شایعه تکنیک مخوف پروژه نفوذ و براندازی دشمن
گاهی دشمن در جنگ نرم با تسلیحات فوق سری و پیچیده‌ی خود با کمترین هزینه می‌تواند بیشترین تلفات را از طرف مقابل بگیرد. شایعه یکی از مخوف‌ترین این تسلیحات است.
در جنگ نرم برخلاف جنگ سخت، از ادوات و تسلیحات نظامی و لجستیکی استفاده نمی شود؛ بلکه از ابزار و تکنیک های ویرانگری استفاده می شود که قدرت تخریب آنها را می توان همپای تسلیحات غیر متعارف هسته ای و کشتار جمعی دانست؛ چرا که در کمترین زمان می توانند افراد زیادی را دستخوش اثرات مخرب خود قرار دهند. گاهی دشمن در جنگ نرم با تسلیحات فوق سری و پیچیده ی خود با کمترین هزینه می تواند بیشترین تلفات را از طرف مقابل بگیرد. در این نوشتار به دنبال معرفی یکی از تکنیک های مخوف جنگ نرم هستیم.
شایعه، یکی از تکنیک های مخوف جنگ نرم
دهخدا در تعریف این واژه می نویسد: شایعه خبری است که فاش شده است، ولی صحت و نادرستی آن ثابت نشده است.[۱] این لفظ از، «شیع» به معناى انتشار و پراکنده ساختن می باشد.[۲] به طور کل می توان شایعه را این چنین معرفی کرد: شایعه بیشتر به خبری اطلاق می شود که دارای سند و مدرک موثقی نیست، بلکه براساس ظن و گمان های بی اساس بنا شده است. در فرهنگ قرآن عامل گسترش این چنین اخباری با عبارت «مرجفون» معرفی شده اند؛ کما اینکه مفسران در ذیل آیه شریف این مطلب را بیان کرده اند:« لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدینَهِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لا یُجاوِرُونَکَ فیها إِلاَّ قَلیلاً؛[آل عمران، آیه ۶۰] اگر منافقان و بیمار دلان و آنها که اخبار دروغ و شایعات بى اساس در مدینه پخش مى کنند دست از کار خود بر ندارند، تو را بر ضدّ آنان مى شورانیم، سپس جز مدّت کوتاهى نمى توانند در کنار تو در این شهر بمانند!».
طبرسی در تفسیر جوامع الجامع می نویسد: «مرجفون» کسانى بودند که در مدینه براى مضطرب کردن دل هاى مسلمانان خبرهاى دروغ پخش می‌کردند و مخصوصاً درباره سریّههاى پیغمبر (صلّى اللَّه علیه و آله) جنگ هایى که خود حضرت در آن حضور نداشت، به دروغ مىگفتند مسلمانان فرار کردند و کشته شدند. و اصل مرجف از ماده رجفه است که به معناى زلزله و جنبش است. و چون خبر دروغ خبر غیر ثابت و متزلزل است، آن را رجفه گویند.[۳]
قدرت تخریب شایعه پراکنی
جنگ احد: در طول تاریخ شاهد هستیم بعضی نیروها با استفاده از این تکنیک توانسته اند ضربه سختی به جبهه مقابل وارد کنند، و آنها را در معرض شکست و نابودی قرار دهند، محققان یکی از علل شکست مسلمانان در جنگ احد را شایعه وفات پیامبر معرفی کرده اند، تاریخ پژوهان بیان داشته اند هنگامی که در جنگ احد، پیامبر گرامی اسلام به شدت مجروح شد و در گودالی افتاد شخصی به نام «سراقه» فریاد زد: «محمد(ص) کشته شد!» آن چنان تأثیر منفی در دل سربازان اسلام بر جای گذاشت که عده ای رو به عقب فرار کردند، حتی نقل شده است این اضطراب و سردرگمی سربازان اسلام موجب شده بود که به طور اشتباه عده ای به جای حمله به دشمن به نیروهای خودی حمله کنند. و برادران مسلمان خود را مجروح سازند.[۴]
داستان پر ماجراى افک (تهمت عظیم): خدای متعال در آیه دیگر از قرآن کریم پرده از ماجرایی دروغ و فتنه انگیز بر می دارد، که دشمنان سعی داشتند با ابزار تهمت و اخبار دروغ به مصاف با پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) درآیند. «إِنَّ الَّذینَ جاؤُ بِالْإِفْکِ عُصْبَهٌ مِنْکُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکُمْ بَلْ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذی تَوَلَّى کِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظیمٌ [نور، آیه ۱۱] مسلّماً کسانى که آن تهمت عظیم را عنوان کردند گروهى (متشکّل و توطئهگر) از شما بودند امّا گمان نکنید این ماجرا براى شما بد است، بلکه خیر شما در آن است آنها هر کدام سهم خود را از این گناهى که مرتکب شدند دارند و از آنان کسى که بخش مهمّ آن را بر عهده داشت عذاب عظیمى براى اوست!».
