واکاوی آسیب های دوران بلوغ و راههای پیشگیری از عوارض آن
دوران بلوغ از مهمترین و تاثیرگذارترین دوران زندگی هر شخص محسوب می گردد. در این دوران شخص به تدریج از کودکی فاصله گرفته و قدم به دنیای بزرگسالی می گذارد. در این دوران حساس نوجوانان علیرغم داشتن تجربیات اندک، دچار رشد ذهنی می گردند و کم کم با بالا رفتن منطق قادر خواهند بود استعدادهای خود را شناسایی نمایند و در مسیر شکوفا شدن آنها گام بردارند.
اما عبور از دوران بلوغ به این سادگی ها نیست و ممکن است آسیب هایی داشته باشد. با توجه به اهمیت بالای دوران بلوغ در این مقاله در مورد پیشگیری از عوارض دوران بلوغ صحبت خواهیم نمود. با ما همراه باشید.
آسیب های دوران بلوغ برای دختران
بلوغ جسمی و جنسی و عاطفی دوره گذر از کودکی و ورود به بزرگسالی می باشد. در این دوران حساس و حیاتی، کودک علاوه بر رشد فیزیکی و جسمی از لحاظ روانی و رفتاری نیز دچار تغییراتی می شود. به عبارتی در دوران بلوغ وابستگی نوجوان به خانواده کمتر می شود و تمایل دارد استقلال بیشتری پیدا کند.
بلوغ دختران اغلب سریع تر از پسران رخ میدهد. به طور معمول دختران در سنین ۸ الی ۱۳ سالگی دچار بلوغ می شوند. در دوران بلوغ بدن دختران دچار تغییرات فیزیکی زیادی می شود. رشد سینه ها، افزایش قد، افزایش ضخامت پاها، پهن تر شدن لگن از متداول ترین علائم بلوغ در دختران می باشد. ترشحات واژینال، قاعدگی و رشد موهای زائد در ناحیه شرمگاهی از دیگر علائم بلوغ محسوب می شوند.
علاوه بر تغییرات فیزیکی گفته شده کم کم فرد دچار تغییرات اخلاقی می شود و ممکن است رفتاری لجوجانه و پرخاشگرانه از خود نشان دهد.
آسیب های دوران بلوغ در دختران (آسیب های جسمی):
با توجه به موارد گفته شده می توان گفت تمامی دختران نوجوان دچار مشکلات روحی یا جسمی در این دوران می شوند. اما شدت این مشکلات در هر فرد متفاوت می باشد. از این رو پیشگیری از عوارض دوران بلوغ در دخترها اهمیت بالایی دارد. از جمله آسیب های دوران بلوغ در دختران عبارت اند از:
- درد پریود
- تعریق زیاد
- چاقی
- بروز جوش های جوانی روی صورت
- ریزش مو
- کمبود ویتامین ها و مواد معدنی در بدن
- خارش ناحیه ی تناسلی
- عفونت های دخترانه
آسیب های روانی ناشی از بلوغ:
از جمله آسیب های روانی دوران بلوغ عبارتند از:
- گوشه گیری و انزوا طلبی
- تنبلی
- افسردگی
- لجبازی
- نداشتن اعتماد به نفس
- بی قراری
- دوری از خانواده
- از دست دادن تمرکز
- عدم توانایی در کنترل غرایز جنسی
- افت تحصیلی
- شکستن مقررات
- بی مسئولیتی
نکته مهم: بلوغ زودرس خود یکی از مهمترین آسیب های بلوغ دختران می باشد و در اثر عواملی مثل مشکلات مغزی، اختلالات تیروئیدی، مشکلات ژنتیکی، تومور، کیست تخمدان، مصرف داروهای شیمیایی خاص و … رخ میدهد. بلوغ زودرس خود منجر به کوتاهی قد، از دست دادن اعتماد به نفس، چاقی، عدم رشد کافی و … شود.
آسیب های دوران بلوغ برای پسران
بلوغ پسران کمی دیرتر از دخترها رخ میدهد. اغلب بلوغ پسرها با شروع رشد سریع اندام ها رخ میدهد و در این حین مغز نوجوان نیز دچار تغییراتی می گردد. به دنبال همه این تغییرات نوجوان دچار تغییر خلق و خو می شود. اغلب بلوغ پسران از 11 تا ۱۳ سالگی شروع می شود و ممکن است چند سال طول بکشد. از آنجایی که همه ی افراد با هم تفاوت دارند نمی توانند زمان دقیقی برای بلوغ پسران مشخص نمود.
