دلایل پایین بودن اعتماد به نفس برای موفقیت

یکی از ملزومات موفقیت در هر حوزه و زمینه ای داشتن اعتماد به نفس است و بدون اعتماد به نفس برسیدن به بسیاری از اهداف ممکن نخواهد بود. از سویی عوامل زیادی در کاهش و یا افزایش اعتماد به نفس، نقش ایفا می کنند.

اولین گام برای تقویت اعتماد به نفس، درک علت پایین بودن آن است. 

چکیده: یکی از ملزومات موفقیت در هر حوزه و زمینه ای داشتن اعتماد به نفس است و بدون اعتماد به نفس رسیدن به بسیاری از اهداف ممکن نخواهد بود. از سویی عوامل زیادی در کاهش و یا افزایش اعتماد به نفس، نقش ایفا می کنند.

مهمترین چیزی که لازم است در مورد اعتماد به نفس پایین بدانید این است که کم بودن اعتماد به نفس در نتیجه کم کاری و یا خطای شما بوجود نیامده است. عوامل مؤثر بر اعتماد به نفس پایین متنوع بوده و از سوی دیگر در هر شخص به شکلی متفاوت با یکدیگر ادغام شده و بر هم اثر می گذارند. ساختار ژنتیکی افراد، پیشینه فرهنگی، تجربیات کودکی و دیگر شرایط زندگی در شکل گیری اعتماد به نفس تأثیر می گذارند. با این حال با شنیدن این عوامل ناامید نشوید و با خود نگویید من که نمی توانم تجربیات گذشته خود را که در شکل گیری اعتماد به نفسم تأثیر داشته، تغییر دهم، چرا که با تغییر در افکار و انتظاراتتان خواهید توانست تا حد زیادی بر اعتماد به نفستان بیافزایید.

عوامل مؤثر بر اعتماد به نفس

ژن ها و سرشت

برخی عوامل شکل دهنده ی اعتماد به نفسمان، از همان بدو تولد در مغزمان وجود دارند. علت اینکه به چنین عواملی اشاره می کنیم این نیست که شما را ناامید سازیم، بلکه هدفمان این است که خودتان را به خاطر اعتماد به نفسی که در حال حاضر دارید، سرزنش نکنید.

مطالعات نشان داده اند که ژن های ما بر آن قسمت از ساختار شیمیایی مغز که مسؤولیت افزایش اعتماد به نفس را بر عهده دارد، تأثیر می گذارند. سروتونین یکی از ناقل های عصبی که با احساس شادی مرتبط است و اوکسی توسین که هورمون عشق نیز نامیده می شود، هر دو می توانند توسط تغییرات ژنتیکی خاصی مهار شوند. در برخی موارد بین ۲۰ تا ۵۰ درصد از ویژگی های شخصیتی مرتبط با اعتماد به نفس، ممکن است ژنتیکی و وراثتی باشند.

همچنین برخی جنبه های رفتار ما ریشه در سرشتمان دارد. مثلاً اگر شما خصوصاً در موقعیت ها و شرایط نا آشنا، طبیعتاً انسان گوش به زنگ و محتاطی هستید، ممکن است دارای گرایشی باشید که اصطلاحاً “بازداری رفتاری” نامیده می شود. اگر چنین روحیه ای دارید، احتمالاً وقتی با موقعیتی روبرو می شوید، توقف کرده و وضعیت را به دقت بررسی می کنید تا اطمینان یابید همه چیز مطابق با آن چیزی است که انتظار داشته اید. اگر شرایط مطابق انتظارتان نباشد و اصطلاحاً مشکلی در میان باشد، احتمالاً پا پس کشیده و موقعیت را ترک خواهید کرد.

البته نمی توان گفت بازداری رفتاری بالکل بد است. ما در دنیای خود به انسانهایی نیاز داریم که محتاط بوده و به صورت تکانشی در هر موقعیتی وارد نشوند. اگر شما نیز فردی محتاط هستید، ممکن است همین ویژگی موجب کاهش اعتماد به نفستان شود. البته باید توجه نمایید با شناخت روحیات و به عبارتی سرشت خود می توانید تا حدودی به تعادل ویژگی های شخصیتی خود بپردازید.

تجربیات زندگی

تعدای از تجربیات فردی در زندگی می توانند به احساس عدم اطمینان به خود و یا حتی بی ارزش پنداری خود، منجر شوند. در ادامه به برخی از این تجربیات اشاره می کنیم:

الف. تروما. سوء استفاده و آزار و اذیت جسمی، جنسی و هیجانی، می تواند بر احساس خود ارزشمندی ما به شدت تأثیر بگذارد. اگر می بیند که به شکلی دائمی و همیشگی در حال مرور خاطرات خود از چنین تجربیات تلخی هستید، سعی کنید این مسأله را جدی گرفته و در اسرع وقت به یک درمانگر حرفه ای مراجعه کنید.

