تعریف اختلال اضطراب اجتماعی و آشنائی با علائم آن
اختلالی که در آن فرد در موقعیت های اجتماعی در ارتباط با دیگران دچار اضطراب میشود.
اضطراب اجتماعی در شرایطی مثل سخنرانی یا ارائه مطلب در کلاس و بقیه موارد مشابه، برای همه اتفاق می افتد و کاملا طبیعی است. اما برای افرادی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستند، حتی تعاملات روزانه و عادی با دیگران هم اضطراب زاست. برای مثال باعث میشود که دانش آموز در کلاس فعالیت نکند یا اگه سوالی ازش پرسیده شود، نتواند جوابی بدهد، حتی اگه جواب صحیح آن سوال رو بداند. در واقع اضطراب اجتماعی و پیشرفت تحصیلی با همدیگه مرتبط اند؛ به طوری که اگه میزان اضطراب اجتماعی بالا برود، پیشرفت تحصیلی دانش آموز دچار ضعف میشود.
اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان و کودکان به قدری می تواند شدید شود که توان انجام ساده ترین فعالیت های روزانه رو هم از آنها بگیرد. مثل صحبت کردن در حضور دیگران، بستن دکمه های لباس در حضور دیگران، سفارش غذا در رستوران و یا حتی پرسیدن یک سوال ساده. این افراد اگر در حضور جمع صحبت بکنند، می ترسند که تپق بزنند یا سوالی که می پرسند، احمقانه به نظر برسد. می ترسند که اگر وارد اتاقی شوند، پایشان به جایی گیر کند و روی زمین بیفتند و دست و پا چلفتی به نظر برسند.
این نوع اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان و کودکان گاهی به قدری شدید است که موجب بروز حالت‌هایی نظیر سرخ شدن چهره، لکنت زبان، تعریق، دل‌درد، افزایش ضربان قلب، لرزش یا حمله‌ی وحشت‌زدگی کامل میشود. نوجوانانی که دچار این اختلال هستند فکر می کنند که ممکن است واکنش های جسمانی شان که ناشی از این اختلال هست، باعث تحقیرشان در مقابل افراد دیگر شود و این مسئله باعث انزوای این افراد در جامعه میشود. گاهی هم حتی فکر به اینکه دیگران ممکن هست که از این اختلالات با خبر باشند باعث میشود که این افراد از اضطراب بیشتری رنج ببرند.
در صورتی که اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوان، درمان نشود و ادامه پیدا کند، قطعا در مسائل تحصیلی و جوانی و بزرگسالی مشکلات و اختلالات زیادی مثل افسردگی، سوءمصرف دخانیات و الکل، انزوا و تأثیرات منفی‌تری رو برای این افراد به وجود بیاورد.
برای آشنایی بیشتر با اختلال اضطراب اجتماعی ، لازم هست که تعریف و نشانه های آن رو بدانیم.
تعریف اختلال اضطراب اجتماعی چیست ؟
اختلال اضطراب اجتماعی یا social anxiety disorder ، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که در آن، موقعیت ها و شرایط اجتماعی روزمره باعث به وجود آمدن اضطراب زیاد در فرد میشود. چنین افرادی از مشاهده شدن، مسخره یا قضاوت شدن توسط دیگران، ترس دائمی دارند. از موقعیت هایی که باعث اضطراب شون میشود دوری می کنند و اگه در این موقعیت ها قرار بگیرند، دست ها و صورتشون عرق می کند و رنگ صورتشون قرمز میشود. این اختلال باعث ایجاد مشکلات زیادی در زندگی افراد میشود و عملکرد آن ها رو کاهش میدهد. موقعیت اجتماعی به شرایطی اشاره دارد که در آن، فرد با حداقل یک نفر دیگه حضور داشته باشند. پس موقعیت های اجتماعی که برای این افراد اضطراب زاست می تواند شامل این موارد بشود:
- شرکت در جلسه سخنرانی
- شرکت در کلاس
- ورزش کردن، ایفای نمایش یا آواز خوندن در حضور دیگران
- غذا خوردن در مقابل دیگران
- نوشتن جلوی دیگران
- وارد شدن به یک مجلس
- ملاقات با افراد جدید
- صحبت با همکاران و دوستان
- رفتن به مهمانی
- صحبت کردن با تلفن
- انجام کار گروهی
- سفارش غذا در رستوران
- مصاحبه شغلی
اختلال اضطراب اجتماعی همان خجالت است؟
به این نکته توجه کنید که گاهی افراد این اختلال رو با خجالتی بودن اشتباه می گیرند. اما خجالتی بودن با اختلال اضطراب اجتماعی متفاوت است. افراد خجالتی با اینکه مثل افراد دارای اختلال اضطراب اجتماعی در جمع دچار اضطراب میشوند و رنگ چهره شون قرمز میشود، اما در نهایت با وجود اینکه فشار رویشان هست، قادرند که کار خودشون رو در جمع انجام بدهند و با بقیه تعامل داشته باشند. از موقعیت های اجتماعی اجتناب نمی کنند و این اضطراب فقط در موقعیت ها و شرایط خاصی به سراغشان می آید و نه در همه شرایط. و به طور خلاصه این خجالتی بودن زندگی آن ها رو مختل نمی کند.