إِنَّ الَّذِینَ جاؤُ بِالْإِفْکِ، «افک» به معناى رساترین دروغ است و اصل آن از «افک» به معناى «قلب» یعنى واژگونگى و خلاف راستى است زیرا سخن افک، سخنى است که چهرهاش دگرگون شده و حقیقتش از بین رفته باشد و مراد از «افک» در این جا تهمتى است که به عایشه و صفوان بن معطّل وارد شد.[۵] داستان پرماجرای «افک» که در کتب تفسیری به طور مفصل مورد توجه قرار گرفته، در واقع تلاش عده ای خبرپراکن دروغگو است که سعی دارند با اخبار غیر اخلاقی، دامن خانواده پیامبر را با تهمت های زشت خود آلوده کنند و جایگاه ایشان را در جامعه اسلامی مورد خدشه قرار دهند.[۶]
تکنیک شایعه با ابزار کشتار جمعی
در عصر حاضر نیز معاندان لجوج با تمام ادوات و ابزارهای رسانه ای وماهواره ای خود سعی دارند، با به کارگیری از این تاکتیک هزینه های سنگینی برای انقلاب و شجره طیبه ای که امام خمینی(ره) آن را بنا نهاد وارد کنند. گاه به بهانه فوت یک شخصیت همچون(آیت الله هاشمی رفسنجانی) و تراشیدن اخبار غیر واقعی از فوت وی و شایع کردن کشته شدن هاشمی رفسنجانی جو اجتماعی سیاسی جامعه را متزلزل کنند و گاه با اخبار بی پایه و اساسی همچون حمله داعش به ایران و انفجار ساختمان پلاسکو، سعی در برهم زدن جو و آرامش روانی جامعه هستند، این ها چیزی جز تلاش های مذبوحانه افرادی خود فروخته و سرسپرده به سردمداران غرب نیست، که سعی دارند با تاکتیک های جنگ نرم به مصاف انقلاب اسلامی بشتابند. و خداوند متعال نیز آنان را این چنین تهدید می فرماید: «وَیْلٌ لِکُلِّ أَفَّاکٍ أَثیمٍ؛[جاثیه، آیه۷]واى بر هر دروغگوى گنهکار …»
دستور قرآنی برای مقابله با تاکتیک جنگ نرم
عدم پیروی از اخباری کذایی: به خبرهای بی پایه و اساسی که بر اساس ظن و گمان افرادی بی اطلاع و یا معاند پایه ریزی شده است، جامه عمل نپوشانیم: «وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً؛[اسراء، آیه ۳۶] از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند.»
جستجوی خبر صادق: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْماً بِجَهالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلْتُمْ نادِمینَ؛[حجرات، آیه۶] اى کسانى که ایمان آوردهاید! اگر شخص فاسقى خبرى براى شما بیاورد، درباره آن تحقیق کنید، مبادا به گروهى از روى نادانى آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید!».
کمک از اهل دانش و معرفت: «و چون به آنان خبرى- و شایعهاى- از ایمنى یا ترس برسد آن را فاش و پخش مىکنند، و حال آنکه اگر آن را به پیامبر و صاحبان امر خویش- کارداران یا فرماندارانشان- باز مىگرداندند هر آینه کسانى از آنان که [حقیقت] آن (خبر) را بیرون مىکشند آن را مىدانستند- و به آنان مىفهماندند- و اگر فزونبخشى و مهربانى خدا بر شما نبود از شیطان پیروى مىکردید مگر اندکى»[نساء، آیه ۸۳]
طبق فرمایش امام علی (علیه السلام) «وَ إِنَّ أَخَا الْحَرْبِ الْأَرِقُ وَ مَنْ نَامَ لَمْ یُنَمْ عَنْهُ؛[۷] مرد جنگجو همیشه بیدار و هوشیار است، و هر که از دشمن آسوده بخوابد دشمن نسبت به او نخواهد خفت». دشمن همواره مترصد است که با انواع تاکتیک های جنگ نرم و سخت خود بر کیان اسلامی حمله ور شود و این تنها هوشیاری، دشمن شناسی، و عکس العمل به موقع ماست که می تواند نقشه ی دشمن را نقش برآب کند.
پی نوشت‌ها:
[۱]. فرهنگ دهخدا، واژه شایعه.
[۲]. مفردات الفاظ قرآن، ج۲، ص۳۶۲.
[۳]. ترجمه جوامع الجامع، ج۵، ص۱۵۳.
[۴]. وفاء الوفا، سمهودی، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۸۶.
[۵]. ترجمه جوامع الجامع، ج۴، ص۲۹۴.
[۶]. ر.ک: ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۱۰۸.
[۷]. نهج‌البلاغه، نامه ۶۲ : از نامههاى آن حضرت است به اهل مصر که با مالک اشتر فرستاد، زمانى که او را به حکومت مصر منصوب کرد.