ب. سبک های فرزندپروری. شیوه ای که خانواده ما در کودکی با ما رفتار کرده می تواند تأثیرات بلند مدتی در کل زندگی ما داشته باشد. مثلاً اگر والدینی داشته اید که مرتباً شما را تحقیر کرده، با دیگران مقایسه نموده و یا گفته اند تو به هیچ جایی نخواهید رسید، احتمالاً این پیام ها هنوز هم در درون شما وجود داشته و به عبارتی در درونتان نهادینه شده اند. همچنین سلامت روان والدین و اعتیاد آن ها نیز بر ارتباط شما با دنیای پیرامونتان تأثیر گذار خواهد بود.

ج. جنسیت، نژاد و جهت گیری جنسی. مطالعات نشان می دهند که زنان از لحاظ اجتماعی بیشتر نگران نگاه های اطرافیان هستند و بنابراین، کمتر خطر می کنند. پیشینه و زمینه های نژادی و فرهنگی نیز ممکن است در بحث اعتماد به نفس مؤثر باشند. اگر به این دلایل مورد تبعیض واقع می شوید، ممکن است پیام هایی منفی از چنین تبعیض هایی دریافت نموده و آن ها را درونی سازی نمایید، و این درونی سازی موجب می شود اعتماد به نفستان پایین بیاید.  

اطلاعات غلط

عدم اعتماد به نفس می‌تواند ناشی از عدم شناخت “قواعد” بازی اعتماد باشد. مثلاً اگر فکر می کنیم لازمه با اعتماد عمل کردن، داشتن اعتماد به نفس بالاست، پس در حقیقت خود را برای شکست آماده کرده ایم.
کمال گرایی یکی دیگر از الگوهای تفکر غلط است که با اعتماد به نفس پایین ارتباط دارد. اگر فکر می کنید قبل از انجام هر عمل و اقدامی لازم است به تمام زوایای آن کار مسلط باشید، این افکار موجب می شود تا از انجام بسیاری از کارها منصرف شوید. اینکه بدانید اعتماد به نفس واقعی و حقیقی چیست، در حقیقت اولین گام برای تقویت آن محسوب می شود.

دنیای پیروامون ما

بسیاری از پیام هایی که از رسانه ها دریافت می کنیم، موجب کاهش و تضعیف اعتماد به نفسمان می شوند. کمپانی ها و شرکت هایی که می خواهند محصولات خود را به فروش برسانند، در مرحله اول سعی می کنند کاری کنند احساس بدی نسبت به خودتان پیدا کنید. معمولاً این شرکت ها یک مشکل جمسی را مطرح می کنند که پیش از این به آن توجه نداشته اید. مثلاً تبلیغی که فرد را به خاطر داشتن شکم و یا کم مویی، فرد افسرده و ناراحت معرفی می کند و راهکار رفع این مشکل را محصول خود معرفی می نماید.

یکی دیگر از عوامل مؤثر بر اعتماد به نفس شبکه های اجتماعی هستند. این روزها شبکه های اجتماعی به عنوان بخشی لا ینفک از زندگی افراد محسوب می شوند. در این شبکه ها افراد رابطه با همسر خود، شغل و حتی اندام ظاهری خود را به شکلی رؤیایی برای دیگران به نمایش می گذارند. این در صورتی است که در بیشتر موارد، پست هایی که در این شبکه ها به نمایش در می آید ریشه در واقعیت ندارند. هر شخص در زندگی روزهای بدی را تجربه خواهد کرد که معمولاً در پست های خود به آن ها اشاره نمی کند و شما با دیدن این پست ها و مقایسه خود با آن ها اعتماد به نفستان را از دست خواهید داد.

اضطراب و افسردگی

تأثیر متقابل اضطراب و افسردگی با اعتماد به نفس امری شایع به حساب می آید. اگر شما نیز دچار اضطراب و یا افسردگی هستید و برای درمان آن به یک درمانگر مراجعه کرده اید، می توانید از درمانگر خود بخواهید در کنار درمان مشکلتان، راهکارهایی را برای تقویت اعتماد به نفستان ارائه دهد. با بهبود اعتماد به نفس، فرآیند درمان اضطراب و افسردگی نیز تسریع خواهد شد.