جهش رشد یکی از اولین علائم بلوغ در پسرها محسوب می گردد. در این دوران نوجوان متوجه افزایش قد، تغییر سایز دست و پا و پهن تر شدن شانه خواهد شد. رشد مو در نواحی مختلف مثل زیر بغل، ناحیه ی تناسلی، چانه، پشت لب و دست و پا از دیگر علائم بلوغ در پسران می باشد. افزایش سایز دستگاه تناسلی، ترشح اسپرم، تغییر صدا و تغییر حجم ماهیچه ها از دیگر علائم بلوغ در پسران می باشد.
پسران نوجوان نیز درست مثل دختران نوجوان در معرض آسیب های دوران بلوغ قرار دارند. آنچه در این دوران اهمیت دارد، پیشگیری از عوارض دوران بلوغ می باشد.
عوارض روحی در دوران بلوغ:
از جمله عوارض روحی دوران بلوغ در پسران عبارتند از:
- نوسانات خلقی
- افسردگی
- اضطراب
- کاهش اعتماد به نفس
- پرخاشگری
- عدم توانایی در کنترل غرایز جنسی
عصبی بودن، افت تحصیلی، افکار منفی، تفکر مداوم در مورد خودکشی، مصرف مواد مخدر و الکل از دیگر آسیب های دوران بلوغ در پسران می باشد.حتما بخوانید: بهداشت بلوغ چیست
راه های پیشگیری از آسیب های دوران بلوغ
اگرچه دوران بلوغ از مهمترین دوران زندگی هر دختر و پسر نوجوان می باشد، با این حال بنابه مسائل فرهنگی و شرایط جامعه کمتر در مورد آن صحبت می شود. به همین علت اغلب افراد اطلاعات کمی درباره این دوران و مشکلات بلوغ دارند و حتی اغلب پدرها و مادرها از صحبت کردن در مورد دوران بلوغ با فرزندان خود واهمه دارند. در صورتی که نوجوان اطلاع جامعی درباره دوران بلوغ نداشته باشد، دچار ترس و اضطراب می گردد و نخواهد توانست خود را به خوبی با شرایط جدید تطبیق دهد و در نتیجه دچار آسیب خواهد شد.
۱ قدم اول:
برای پیشگیری از عوارض دوران بلوغ یا به عبارتی جلوگیری از عوارض بلوغ بهتر است والدین ابتدا اطلاعات خود را درباره دوران بلوغ و عوارض آن افزایش دهند.
۲ قدم دوم:
قدم دوم برای پیشگیری از عوارض دوران بلوغ، ایجاد ارتباطی صمیمانه با نوجوان است. برای مثال در صورتی که احساس میکنید نوجوان از لحاظ روحی نا آرام است به صورت مستقیم و با لحنی تند مشکل را از وی نپرسید. بهتر است لحن حرف زدنتان آرام باشد و به گونه ای نباشد که نوجوان احساس کند قصد بازجویی از وی را دارید. همچنین دقت کنید هنگام صحبت کردن با نوجوان صدایتان را بالا نبرید تا استرس بیشتری به وی وارد گردد.
۳ قدم سوم:
یکی از اشتباهات اکثر والدین در دوران بلوغ، تنها گذاشتن نوجوان است. اگرچه نوجوان در دوران بلوغ تمایل زیادی به مستقل شدن دارد، اما اگر دائما تنها باشد ممکن است دچار مشکلات روحی مثل گوشه گیری، افسردگی و … شود. پس برای پیشگیری از عوارض دوران بلوغ بهتر است سعی کنید رفتار دوستانه ای با نوجوان داشته باشید و در حد توان سعی کنید لحظات شادی برای وی بیافرینید.
۴ قدم چهارم:
یکی از اشتباهاتی که برخی والدین دچار میشوند مقایسه کردن نوجوان با دوران نوجوانی خودشان است. چنین رفتارهایی تاثیر منفی روی روح و روان نوجوان دارد.
همچنین برای پیشگیری از عوارض دوران بلوغ از سرزنش کردن نوجوان و تحمیل کردن نظرات خود بپرهیزید. علاوه بر این به جای کنترل مستقیم بهتر است به طور غیرمستقیم و نامحسوس حواستان به فرزند نوجوانتان باشد تا بتوانید فرزندی مستقل و در عین حال مسئولیت پذیر و عاقل تربیت کنید. در صورت بروز هر نوع مشکل در دوران بلوغ از مشورت با روانشناس غافل نشوید.