سبک های رویارویی افراد مذهبی در حل مشکلات زندگی

افراد دارای اندیشه دینی، باورهای معنوی ای دارند که می تواند به زندگی و نیز مشکلاتی که در زندگی ایشان پدید می آید، معنایی بدهد که بتوانند به راحتی از مشکلات عبور کرده و تهدید آن ها را تبدیل به فرصت کنند.

افراد مذهبی در رویارویی با مشکلات، منشا آن را خدا و راه حلش را توکل به خدا می دانند.

 سبک های افراد مذهبی در حل مشکلات زندگی

گرایش ها و فعالیت های مذهبی می تواند راه میان بری باشد که از طریق آن افراد بتوانند راهبردی جدید را برای حل مسائل خویش به کار گیرند. فرایند مشکل گشایی مذهبی به چگونگی تشخیص مشکلات، راه حل هایشان و تثبیت حس کنترل مربوط می شود. به طور کلی، دین با انکار پوششی موقعیت ها ارتباط ندارد و به جای تشویق به انکار، تفسیر دوباره رخدادهای منفی را از طریق دیدگاه مقدس و خیراندیشانه تقویت می کند. چنانچه فردی از رویارویی فعالانه با مشکلات و حالت های نامساعد بپرهیزد و تنها منتظر بماند که خداوند وضعیت دشوار او را بهبود بخشد، با نوعی بدکارکردی به ظاهر مذهبی روبه رو خواهد بود.
مراقب باشید که از سبک مذهبی مثبت بهره مند شوید نه از نوع منفی آن. گروهی که هنگام روبه رو شدن با رخدادها آن را آزمایش الهی می پندارند و به خداوند و مذهب خوش بین اند، بر روش مذهبی مثبت اند؛ گروه دیگر که این رخدادها را تنبیه الهی یا مداخله شیطان و عوامل منفی دیگر در نظر می گیرند، از سبک مذهبی منفی سود می جویند. استراتژی های مشکل گشایی مذهبی مثبت، بازتاب دهنده نوعی محبت و دلبستگی روزافزون و ارتباط امنیت بخش با خدا و احساس ارتباط معنوی با دیگران است. در واقع، شیوه اندیشیدن فردی مذهبی درباره خداوند، ادراک او را از دنیا شکل خواهد داد و رفتارهایش را متأثر خواهد ساخت. یعنی رویداد را کاملا طبیعی و بر خیر و رشد و تعالی خود ببینیم، اقدام های مناسب در حل مسئله خواهیم داشت؛ در مقابل اگر آن را بزرگترین بدشانسی و وسیله انتقام روزگار از ما فرض کنیم، مأیوسانه از حرکت باز می ایستیم و استرس های مضاعفی را متحمل می شویم.

این موضوع خود بر تجربه های فرد از زندگی، سبک و شکل آن، چگونگی روبه رو شدن با مسائل و مشکلات زندگی و نوع راهبردهای حل مسائل روزمره تأثیر خواهد داشت. از این رو، برای نمونه، اگر افراد مفهوم نیک خواهی و لایتناهی بودن خداوند را درک کنند و از پیشامدهای ناخوشایند ارزیابی ای خیراندیشانه، نه بدبینانه داشته باشند، به رویکردهای مذهبی مثبت و درنتیجه مقابله مسئله مدار روی می آورند. اما اگر تصور خداوندی تنبیه گر و دور از دسترس شکل گیرد، به رویکردهای منفی روی می آورند و دنیا را تیره و تار می بیند که همه چیز بر علیه آنهاست و در نتیجه احساس بدبختی و درماندگی و ناامیدی می کنند، که آن به نوبه خود بزرگترین مانع در رفتن به سوی یافتن راه حل مناسب است.
افراد مذهبی با مشکل خود، به شیوه های گوناگون برخورد می کنند: در «رویکرد تفویضی»، افراد مسئولیت حل مسئله را به خدا واگذار می کنند و برای یافتن راه حل دست به دامان او می شوند؛ در «رویکرد خود جهت ده» افراد گمان می کنند که خدا مهارت ها و منابع حل مسئله را به طور مستقل به آنها واگذار کرده است؛ و در «رویکرد مشارکتی» افراد احساس می کنند در مسئولیت حل مسئله با خدا مشارکت دارند. آموزه های دینی آموزه های دینی افراد را فرامی خواند تا برای حل مسائل مشارکتی یا توکل مدارانه استفاده کنند.

تکیه بر منبع امن الهی

 کسی که دارای روح توکل است، هرگز نومیدی را به خود راه نمی دهد؛ هنگام بروز مشکلات احساس ضعف و زبونی نمی کند؛ در برابر رخدادهای سخت، مقاوم است؛ و همین فرهنگ و باور چنان قدرت روانی ای به او می دهد که می تواند بر مشکلات پیروز شود.
ما برای رویارویی با مسائل زندگی و رسیدن به کامیابی، به دو دسته از عوامل نیازمندیم:
فراهم آوردن اسباب طبیعی؛
فراهم ساختن وضعیت روانی ویژه تا بتوانیم با مسائل بهتر روبه رو شویم.
گاهی نگرانی، ترس و ضعف اراده موجب می شود نتوانیم از راه حل های ممکن به طور مطلوب استفاده کنیم. در این گونه موارد، توکل و واگذاری کارها به خداوند می تواند در کاهش نگرانی و تقویت اراده، نقشی مؤثر داشته باشد.[۵]
باید توجه داشت که منظور از توکل بر خدا، این نیست که فرد منفعل باشد و از تلاش و رویارویی عادی با مشکل دست بردارد و همه مسئولیت آن را به خدا بسپارد، بلکه فرد متوکل با نگرش مثبت به نتیجه عمل خویش و تلاش فراوان، در جهت رسیدن به هدفش می کوشد. این کوشش، برخاسته از منبع ایمنی بخشی الهی و تکیه گاه استواری است که در آن، هیچ گونه شکستی را نمی توان تصور کرد. در پرهیزکاری، دعا خواندن و دیگر فعالیت های مذهبی نیز چنین است. باید عبادت با کوشش همراه باشد. اگر با این حال درها به روی انسان بسته شد، خداوند گشودن آنها را تضمین فرموده است. بنابر احادیث، دعای افراد واداده و بی تلاش پذیرفته نمی شود.