آسیب های اختلاف نسلی برای خانواده و جامعه/ترجیح همسالان جوان
درک نشدن از سوی خانواده، می‌تواند باعث احساسات منفی زیادی در جوانان شود که جوان برای تخلیه این احساسات ممکن است به هنجارشکنی و بزهکاری رو بیاورد.
به گزارش خبرگزاری افسران، اختلاف نسلی تا حدودی طبیعی است اما اگر از حد خود عبور کند، آسیب‌های زیادی به دنبال دارد. جوان امروزی آشنایی بسیاری با فضای اینترنت دارد و هر اطلاعاتی که بخواهد به دست می‌آورد یا مشاغل جدیدی به وجود آمده‌اند که نسل قبل حتی آنها را نمی‌شناسند، همین تفاوت‌ها باعث شده تا نوجوان یا جوان احساس کند که فاصله زیادی با خانواده خود دارد و ترجیح بدهد بین همسالانش باشد که این باعث می‌شود به جای اینکه برای مشکلاتش از خانواده کمک بگیرد، به سمت دوستانش رود و این خودش نیز آسیب‌هایی به همراه دارد چراکه دوستان، تجربیات کافی برای کمک به او را ندارد.
روزبهانی روانشناس بالینی در خصوص آسیب‌های شکاف نسلی اظهار کرد: اختلاف نسلی اول به خانواده و بعد به جامعه آسیب می‌زند چرا که اشتیاق، خلاقیت و نوآوری را از نسل جدید می‌گیرد که این مانع شکل‌گیری یک انسجام سازنده در جامعه می‌شود؛ شکاف نسلی راه‌های پیشرفت را مسدود می‌کند و اعتمادی که باید بین اعضای جامعه وجود داشته باشد را از بین می‌برد. شکاف نسلی در خانواده باعث ورود بحران‌های جامعه به خانه می‌شود و باعث از بین بردن آرامش در خانواده می‌شود و افراد پرخاشگر می‌شوند چراکه مشکلاتشان در خانه حل نمی‌شود و پیوندهای عاطفی بین خانواده ضعیف و ضعیفتر می‌شود. شکاف نسلی بحرانی است که بحران‌های جدید تولید می‌کند.
ترک تحصیل فرزندان، فرار از خانه و اعتیاد آسیب‌های افزایش شکاف نسلی
وی افزود: اگر شکاف نسلی حل نشود، تعارض‌های بین نسلی ایجاد می‌کند و این فقط مختص به ایران نیست و در بیشتر کشورها همین گونه است. اختلافات خانوادگی، ترک تحصیل فرزندان، فرار از خانه و حتی اعتیاد از جمله آسیب‌هایی هستند که شکاف نسلی به همراه دارد چراکه زمانی که نوجوان درک نشود، با انجام حرکات نابه هنجار سعی می‌کند توجه‌ها را به سوی خود جلب کند.
چطور می‌شود اختلافات میان نسلی را کاهش داد؟
روزبهانی گفت: برخی کارها هستند که کمک می‌کنند اختلاف نسلی کمتر شود اول این که خانواده آگاهی خودشان را راجب جامعه رفتارهای نوجوانان بالا ببرند و سعی کنند خودشان را تغییر دهند و به علایق نسل جدید احترام بگذارند و اگر یک اختلاف نظری وجود دارد، در موردش صحبت کنند. خانواده‌ها باید تلاش کنند تا از راه‌های منطقی به توافق برسند و با حرف نمی‌شود نوجوانان را تغییر داد بلکه باید الگوی مناسبی برای‌شان پیدا کنیم و باید مواظب باشیم که خود، الگوی مناسبی باشیم. خانواده باید اطلاعات خود را راجب آسیب‌های اجتماعی بالا ببرند و با فرزندشان راجب دوست‌های ناباب صحبت کنند تا بتوانند جلوی بسیاری از آسیب‌ها را بگیرند.
