افزایش مصرف بوپرنورفین در درمان معتادان زندانی/ مصرف غالب متادون
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره استفاده از داروی بوپرنورفین در درمان اعتیاد توضیحاتی را ارائه کرد.
«مجید قربانی» مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آخرین وضعیت مصرف داروی بوپرنورفین برای درمان اعتیاد در کشور گفت: کشور ما نیز مطابق با جامعه جهانی، تلاش می‌کند تا داروی بوپرنورفین را که نسبت به داروی متادون که یک آگونیست مطلق است، عوارض کمتری دارد و در درمان نیز اثر بهتری دارد، مورد استفاده قرار دهد.
وی ادامه داد: ما نیز چند سالی است که برنامه‌ریزی‌هایی برای این کار انجام داده‌ایم و یکی از مسیرهایی که برای ترویج بوپرنورفین انتخاب کرده‌ایم، تولید در داخل کشور است. شرکت‌های متعددی در حال تولید هستند در حال حاضر به اندازه نیازمان بوپرنورفین در کشور تولید می‌شود، اما اگر بنا باشد که ترویج این دارو توسعه پیدا کند قطعا نیاز است که به میزان بیشتری تولید شود.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: داروی بوپرنورفین سال‌هاست که در مراکز ترک اعتیاد مصرف می‌شود، اما همیشه مصرف متادون غالب بوده است به ویژه در افرادی که مصرف بیش از حد مواد مخدر را دارند و به اصطلاح اعتیاد سنگین دارند.
قربانی با بیان اینکه بوپرنورفین به عنوان اولین قدم به صورت پایلوت در سازمان زندان‌ها آغاز شد، تصریح کرد: سازمان زندان‌ها تلاش می‌کند زندانیانی که معتاد هستند را با داروی بوپرنورفین درمان کنند. این طرح چند سالی است در سازمان زندان‌ها آغاز شده است. در سال ۱۴۰۰، مصرف کننده داروی بوپرنورفین در سازمان زندان‌ها ۵۹۳۷ بوده‌اند. در سال ۱۴۰۱ این تعداد به ۱۵ هزار نفر رسیده است و رشد ۱۵۶ درصدی داشته است.
وی درباره پوشش بیمه‌ای داروی بوپرنورفین گفت: مذاکراتی با شرکت‌های بیمه در حال انجام است، اما هنوز این دارو به طور کامل تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است، چراکه داروی بوپرنورفین تا ۶ میلی‌گرم نیز تحت پوشش بیمه قرار گرفته است. باید بدانیم که در حقیقت پوشش بیمه‌ای یکی از راه‌های دوازده‌گانه‌ای است که برای ترویج بوپرنورفین تعیین شده است.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره داروی دتوکسین گفت: دتوکسین یک داروی گیاهی است و پایه آن از گیاهان دارویی است و در حقیقت یک نوع مکمل در درمان اعتیاد است و دارویی نیست که اثرات آگونیسیتی و آنتاگونیستی گیرنده‌های مخدری داشته باشد. داروی دتوکسین توسط جهاد دانشگاهی تولید شده است و در حال حاضر وارد بازار شده است و مانند سایر مکمل‌ها توزیع و پخش آن با سازمان غذا و داروست و مانند سایر مکمل‌ها مسیر خود را طی می‌کند و مجوز دریافت کرده و وارد بازار می‌شود.
قربانی خاطرنشان کرد: این دارو اگرچه داروی ترک اعتیاد نیست، اما به افرادی که در حال درمان اعتیاد هستند کمک می‌کند و علائم این افراد را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند دوره ترک راحت‌تر و بهتری داشته باشند.
وی همچنین درباره تولید دارو توسط معاونت علمی و فناوری گفت: داروی جدیدی در زمینه اعتیاد فعلا قرار نیست، وارد بازار شود اما با توجه به داروهایی که وجود دارد تلاش بر این است که فرم‌های نوین مورد استفاده قرار گیرد، مثلا تلاش بر است فرآورده‌های تزریقی وارد بازار شود نالتروکسن که یک داروی آنتاگونیست است، وارد بازار شده و البته نیاز است که حمایت بیمه‌ای و حمایت معنوی درخصوص ترویج این دارو صورت بگیرد.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: درخصوص بوپرنورفین چند شرکت در حال آماده‌سازی داروی تزریقی هستند، البته هنوز هیچ شرکتی موفق به اخذ مجوز برای بوپرنورفین تزریقی در مدل آهسته رهش نشده است. اگر این اتفاق انجام شود ما یک قدم بسیار بزرگ در این زمینه برداشته‌ایم.
قربانی با اشاره به اینکه مدل‌های مختلفی برای درمان اعتیاد وجود دارد، گفت: یکی از این مدل‌ها، مدل پیوسته رهش است. این روش برای کسانی موثر است که ممکن است درمان خود را نتوانند به طور مداوم ادامه دهند و این روش یک مسیر یک ماهه را برای این افراد مشخص می‌کند تا با یکبار تزریق یکماه بی‌نیاز از دارو باشند و دوباره ماه بعد مجددا یک تزریق داشته باشند.
وی ادامه داد: قرار نیست داروهای آگونیست از چرخه درمان خارج شود و قرار است داروهایی که عارضه کمتری دارند و اثر بهتری در درمان دارند ترویج شوند و بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به این سوال که آیا تمایل به استفاده از داروهای آگونیست وجود دارد، گفت: هر چقدر درمان‌گران و معتادان بدانند که استفاده از این داروها عوارض کمتری داشته و درمان بهتری دارند استفاده بیشتری از این دارو دارند. تنها مسئله قیمت دارو است که در تلاش هستیم با افزایش تولید، قیمت دارو را کاهش داده تا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.
قربانی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه دنیا به سمت کاهش مصرف متادون می‌رود، برنامه ما برای کاهش مصرف متادون چیست؟ گفت: طرح ترویج بوپره‌نورفین نسبت به متادون مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، از سال ۱۴۰۰ که در سازمان زندان‌ها ۷۵ هزار نفر مورد درمان با این روش قرار گرفته‌اند در سال ۱۴۰۱ تعداد معتادانی که از بدو درمان با استفاده از متادون درمان شده‌اند، تعدادشان به ۵۹ هزار نفر رسیده است یعنی ۲۲ درصد کاهش داشته است. در این طرح بعد از اینکه مطالعه بالینی انجام و مشخص شود که طرح تاثیرات درمان با بوپرنورفین نسبت به متادون بهتر بوده و عوارض کمتری داشته و دارای ماندگاری بیشتر است در واقع عود بعد از درمان نیز کمتر است، درمان از این طریق فراگیر شده و به تمام مراکز درمانی ابلاغ شود تا به شدت بیشتری از این دارو استفاده شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره وضعیت بیمه معتادان گفت: طی مذاکرات صورت گرفته با سازمان بیمه مقرر است مبلغ پوشش بیمه افزایش یابد و همچنین پیشنهاد دادیم، استفاده از بیمه پایه بیشتر به افراد بی‌بضاعت و نیازمند خدمات کاهش آسیب اختصاص یابد.
مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: این امر از سوی ما به شدت در حال پیگیری است. بیمه درمان به دو صورت است؛ یک بخش از بیمه درمان شامل موضوعات روانشناسی و… نیز می‌شود. همچنین ما در حال تلاش هستیم تا داروها نیز شامل بیمه شده و کاهش در هزینه‌ها داشته باشیم.