اصول سبک زندگی سالم از دیدگاه اسلام
در این نوشتار سعی داریم تا ویژگی‌های انسانی را معرفی کنیم که در سبک زندگی اسلامی نمونه باشد و تمام ابعاد زندگی خود را بر مبنای زندگی اسلامی استوار کرده باشد.
هرچند مفهوم سبک زندگی از جمله مفاهیم علوم اجتماعی، علم جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی است، ولی وقتی پسوند اسلامی نیز بدان افزوده می‌شود، بدان معناست که معیار سنجش آن، ارزش‌های اسلامی است که در صورت استفاده درست از آموزه‌های اسلام می‌تواند یک شیوه زندگی سالم را به علاقه‌مندان معرفی کند.
برای دست یافتن به شیوه زندگی سالم در اسلام ضرورت دارد قبل از هر چیز انسان عالی، کامل و متعالی از نظر اسلام را بشناسیم.
اصول اولیه سبک زندگی اسلامی
۱. تشکیل خانواده
از نظر اسلام و البته سایر علوم اجتماعی، اگر لازم باشد که انسان برای رسیدن به کمال از یک نردبان چند پله‌ای صعود کند، به طور حتم اولین پله این نردبان تشکیل خانواده است. ازدواج اقتضای طبیعت انسان است و زوجیت در تمام موجودات عالم (حیوانات، گیاهان و حتی جمادات) نیز وجود دارد. همچنین انسان نیاز دارد که خود را از تهاجم شهوات و آلودگی‌ها حفظ کند، زن و مرد طوری آفریده شده‌اند که باید در حوزه جذب و انجذاب یکدیگر قرا گیرند و عمیقا مجذوب یکدیگر شوند تا بتوانند تمام عمر را در کنار هم زندگی کنند. در شیوه زندگی سالم از نظر اسلام، سعادت زن و مرد در این است که از سنت‌های آفرینش خارج نشوند و تحت تاثیر جذبه‌های سطحی و زودگذر قرار نگیرند.
پیامبر (ص) در زمینه نقش خانواده فرموده‌اند:
هرکس ازدواج کند نصف دین خود را حفظ کرده است و باید در مورد نصف باقی تقوای الهی پیشه کند (همان – ج. ۸ –ص ۸۲)
ازدواج بنیان محبت و عشق است و اگر تابع معیار‌های اسلامی باشد، هرگز سست نمی‌شود. قران کریم سخنی دارد: این‌ها اگر بتوانند، باید ازدواج کنند و اگر نتوانند باید راه عفاف و پاکدامنی پیش گیرند. (سوره نور – آیه ۳۳)
۲. تربیت دینی فرزندان
برای داشتن یک شیوه زندگی سالم در اسلام، توجه به تربیت فرزندان از همان دوران کودکی ضروری است. والدین نخستین کسانی هستند که در محیط خانواده بر خلق و خوی فرزندان تاثیر می‌گذارند و زمینه‌های شکل‌گیری اخلاق پسندیده را در آن‌ها پایه‌گذاری می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین وظایف پدر و مادر در حق فرزند در اسلام، آموختن ادب و اخلاق انسانی به فرزندان است.
امیر مومنان علی (ع) می‌فرمایند: حق فرزند بر پدرش این است که نام نیک برای او انتخاب کند و ادب به وی بیاموزد و قران تعلیمش دهد. (شرح نهج البلاغه – ج. ۱۹ – ص. ۳۶۵)
همچنین حضرت علی (ع) در وصیتی که به فرزندشان امام حسن (ع) نموده‌اند، فرمودند: فرزندم! قلب یک نوجوان مانند زمین خالی است، هر تخمی که در آن بیفشانی رشد و نمو می‌کند، من نیز در مورد پرورش ادب در وجود تو مبادرت کردم، قبل از آنکه قلب تو سخت شده و ذهن تو مشغول شود.
۳. تفریح
تفریح سالم می‌تواند یکی از مهمترین و ضروری‌ترین کار‌ها در اوقات فراغت باشد. تفریح و سرگرمی برای تجدید نیرو و زدودن یکنواختی از زندگی امری لازم و ضروری است و یکی از مهمترین اصول شیوه زندگی سالم در اسلام توجه به بهداشت جسم و روان است که تفریح می‌تواند تامین کننده آن باشد.
در اسلام دو گزینه ورزش و مسافرت توصیه شده است. حضرت علی (ع) فرموده‌اند: اوقات سرور و شادمانی فرصت مناسبی برای طراوت روح و جان است و مایه انبساط روان و افزایش طراوت در فرد می‌شود. (غررالحکم – ص. ۳۱۹)
همچنین در قران درباره سفر کردن آمده است:
آیا آنان در زمین سیر نکردند تا دل‌هایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند. (سوره حج – آیه ۴۶)
بگو در زمین سیر کنید و ببینید سرانجام مجرمان چگونه بود (سوره نمل – آیه ۶۹)
پیامبر اکرم در حدیثی سفر و گردشگری را موجب سلامتی جسمی و بهره‌مندی اقتصادی می‌دانند و می‌فرمایند: مسافرت کنید تا صحت و بی‌نیازی پیدا کنید (بحار الانوار- ج. ۷۳- ص. ۲۲۱)
۴. کسب روزی حلال
یکی از مشخصه‌های شیوه زندگی سالم در اسلام کسب روزی براساس موازین شرعی و در چارچوب مقررات الهی است. با نگاه به آیات قرآن می‌توان دریافت که خداوند هرگز ما را به چشم‌پوشی از مواهب الهی دعوت نکرده و فقر را ارزش و نعمت به حساب نیاورده است. حضرت علی (ع)، یکی از ویژگی‌هایی که برای پارسایان بیان می‌کنند، تلاش برای روزی حلال است.
امام صادق (ع) نیز در این باره می‌فرمایند: کسی که خود را برای روزی خانواده‌اش به زحمت می‌اندازد و کار می‌کند مانند رزمنده‌است که در راه خدا می‌جنگد.
آیات الهی و احادیث ائمه به بهترین نحو سبک زندگی را برای ما معرفی کرده‌اند، سبکی که اگر آن را در زندگی خود پیاده کنیم، آرامش و موفقیت در دنیا و آخرت برای ما تضمین شده است. شما چه کتاب‌هایی را در زمینه سبک زندگی صحیح از دیدگاه اسلام می‌شناسید. تجربیات و نظرات خود را از طریق بخش ارسال نظر با ما در میان بگذارید.