روانشناس شرح داد: افرادی که توسط خانواده‌های‌شان درک نشدند، سعی می‌کنند نیازهای عاطفی و روانی خود را در جامعه برطرف کنند و رفتارهایی نشان دهند که مناسب آن جامعه نیست. مهمترین پایه برای حل این مشکل خانواده است؛ نوجوان ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهایش را در تماس مستقیم با دیگران و افراد مهمی از زندگی‌اش دریافت می‌کند، پس خیلی مهم است که با خانواده‌اش ارتباط خوبی داشته باشد.
وی در رابطه با پیامدهایی که از بین بردن شکاف نسلی به همراه دارد عنوان کرد: اولین پیامد از بین بردن شکاف نسلی، از بین رفتن آسیب‌های اجتماعی است. آمار خودکشی، اعتیاد، مصرف مشروبات الکی، فرار از منزل و ترک تحصیل کمتر می‌شود. وقتی که جوان و نوجوان نیازهای محبت و همدلی را در خانه تجربه کند، عزت نفسش بالا می‌رود و سمت بزهکاری و رفتارهای بزهکارانه نیز نمی‌رود.
علیرضا شریفی‌یزدی روانشناس اجتماعی هم در این باره گفت: نسل قبل باید زبان نسل جدید را شناخته و سبک زندگی، هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی و پیشرفت‌های نسل نو را به رسمیت بشناسد. نسل قبل اعتقاد دارد که روش‌های خودش درست است اما نسل جدید زیر بار این موضوع نمی‌رود. نسل قبل باید ویژگی نسل جدید را بشناسد و فضایی فراهم کند که به جای تحمیل حرف‌های خودشان، با جوان‌ها همراه شوند و بپذیرند که یک پسر یا دختر نوجوان، با وجود همه تفاوت‌هایی که دارد، می‌تواند نظرهای خوبی بدهد.
روانشناس عنوان کرد: زبان مشترکی بین نسل قبل و نسل جدید هست که می‌تواند گسست و شکاف نسلی را تا حدودی کاهش دهد و آن زبان دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی است.
وی توضیح داد: افراد نسل قبل به عنوان بزرگتر اصولی برای خود دارند و نمی‌توانند تصور کنند که فرزندانشان آن اصول را رعایت نکنند اما باید انعطاف‌پذیر باشند و بدانند که این کار لازمه ورود به دنیای نسل جدید است. پدر و مادرها برای درک کردن نسل جدید باید با دنیای آنها آشنا شوند و از فرزندانشان سوال بپرسند که به چه چیزی علاقه دارند؟ آنها باید انعطاف‌پذیر باشند و با نوجوانشان همراهی کنند، حتی اگر این کار مورد پسند خودشان نباشد.
نحوه مواجهه با کودکان دنیای دیجیتال
علیرضا واحدی روانشناس درخصوص راهکار کاهش شکاف نسلی توضیح داد: این نسل، اولین نسلی بودند که در عصر دیجیتال متولد شده‌اند و دسترسی به حجم بسیار زیاد و کنترل نشده اطلاعات مختلف گاها باعث اضطراب‌ها و مشکلات روانشناختی عدیده شده است. یکی از مشکلاتی که وجود دارد، هم سطح نبودن دانش خانواده‌ها با نیازهای نوجوان‌ها و جوانان است. نوجوانان که با سوال‌ها و شبهه‌ها و بارش شدید اطلاعات در رسانه‌های مختلف رو به رو هستند، باید مرجعی برای پاسخگویی داشته باشند اما متاسفانه هیچ برنامه‌ای برای آنها آماده نشده است. نوجوانان و جوانان بسیار از این موضوع شاکی هستند که خانواده‌ها بسیار تحت فشار و کنترل قرارشان می‌دهند و فضای خانه و خانواده را سخت و تاریک می‌کنند.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها درک درستی از تفکر و نیاز فرزندشان ندارند و می‌خواهند با زور و کنترل شدید آنها را از خطرات دور کنند ولی باعث دور شدن فرزندشان از خانواده می‌شوند. مفهوم شکاف میان نسل‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که اصطلاحا می‌گویند افراد حرف یک دیگر را نمی‌فهمند. این موضوع به نیازهای تربیتی هر نسل باز می‌گردد و ارزش‌هایی که در آن زمان مورد توجه بوده است ولی الان یا کم رنگ شده یا از میان رفته‌اند ولی هنوز خانواده‌ها پایبند هستند اما فرزندشان درک درستی از آن ندارد. حال با این مشکلات چه باید کرد؟ راهکار چیست؟
با فرزندتان صحبت کنید
واحدی توضیح داد: بعضی خانواده‌ها در طول روز کمترین کلمات را رد و بدل می‌کنند، گاها پدر و مادری که اصلا نمی‌دانند فرزند یا فرزندانشان کلاس چندم هستند یا چه رشته‌ای تحصیل می‌کنند. زمانی از روز را به گفت و گو بپردازید. از او سوال کنید چه علایقی دارد و به موضوعاتی اهمیت می‌دهد و اصلا هدفی برای آینده دارد؟ هرچقدر فضای صمیمی‌تر ایجاد کنید روند بهبود روابط بین خانواده و فرزند سریع‌تر پیش می رود.