همان طور که گفتیم، افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی عملکرد خوبی در مدرسه، کار و زندگی ندارند. و این نگرانی و ترس در این افراد می تواند از روزها و هفته ها قبل از واقعه استرس زا شروع شود. معمولا شروع این اختلال در کودکی و اوایل نوجوانی است، اما افراد در هر سنی می توانند درگیر این اختلال بشوند. همانطور که اشاره شد اگر این اختلال اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوانان درمان نشود، می تواند تاثیرات بسیار مخربی را در آینده این افراد ایجاد بکند.
علائم اختلال اضطراب اجتماعی چه چیزهایی هستند؟
نشانه های بدنی شامل موارد زیر میشود: سردرد، تهوع، لرزش دست ها، درد ماهیچه، سرخ شدن، عرق کردن زیاد، تپش قلب. نشانه دیگر داشتن مشکل در خواب به دلیل داشتن اضطراب زیاد است. این افراد معمولا خواب خوب و با کیفیتی رو تجربه نمی کنند. احساس تنش و اضطراب دائمی وجود این افراد رو در بر گرفته است. همان طور که گفتیم اضطراب آن ها تنها شامل موارد خاص نمیشود و آن ها حتی در ارتباطات روزانه و حتی با اعضای خانواده می توانند دچار استرس و تنش بشوند. عمده ترس های افراد مبتلا شامل موارد زیر میشه:
- اضطراب داشتن و نگران بودن از این که فرد در شرایطی قرار بگیرد که دیگران او رو قضاوت کنند.
- افراد مبتلا به این اختلال می ترسند که دیگران اون ها رو مسخره کنند یا متوجه اضطراب آن ها بشوند.
- از این که دیگران قرمز شدن صورت و لرزش صدا و عرق کردن شان رو ببیند، می ترسند و نگرانند.
- از نشانه های رفتاری هم میشود به اجتناب کردن و دوری کردن از موقعیت های اجتماعی اشاره کرد که تمامی این نشانه ها باعث میشوند که فعالیت های روزانه آن ها دچار مشکل بشود.
مشکلات ناشی از اختلال اضطراب اجتماعی
گفتیم یکی از علائم اختلال اضطراب اجتماعی ، اجتناب و دوری از موقعیت هاست که همین اجتناب باعث میشود این افراد منزوی شوند و اعتماد به نفس شوپان پایین بیاد. تا جایی که حتی از کنار خانواده بودن هم می ترسند. هم چنین به خاطر اضطراب زیاد نمی توانند در تحصیل و کار موفق شوند. این اختلال اگه درمان نشود می تواند باعث افسردگی یا حتی رفتن به سمت مصرف مواد مخدر بشود.
چه مواردی خطر ابتلا به اختلال فوبیای اجتماعی را بیشتر می کند؟
- وجود والدین سخت گیر و کنترل گر و انتقاد کننده
- مورد قلدری یا تمسخر قرار گرفتن مخصوصا در کودکی
- مشکلات خانوادگی و آزار دیدن در خانواده
آیا اضطراب اجتماعی نوجوانان و کودکان با بزرگسالان تفاوتی داره؟
کودکان معمولا ترس و اضطراب خودشان را در مواجهه با موقعیت های اجتماعی به صورت گریه کردن، لرزیدن، چسبیدن به والدین و یا صحبت نکردن نشان می دهند. برای آن ها دوست پیدا کردن کار مشکلی هست و چون احساس خجالت می کنند، نمی توانند از احساس و افکار خودشون چیزی بگویند. این کودکان و نوجوانان اغلب افکار منفی درباره ی خودشان دارند.
راه های درمان اختلال اضطراب اجتماعی
یک روش درمانی برای این اختلال ، درمان رفتاری شناختی است. در این روش مشاور به شما کمک می کند که افکار منفی خودتان رو بشناسید و با آنها مقابله کنید. یک بخش دیگر از این درمان یادگیری تکنیک های آرامش بخش است که می تواند به شما در شرایط اضطرابی کمک کند. برخی از داروها هم هستند که می توانند به شما در مقابله با اضطراب تان کمک کنند و پزشک شما اون ها رو برای شما تجویز می کند. قبل از مصرف دارو ها حتما در مورد معایب و محاسنش از پزشک خودتان سوال کنید. بهترین درمان ترکیبی از این درمان ها با هم است.
سخن پایانی
اختلال اضطراب اجتماعی یک اختلال رفتاری و روانی است که باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی برای فرد میشود و زندگی او رو مختل می کند. چیزی که اهمیت دارد این است که از موقعیت هایی که ما را دچار اضطراب می کند دوری نکنیم، چون اگرچه که این دوری در آن مقطع اضطراب ما رو کم می کند، اما در طولانی مدت اثرات مخربی برای ما پدید می آورد. در شرایطی که احساس اضطراب می کنیم باید به خودمان یادآور شویم که می توانیم به سلامت این موقعیت ها رو بگذرانیم و این اضطراب در ما زیاد طول نمی کشد و احتمال اینکه اتفاقی در این موقعیت ها و شرایط بیفتد که ما از آن می ترسیم، خیلی کم است. به خودتان یاد آور شوید که احساس اضطراب نشانه ضعف و سستی نیست و می توانید با کمک گرفتن از یک مشاور ، روش هایی رو برای مقابله با اضطراب یاد بگیرید و اعتماد به نفس خودتان رو افزایش دهید و مهارت های ارتباطی تان رو تقویت کنید.