرد مکتب آنها هستند، کاری بس دشوار است.

*اهل بیت(ع)، الگوی انبیاء عظام نیز می باشند

از همان ابتدای خلقت، تربیت دینی به شکل مفصل در سوره بقره آمده است که خدای متعالع منزلت اهل بیت(ع) را به ما معرفی می کند که تنها اولیاء معصوم اسلام نیستند؛ بلکه الگوی انبیاء عظام نیز می باشند.

برخی روایات، شرح و توضیحاتی را در این موضوع ارائه می کنند؛ اما سطح بالای شرح شئونات اهل بیت(ع) به قرآن کریم بر می گردد که این راهی و بلیغ‌تر است.

*شناخت حضرات معصومین(ع) با بررسی مجموعه صفات اهل ایمان

راه سوم شناخت شئونات اهل بیت(ع)، بررسی مجموعه صفات اهل ایمان و اهل یقین است که بالاترین مجموعه این صفات را اهل بیت(ع) دارند.

راه احادیث نیز برای شناخت اهل بیت(ع) وجود دارد که به دو بخش توصیفات نظری و سیره عملی تقسیم می شود.

بخش توصیفات نظری، شامل مباحث علمی و معرفت دینی که از اهل بیت(ع) صادر و در منابع آمده است، نسخه عظیمی است که در قالب حدیث، دعا و زیارت، شئونات دینی را برای ما تفسیر می کند.

*نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، معجزه معرفتی اهل بیت(ع) می باشند

نهج البلاغه و صحیفه سجادیه معجزه معرفتی اهل بیت(ع) بوده و همانند خورشیدی در عالم معرفت می درخشند.

بُعد دوم از روایات، سیره عملی اهل بیت(ع) است که این بُعد نیز معجزه الهی دیگری در شناساندن منزلت اهل بیت(ع) می باشد.

اگر به عنوان مثال سیره امام علی(ع) بررسی شود، مشاهده می کنیم که این شخصیت با خدای متعال در ارتباط بوده و شخصیتی فوق تصور و اندیشه های ما دارند که می توان گفت حقیقتا یک عبدِ إلهی و بنده مخلص و مطیع پروردگار بودند.

*امامی که خلافت را حق خود می دانست؛ اما با خلفای غاصب مقابله نمی کرد!

حضرت امیر(ع) در خطبه شقشقیه، خود را مستحق حکومت می دانست؛ ولی به خاطر مصلحت اسلام، حرکتی انجام نداده و حتی برای انسجام دین و حفظ خط قرمزهای دینی به خلفا مشورت می دادند و کمک می کردند و این جمله از عمر ۷۰ بار آمده است که «لولا علی، لهلک العمر/ اگر علی نبود، عمر هلاک می شد».

ایشان مشورت هایی به خلفا می دادند تا حکومت اسلامی از بین نرود و این نوع حرکات واقعا کم نظیر است و کمتر شخصیتی پیدا می شود که حکومت راحق خود بداند؛ ولی به کسانی که حکومت را در اختیار گرفته اند، مشورت داده و کمک کند.

معجزات عملی معصومین(ع)، رفتار و کردار آنهاست و برای دریافت اعجاز آن، باید آن رفتارها را با سکنات دیگران و مطابق با شرایط روز آن زمان سنجید.

از دیگر راه های شناخت اهل بیت(ع)، توسل و تشرف خدمت وجود مقدسه ۱۴ معصوم(ع) است که تشرف، سطح بالای ارتباطات روحی و روانی با اهل بیت(ع) می باشد.

توسل و تشرف، مشکلات دنیوی و اخروی را حل و فصل می کند و باعث می شود معرفت ما به منزلت و مقام الهی اهل بیت(ع) بیشتر شود.

*عمده اعتقاد به اهل بیت(ع) از راه توسل است

عمده شیعیان در داخل و خارج از کشور راه توسل را به خوبی شناخته و در بن بست های زندگی مادی و معنوی متوسل می گردند و این راه توسط شیعیان پیموده شده و عمده اعتقاد به اهل بیت(ع) از این راه تعمیق پیدا کرده و وقتی گره هایی توسط آنها گشوده می شود، ایمان ما نیز بیشتر می گردد.

باید توجه داشت که برای توسل، سطح بالاتری نیز وجود دارد و آن رفع مشکلات فکری، اجتماعی، و … می باشد.

نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که این راه دو طرفه است؛ به این معنا که گاهی ممکن است خودمان احساس نیاز نکرده و به این باب ورودی نداشته باشیم؛ اما با اشراف حضرات معصومین(ع) به زندگی و شئونات ما، خود آنها اقدام به ارتباط کرده تا رهنمودی دهند؛ خصوصا حوزه های علمیه را کمک و یاری می کنند تا در صراط مستقیم الهی و اجتهاد ثابت‌قدم باشند حرکت کنند.

*انقلاب اسلامی و کمک های معصومین(ع)

انقلاب اسلامی ایران یکی از صحنه هایی است که اهل بیت(ع) با وجود آن همه صحنه های خطرناک، ما را از آن پیچ و خم ها گذراندند؛ ولی اهل سنت کمتر از این راه برخوردار هستند.

شناخت اهل بیت(ع) از طریق شاگردان برجسته از دیگر راه های شناخت آن حضرات است. به عنوان مثال ما اگر سیره حضرت ابوالفضل العباس(ع) مطالعه کنیم، می توانیم امام حسین(ع) را بشناسیم؛ چراکه ایشان شاگرد پیشوای سوم شیعیان بوده اند.

*شخصیتی که با لطف حضرت عباس(ع) به مقامات علمی دست پیدا کرد!

همچنین اگر می خواهیم حضرت ابوالفضل(ع) را بشناسیم، باید سیره مرحوم آقای قاضی طباطبایی را مطالعه کنیم؛ چراکه از ایشان نقل شده که با نظر لطف حضرت عباس(ع) به این مقام دست پیدا کرده اند.