به او نشان دهید مهم است
وی ادامه داد: نوجوانان و جوانان شدیدا نیاز به دیده شدن، حس شکوفایی و احساس بزرگ منشی دارند و برای آنها مهم است که فعالیت‌هایشان ارزشمند واقع شود. چه بهتر که این نیازها در کانون خانواده‌ها پاسخ داده شوند. به او نشان دهید مهم است. علایقش برای شما قابل احترام است و نیاز نیست خود را سانسور یا خود را از دید خانواده پنهان کند.
چتر حمایت عاطفی و روانی ایجاد کنید
روانشناس عنوان کرد: نوجوانان و جوانانی که از خانه فرار می‌کنند یا به رفتارهای پرخطر مثل اعتیاد روی می‌آورند اذعان دارند که از طرف خانواده هیچ مقبولیتی ندارند و بود و نبودشان یکی است. همیشه اتفاقات اشتباهی رخ می‌دهد و هیچ انسانی مصون از خطا نیست اما اگر خطا یا اشتباهی از فرزند خود دیدید به او این اطمینان را بدهید ک می‌تواند آن را بدون نگرانی از طرد شدن با شما در میان بگذارد. ترس خودافشایی و پیامدهای آن باعث می‌شود پنهان کاری‌ها شدیدترشده و دیگر راهی برای بازگشت نباشد. فرزندتان را اگر لازم بود به نحو معقول تنبیه کنید ولی طرد نکنید. فرزندتان باید بداند که خانواده او پذیرای او هستند و هیچ گاه رضایت به دوری او نمی‌دهند.
به فرزندتان استقلال بدهید
وی تاکید کرد: در دوره نوجوانی یعنی آغازی برای ورود به جامعه نیاز هست که شخص فعالیت‌هایی را انجام دهد و مسئولیت رفتار و اعمال و بعضا کنش‌های اجتماعی را به عهده بگیرد. این کار را در خانواده انجام دهید. به او مسئولیتی داده و اجازه بدهید با پیامدهای آن مواجه شود. استقلال رفتاری و عقلانی در خانواده پایه‌ریزی می‌شود. گاها باید با شکست مواجه شوند تا بیاموزند همیشه اتفاقات و زندگی با میل و انتخاب آنها پیش نمی‌رود و آماده پذیرش شکست‌های جامعه باشند.
زمانی که جوانان نتوانند ارتباط درستی با خانواده‌شان برقرار کنند به مرور احساس پوچی و بی ارزشی می‌کنند و با تصور اینکه وجودشان برای کسی اهمیتی ندارد، دست به هرکاری می‌زنند که این باعث افزایش بزهکاری و اعتیاد در جامعه می‌شود طبق آمار سازمان پزشکی قانونی، شایع‌ترین علل مرگ‌ومیر جوانان و نوجوانان زیر ۲۵ سال در ایران، در مرتبه اول، تصادفات رانندگی و سپس مسمومیت‌های ناشی از الکل، مواد مخدر و خودکشی بوده است و افزایش شکاف نسلی و دور شدن جوانان از خانواده به افزایش بزهکاری منجر خواهد شد.