اقدامات حفاظتی برای کاهش مخاطرات یوز در خراسان شمالی
پس از پنج بار مشاهده یوز در خراسان شمالی،حفاظت از زیستگاه یوز به اولویت این استان تبدیل شده است و قرار است با خرید پروانه‌های چرای دام از دامداران، با توزیع علوفه برای آهو که طعمه یوز است شرایط حفاظت از یوز فراهم شود.
به گزارش افسران، پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم به عنوان زیستگاه مولد یوزپلنگ محسوب می شود که حفاظت از این زیستگاه در اولویت قرار دارد. رضا شکاریان، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در همایش روز ملی یوزپلنگ ایرانی اظهار کرد: پناهگاه میاندشت در شهرستان جاجرم ۸۵ هزار هکتار وسعت دارد و از قدیمی ترین مناطق چهارگانه زیست محیطی کشور به شمار می رود. اهتمام دولت و مسوولان بر صیانت از یوزپلنگ ایرانی در میاندشت است. حضور دامداران و سگ‌های گله تهدیدی برای این حیوان زیبا به شمار می‌رود و دامداران با چرای بی رویه در عرصه های این دشت، سبب تخریب و از بین رفتن مراتع شده‌اند.
اقداماتی برای کاهش مخاطرات یوز در خراسان شمالی
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: سگ‌های گله سبب ناامن شدن زیستگاه این حیوان وحشی شده‌اند و در سال‌های گذشته با خرید حقوق عرفی دامداران، شمار زیادی از دامها از منطقه خارج شده اما این مشکل همچنان گریبانگیر است. خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها و کاهش میزان تولید علوفه در مراتع، سبب شده تا دامداران به علوفه مراتع وابسته‌تر شوند از این رو خروج دامها مشکل تر شده است. کاهش بارندگی با افزایش قیمت نهاده‌های دامی همراه شده است از این رو همکاری دامداران برای واگذاری پروانه‌های چرا در میاندشت کم شده است. ۱۵ هزار هکتار از منطقه حاشیه میاندشت از دام خالی شده و به پارک ملی ارتقا یافته است و در مجموع طی سال های اخیر ۳۰ هزار هکتار از این منطقه برای این وحوش امن شده است. شمار زیادی از دامداران در این سال‌ها با خرید پروانه‌های چرا از منطقه خارج شده اند و خروج دام و گله علاوه بر اینکه فشار بر مراتع را کاهش داده، شرایط را برای زیست آهوان به عنوان طعمه یوزپلنگ بهتر کرده است. ۱۶۰ هکتار از عرصه میاندشت نهالکاری شده و با کاشت نهال آتریپلکس، علاوه بر بهبود شرایط تعلیف آهوان با پدیده گرد و غبار و بیابان زایی مقابله شده است. تصادف از دیگر مخاطرات و تهدیدها برای یوزپلنگ‌های جاجرم در کریدور میاندشت تا خارتوران استان سمنان است. در این زمینه باید با تقویت تابلوهای هشدار امنیت این گونه ارتقا یابد. ایمنی تردد یوزها با نصب تابلوهای هشدار در محور سنخواست – جاجرم این شهرستان که از مصوبات شورای ترافیک استان بوده، افزایش یافته است.
پناهگاه حیات وحش میاندشت در شهرستان جاجرم یکی از قدیمی‌ترین مناطق چهارگانه کشور به شمار می‌رود. میاندشت دارای یکی از غنی‌ترین و متراکم‌ترین گونه‌های جانوری در بین زیستگاه‌های استپی کشور است. پناهگاه میاندشت با پارک ملی گلستان ۱۰۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده قرخود در شهرستان مانه و سملقان ۸۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده خار توران شاهرود ۷۵ کیلومتر و با منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین ۳۰ کیلومتر فاصله دارد. پناهگاه حیات وحش میاندشت شهرستان جاجرم در جنوب غربی خراسان شمالی به عنوان زیستگاه مولد و زایشگاه یوزپلنگ ایرانی، منطقه‌ای مناسب برای زیست این گونه وحشی است که مشاهدات این حیوان در این منطقه که پس از چند سال محقق شده حاکی از افزایش امنیت زیستگاه برای یوزپلنگ است.
پنج بار مشاهده یوز در سال ۱۴۰۲
مشاهده یوزپلنگ ایرانی امسال در غرب استان خراسان جنوبی افزایش یافته است به طوری که این گونه جانوری نادر از ابتدای امسال تاکنون برای پنجمین بار در پناهگاه میاندشت شهرستان جاجرم مشاهده شد. این در حالی است که رد سال گذشته تعداد مشاهده‌ها در نیمه اول سال ۳ بار بوده است. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست این استان افزایش تعداد مشاهدات این گونه زیبا نشان از پویایی زیستگاه در میاندشت است. در نیمه‌های خرداد یکی از دوستداران محیط زیست یوزپلنگ ایرانی را در غرب پناهگاه حیات وحش میاندشت مشاهده و تصویر این گونه ارزشمند را ثبت کرد.
در سال ۱۴۰۱ پس از مشاهده یوزپلنگ در حاشیه جاده سنخواست به جاجرم توسط یکی از دوست داران طبیعت بلافاصله گروهی از محیط بانان به محل اعزام شدند. تصاویر اولیه بدست آمده به علت تاریکی هوا، کیفیت خوبی ندارد اما تصاویر ردپای یوزپلنگ در محل توسط محیط بانان تهیه و مستند سازی شده است.
احمدصفرزاده، مدیر حفاظت محیط زیست جاجرم با اشاره به مشاهده یوز ماده به همراه سه توله در سال‌های اخیر گفت: احتمال می‌رود این یوز همان یوز مادر یا یکی از همان سه توله باشد. احتمال دیگر این است که این یوزپلنگ، یوز نر جدیدی است که قلمرو طلبی کرده و در منطقه حضور یافته است. پس از کشته شدن یارقلی در تصادف، یوزپلنگ نر دیگری در منطقه مشاهده نشده است و کارشناسان و صاحب نظران حضور یوز نر دیگر را در منطقه پیش‌بینی کرده‌اند. یارقلی در سال ۹۷، در محور سنخواست-جاجرم به علت تصادف تلف شد.