بازار نهاد مدنی موثر در معرفی نهضت امام و تاریخ معاصر ایران
نویسنده کتاب «بازار تهران» گفت: بازار تهران در بسیج توده‌ای انقلاب خیلی تأثیر داشت. یکی از گروه‌هایی که موجب شد امام در سطح جامعه شناخته شوند، بازاریان بودند.
به گزارش خبرگزاری افسران، نشست بررسی و معرفی کتاب «بازار تهران، تحولات سیاسی و انقلابی» با حضور حجج اسلام مصطفی پورمحمدی و سیدحمید روحانی، عزت شاهی، احمد کریمی اصفهانی، جواد اسلامی، محمدجواد امانی، اسدالله جولایی، فضل‌الله فرخ، اکبر صالحی، مصطفی بهارلویی و… در مرکز اسناد انقلاب اسلامی برگزار شد.
بازار، نهاد مدنی موثر در تاریخ معاصر ایران
مصطفی پور محمدی رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در ابتدا گفت: بازار همیشه به عنوان یک نهاد مؤثر مدنی در تاریخ معاصر ایران نقش تعیین کننده‌ای داشته است. با نگاهی به تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران خواهیم دید که بازاریان، علما، فرهیختگان و اهالی اصناف به عنوان طبقه قدرتمند متوسط با هماهنگی‌های خود در بسیاری از مواقع اثرگذاری‌های شگرفی داشتند. بازار در ایران، به خوبی به کسانی که پز جامعه مدنی را می‌دهند نشان می‌دهد که جامعه ما تا چه حد تأثیرپذیر از بازار و این نهادهای مدنی و قشر متوسط است.
وی افزود: جا داشت در این باره کاری مستند و علمی صورت بگیرد که کتاب «بازار تهران، تحولات سیاسی و اجتماعی» به قلم آقای مهدی قزل ایاق، به عنوان یک اثر مرجع، با استناد به مدارک و اسناد متقن گردآوری شده است. البته جا دارد در این باره کارهای دیگری هم شود و تحقیقات گسترده شود. در کل این اثر بسیار ارزشمند است و باید به علاقه‌مندان معرفی شود.
بازاریان در شناخته شدن امام خمینی(ره) نقش بزرگی ایفا کردند
مهدی قزل ایاق، نویسنده کتاب در ادامه اظهار داشت: نقش بازار در انقلاب اسلامی، یک موضوع سهل و ممتنع است. سهل از آنجا که معمولاً حضور بازار در انقلاب بدیهی است، اما وقتی وارد می‌شویم با زوایای مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی این حضور روبه‌رو خواهیم شد. علت و انگیزه انجام این پروژه هم همین موضوع است که تحلیل عمیقی از حضور بازار در سیر انقلاب چندان وجود نداشت، ضمن اینکه اسناد خوبی در این باره وجود داشت که باید منسجم می‌شد. من از خاطرات، اسناد آرشیوی، مجلات و روزنامه‌ها و همچنین مصاحبات تکمیلی برای نوشتن کتاب بهره بردم.
وی افزود: هر انقلاب برای پیروزی باید به سه عامل داشته باشد: رهبر، ایدئولوژی و نیرو. مثلاً نبود همین سه عامل اغتشاشات پارسال را ناقص گذاشت و آنان را به وادی شکست کشاند. ما در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی در ایران که از ۱۵خرداد ۴۲ شروع شد، شاهد هستیم که در پاسخ به اقدامات ضد دینی پهلوی پاسخ‌هایی از سوی بازاریان و روحانیان داده شد. زمینه دینی و فرهنگی به دوش روحانیان بود، اما بازاریان هم به طرق مختلف در این کشاکش حاضر بودند، بالاخص در زمینه حمایت مالی در تقابل با پهلوی بازار نقش موثری داشتند. با تکوین ایدئولوژی و مشخص شدن رهبری نهضت توسط امام خمینی، یکی از گروه‌هایی که موجب شد امام در سطح جامعه شناخته شوند، درکنار شاگردان ایشان، بازاریان بودند.
او بیان کرد: بازار در بسیج توده‌ای انقلاب و عضوگیری هم خیلی تأثیر داشت که مهم‌ترین شکل آن هیأت‌های موتلفه بود. تکثیر اعلامیه‌ها، ارتباط با حوزه‌های دینی و مردم، برگزاری جلسات با محوریت سخنان امام خمینی و… از جمله اقدامات بازار ما در دوران مبارزه بود.
امام خمینی حلقه وصل بازار و حوزه علمیه بود
احمدی کریمی اصفهانی، دبیرکل اصناف جامع بازار سخنران بعدی بود که گفت: بازار همیشه در کنار روحانیت بوده و اساسا در درون بازار حوزه‌های علمیه وجود داشت. متاسفانه امروز حوزه‌های علمیه دست و پایشان را از بازار کوتاه کرده‌اند. بازار همیشه در تحولات اثرگذار بوده است، اما بازار در کنار روحانیت است که توانست موثر باشد و نقش کلیدی ایفا کند. در این سیر نقش امام خمینی در ارتباط بازار و روحانیت خیلی مهم بود و امروزه این نقش را مقام معظم رهبری ایفا می‌کند. هنر امام این بود که همه جامعه را به میدان مبارزه کشاند و کار خود را محدود طبقه و صنف خاصی نکند.
وی افزود: امثال بنده بر سر سفره افتاده‌ای نشستیم که امثال عسگراولادی‌ها آن را پهن کردند. خدا را شاکریم که خدا به سر ما به وسیله انقلاب منت گذاشت و اصلا طلبی نباید در این باره باشد. به نظر می‌رسد در تبیین جایگاه پیش از انقلاب کوتاهی شده است و برای همین است که رهبری به بیان حقایق قبل از انقلاب تاکید دارند. ما باید کاری کنیم مردم شرایط گذشته را درک کنند که در چه شرایطی بودیم و بحث استقلال و آزادی در چه فضایی بیان شد و به ثمر نشست.
عزت شاهی، مبارز انقلابی زمان پهلوی در ادامه این نشست بیان داشت: سیاست فرهنگی شاه این بود که بین قشر روحانی و دانشگاهی شکاف ایجاد کند و این دو صنف را به جان هم بیندازد. بعد از انقلاب اسلامی عده‌ای سعی داشتند که امام خمینی دائما به جوانان و دانشجویان سخت بگیرند، اما امام خمینی به این حرف‌ها بی‌توجه بود و اتفاقا دانشجویان در اعتلای پیشرفت کشور تشویق می‌کردند. حقایق مبارزه انقلابی به شکل جدی باید در آموزش پرورش و تبلیغات بیان شود تا جوانان امروزی از چیستی آن دوران مطلع شوند.