مقابله با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه امام سجاد(ع)
یک کارشناس مسائل مذهبی گفت: امام سجاد(ع) پیشوای چهارم ما تنها به عبادت و راز و نیاز مشغول نبودند؛ بلکه به جامعه و آسیب‌هایی که در آن زمان گریبان‌گیر آن بود نیز توجه جدی داشتند و در سیره و آموزه‌های خود مردم را از ناهنجاری‌ها و کج‌رفتاری‌ها بر حذر داشته و به سوی ارزش‌ها سفارش می‌کردند.
به گزارش افسران، حجت الاسلام محمدی ممقانی -کارشناس مسائل مذهبی در مورد زندگی امام سجاد(ع) و تلاش‌های ایشان برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی اظهار کرد: واقعیت زندگی نشان داده است که هر جا سخن از زندگی و موجود زنـده است، آسیب‌ها، تضـادهـا و تزاحم‌هـا نیز وجـود دارد و در این میــان موجودی به حیات خود ادامه می‌دهد که بتواند در برابر آسیب‌ها و آفت‌ها ایستادگی کرده، اضداد خود را از پای درآورد.
وی ادامه داد: پایبندی به آموزه‌های دینی و عمل به سیره و اندیشه‌های معصومین(ع) سد محکمی در برابر آسیب‌های اجتماعی خواهد بود. از جمله پیشوایانی که خداوند برای بشریت معرفی کرده، امام علی بن الحسین(ع) مشهور به امام زین‌العابدین یا امام سجاد(ع) است. ایشان نیز با توجه به فضا و نیازهایی که هر جامعه‌ای در مقطع خاص دارد، توجه بیشتری به برخی از امور و حوزه‌ها نشان داده است تا با توجه به فضای آن دوره خاص پاسخ‌های مناسبی را در سنت و سیره ارائه دهد.
این کارشناس مسائل مذهبی بیان کرد: امام سجاد(ع) اهل تقوا، صداقت، حیا و خوش‌رویی بود. از این رو، همواره بر این مکارم اخلاقی تأکید داشته و می‌فرمودند: «اربع من کن فیه کمل اسالمه و محصت ذنوبه و لقی ربه و هو عنه راض: وقا هلل بما یجعل علی نفسه للناس و صدق لسانه مع الناس و الستحیاء من کل قبیح عند اهلل و عندالناس و حسن خلقه مع اهله» (طبرسی، ۱۳۸۵ق، ص ۱۷۲)؛ چهار خصلت است که در هر کس باشد، ایمانش کامل و گناهانش بخشوده خواهد بود و در حالتی خداوند را ملاقات می‌کند که از او راضی و خوشنود است:
-۱ رعایت تقوای الهی با کارهایی که برای مردم به دوش می کشد
-۲ راست گویی و صداقت با مردم
-۳ حیا و پاکدامنی نسبت به تمام زشتی‌ها در پیشگاه خدا و مردم
-۴ خوش اخلاقی و خوش برخوردی با خانواده خود.
ممقانی تاکید کرد: امام زین‌العابدین(ع) همانطور که در عبادت‌های فردی زبانزد عام و خاص بود، در عبادات اجتماعی نیز، همه را به حیرت واداشته و خدمت به خلق، به خصوص دستگیری و دلجویی از نیازمندان را زینت‌بخش رفتار خود قرار داده بود، از این رو بسیاری از مورخین، با عبارت‌های گوناگون این موضوع را نقل کرده‌اند. (المزی، ۱۴۱۳ ه. ق، ج، ۲۰ ص۳۹۲)
وی افزود: امام سجاد(ع) پیشوای چهارم ما تنها به عبادت و راز و نیاز مشغول نبودند؛ بلکه به جامعه و آسیب‌هایی که در آن زمان گریبان‌گیر آن بود نیز توجه جدی داشتند و در سیره و آموزه‌های خود مردم را از ناهنجاری‌ها و کج‌رفتاری‌ها بر حذر داشته و به سوی ارزش‌ها سفارش می‌کردند.
عیب جویی
این کارشناس مسائل مذهبی بیان کرد: یکی از دلایل آسیب‌های اجتماعی عیب‌جویی از دیگران است. در این خصوص روایتی از امام سجاد(ع) نقل شده است که فرمودند «همین عیب برای انسان بس که چیزی را در دیگران ببیند که برای خودش عیب نمی‌داند. (کلینی، ۱۳۶۵ ج، ۲ ص۴۶۰) ایشان در روایت دیگری فرمودند «به جای عیب‌جویی و بازگویی عیب دیگران، سعی کنید عیب‌های خود را برطرف کنید»، (حرانی۱۴۰۴، ق، ص۲۰۴). از این رو طبق گفته امام سجاد(ع) چنانچه عیب‌جویی کنار گذاشته شود مصون از آسیب‌ها و آفت‌های اجتماعی خواهیم بود.
گدایی و دراز کردن دست پیش مردم
ممقانی تصریح کرد: یکی دیگر از ریشه‌های آسیب‌های اجتماعی، دراز کردن دست نیاز پیش مردم است. امام سجاد(ع) در این خصوص می‌فرمایند «دست نیاز به سوی مردم دراز کردن، سبب ذلّت و خواری در زندگی و در معاشرت خواهد بود و نیز موجب از بین رفتن حیا و ناچیز شدن شخصیت خواهد گشت به طوری که همیشه احساس نیاز و تنگ دستی می‌کنید اما هر چه کمتر به مردم رو بیاندازید و کمتر درخواست کمک کنید بیشتر احساس خودکفایی و بی‌نیازی خواهید داشت»، (حرانی، ۱۴۰۴ق، ص۲۱۰). بر اساس این روایت در صورتی که هر فرد عزت نفس داشته باشد، هرگز حاضر نخواهد شد خود را در برابر هرکسی کوچک کند.