رفتار اجتماعى و نحوه برخورد حضرت قائم (عجل الله فرجه)

حضرت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) همانند جدّ بزرگوارش ابتدا با الفت و مهربانی راه تبلیغ و دعوت را پیش می گیرد و با کفار اتمام حجت می کند و چنانچه نپذیرند و گردنکشی کنند با قاطعیت تمام با آنان برخورد می نماید.

در این مقاله رفتار اجتماعی امام مهدی علیه السلام و نحوه برخورد حضرت با کفار مورد بررسی قرار می گیرد:

رفتار اجتماعى امام مهدى (علیه السلام)

امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند سایر فرستادگان الهى و ائمه ى معصوم (علیهم السلام)همه ى ویژگى ها و خصوصیات عالى را دارا است، لکن از لحاظ رفتار اجتماعى، بعضى خصوصیات را دارد که خداوند متعال به آن حضرت عطا کرده است:

۱ـ امام مهدى (عج) هیچ حکومتى را حتّى از روى تقیّه، به رسمیت نشناخته و نمى شناسد. او مأمور به تقیّه از هیچ حاکم و سلطانى نیست و تحت سلطنت هیچ ستمگرى در نیامده و در نخواهد آمد.

امام صادق (علیه السلام)مى فرماید: «قائم (علیه السلام) قیام مى کند در حالى که بیعت هیچ کس را بر گردن ندارد.». (بحارالأنوار، ج ۵۱، ص ۳۹)

۲- آن حضرت، در قضاوت، از علم الهى استفاده کرده و نیازى به بیّنه و شاهد ندارد و همانند حضرت داوود و سلیمان قضاوت خواهد کرد.

امام باقر (علیه السلام) مى فرماید: «سپس امام مهدى (عجل الله تعالی فرجه) به منادى امر خواهد کرد تا ندا دهد که این مهدى است و همانند قضاوت داوود (علیه السلام) و سلیمان (علیه السلام) قضاوت مى کند و در این امر بیّنه اى نمى خواهد.». (مستدرک الوسائل، ج ۱۷، ص ۳۶۵)

۳- هر چند برخى از پیامبران و امامان، تشکیل حکومت دادند، ولى حکومت آنان فراگیر نبود، بلکه محدود به مناطق خاص و قسمت هایى از سرزمین هاى عالم خاکى مى شد، امّا امام مهدى حکومتى فراگیر تشکیل مى دهد که تمام کره ى خاکى را در بر مى گیرد.

پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) در این مورد مى فرماید: «… حکومت امام مهدى (علیه السلام) غرب و شرق را فرا مى گیرد.». (بحارالأنوار، ج ۵۱، ص ۷۱)

امام مهدى (عج) هیچ حکومتى را حتّى از روى تقیّه، به رسمیت نشناخته و نمى شناسد. او مأمور به تقیّه از هیچ حاکم و سلطانى نیست و تحت سلطنت هیچ ستمگرى در نیامده و در نخواهد آمد

۴- حکومت حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) حکومت عدل و داد است و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد. تقریباً، در اکثر احادیث مربوط به امام زمان (علیه السلام) آمده است که خداوند به وسیله ى آن حضرت، جهان را پر از عدل و قسط خواهد کرد. (بحارالأنوار، ج ۵۱، ص ۷۳)

۵- چون حکومت امام زمان، حکومت عدل است، همه از حکومت آن حضرت راضى خواهند بود.

پیامبر (صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «در خلافت مهدى (علیه السلام) اهل زمین و اهل آسمان راضى خواهند بود.» (بحارالأنوار، ج ۵۱، ص ۸۰)

نحوه برخورد حضرت با کفار

تردیدی نیست در اینکه حضرت امام زمان (علیه السلام) همانند جدّ بزرگوارش ابتدا با الفت و مهربانی راه تبلیغ و دعوت را پیش می گیرد و با کفار اتمام حجت می کند و چنانچه نپذیرند و گردنکشی کنند با قاطعیت تمام با آنان برخورد می نماید.

امام باقر ـ علیه السلام ـ می فرماید: «هنگامی که قائم قیام کند، بر یک یک ناصبیان ایمان را عرضه می کند، اگر به حقیقت آنرا بپذیرند، آنان را رها می سازد وگرنه هر کس که ایمان را نپذیرفت، گردنش را می زند یا از او جزیه می گیرد ـ چنان که امروز از اهل ذمه می گیرند ـ و او را به روستاها و آبادی های دور تبعید می کند.» (بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۵) امّا در مورد برخورد حضرت مهدی(علیه السلام) با اهل کتاب ـ که آنها نیز کافر هستند ـ روایات متعددی است که به یکی از آنها اشاره می شود.

امام صادق (علیه السلام)مى فرماید: «قائم (علیه السلام) قیام مى کند در حالى که بیعت هیچ کس را بر گردن ندارد»

عبدالله بن کلیر از امام کاظم ـ علیه السلام ـ درباره تفسیر آیه «و له اسلم من فی السموات و الارض طوعاً و کرهاً» هر کس که در آسمان و زمین است چه از روی اختیار یا اجبار مطیع فرمان خداست» سۆال کرد:

امام فرمود: این آیه درباره قائم نازل شده است، هنگامی که علیه یهود، نصاری صائبان، مادی گرایان و برگشتگان از اسلام و کافران در شرق و غرب کره‌ی زمین قیام می کند و اسلام را به آنان پیشنهاد می کند هر کس از روی میل پذیرفت دستور می دهد که نماز بخواند و زکات بدهد و بر طبق آن چه فرد مسلمان مأمور به انجام آن است رفتار نماید و هر کس مسلمان نشود، گردنش را می زند تا آنکه در شرق و غرب جهان یک کافر بر جای نماند.» (تفسیر نور الثقلین، ج اول، ص ۳۶۲)

بنابراین با توجه به رأی مشهور و با عنایت به روایات متعدد امام بزرگوار در آغاز راه مسالمت را پیش می گیرند و اسلام را ارائه می کنند و چنانچه نپذیرند با آنان برخورد قاطع خواهد شد.

البته فرضیه دیگری هست و آن اینکه اگر اهل کتاب اسلام را نپذیرند بایستی جزیه پرداخت کرده و یا تبعید شوند که این فرضیه هم طرفدارانی دارد.