هنر راهکاری موثر برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی/هنر درمانی
خبرگزاری افسران: هنر ابزاری بسیار مفید و موثر در درمان بسیاری از اختلالات روحی و روانی و به ویژه آسیب های اجتماعی است و این مهم از دیرباز مورد تایید و استفاده بسیاری از روانشناسان قرار گرفته است.
هنر مهارتی است که می‌توان از طریق آن، یا با زبان آن هر پیامی را به شکل ساده، سریع، روان و قابل فهم و درک برای اقشار مختلف جامعه انتقال داد.
رابط تنگاتنگی بین هنر، نشاط و شادی وجود دارد؛ بدون شک یکی از نیازهای اولیه و اساسی انسان برای بقا و تداوم زندگی، شادی است و هنر به هر شکلی، این قابلیت را در درون خود دارد که در نهایت منجر به افزایش نشاط و رضایتمندی شود که این روند در کیفیت زندگی و سلامت جامعه و به ویژه در پیشگیری و درمان آسیب های اجتماعی مؤثر است.
هنر می‌تواند خوب و بد، هنجار و ناهنجار را از هم تفکیک کند، به همین لحاظ این ابزار در کاهش جرم و یا اطلاع رسانی و آگاهی دادن به جامعه می‌تواند بسیار موثر باشد و از طرفی پرداختن به هنر می‌تواند نیازهای روانی، اجتماعی انسان را پاسخ بدهد و از سرکوب شدن آنها پیشگیری می‌کند.
بنابراین هرگاه انسانی از هر طریق با ابزاری مانند هنر تخلیه هیجانی شود رفتارهای سازگارانه تری دارد.
بسیاری از روانشناسان معتقدند که هنر تأثیرگذارترین ابزار برای فرهنگ‌سازی و درمان بسیاری از آسیب های در جامعه است و در حوزه درمان معضلات اجتماعی نیز تاثیر بسزایی دارد.
آسیب‌های اجتماعی پدیده‌هایی متنوع، نسبی و متغیر هستند. پرخاشگری و جنایت، اعتیاد و قاچاق موادمخدر، طلاق، جرائم مالی و اقتصادی و سرقت نمونه‌هایی از آسیب‌های اجتماعی جامعه امروزی ایران‌اند که کم و کیف آنها برحسب زمان و مکان (یعنی حال نسبت به گذشته و درشهرها نسبت به روستاها) تغییر می‌کنند.
بسیاری از کارشناسان اعلام می کنند که آمار دقیقی از آسیب های اجتماعی در کشور وجود ندارد اما برخی از مسوولان از روند روز افزون این آسیب ها در جامعه اظهار نگرانی می کنند.
تاثیرگذاری هنر در مقوله آسیب های اجتماعی اثبات شده است
یک روانشناس بالینی در این زمینه گفت: هنر از دو منظر فرهنگ‌سازی و نیز نقش‌آفرینی در حوزه آموزش و کاهش آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌تواند تأثیرگذار باشد.
آثار هنری به‌ویژه فیلم سینمایی، فیلم‌های کوتاه و تئاتر بستر بسیار مناسبی برای ارائه و انتقال پیام‌ها و مفاهیم مربوط به چالش‌های معضلات جامعه است..
وی اظهار داشت: انتقال آموزه‌های رفتاری به وسیله ابزار بصری، اصل منطقی و اساسی در روانشناسی است که هنرمندان و ارباب هنر می‌توانند در این زمینه نقش رسانی داشته باشند.
این روانشناس با تاکید بر نقش مهم رشته های هنری مانند موسیقی، تئاتر، نقاشی و … در کنترل هیجانات افراد و سوق دادن آن به سمت افکار مثبت افزود: امروزه هنر علاوه بر اینکه به‌عنوان روشی برای بیان و غلبه بر هیجانات و تنش‌های روحی و روانی در جامعه نقش‌آفرینی می‌کند، یکی از اصلی‌ترین راه‌ها در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هم محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه تلفیق روانشناسی و هنر راهکار بسیار مهمی در کاهش آسیب های اجتماعی است افزود: در بسیاری از مراکز درمانی به ویژه در موضوع ترک اعتیاد، افراد بسیاری تحت تاثیر هنر موسیقی بهبود یافته اند.
وی، آرامش روحی و روانی ناشی از درگیری با امور و ابزار هنری را بسیار موثر تر از شیوه های دارویی عنوان کرد و گفت: هنر درمانی نیازمند استمرار است تا زمانی که فرد آن را به عنوان یک نیاز ضروری برای سلامت و زیستن بهتر خود بپذیرد.
از ظرفیت های فرهنگی و هنری برای کاهش آسیب اجتماعی بهره گیریم
سرپرست دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر بر نقش و تاثیر استفاده از ظرفیت جامعه فرهنگ و هنر در پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد تاکید کرد.
ظرفیت‌سازی و استفاده از مشارکت همه جانبه فعالان اجتماعی در حوزه مبارزه با مواد مخدر به منظور صیانت و حمایت از خانواده‌های آسیب‌دیده از اعتیاد و همچنین رهایافتگان از این بلای خانمان‌سوز امری ضروری است که نیاز به همراهی اقشار مختلف به ویژه جامعه فرهنگی، هنری و ورزشی دارد.
وی با اشاره به نقش موثر افراد و گروه های مرجع در پیشگیری از اعتیاد گفت: ضروری است تا در حل و کنترل آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد و تحقق رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر از ظرفیت اهالی فرهنگ و هنر استفاده کرد تا رویکرد اجتماعی به موج اجتماعی رفع آسیب های اجتماعی در جامعه تبدیل شود.
این مسوول تصریح کرد: باید با ابزار هنری مفاهیم را به جامعه مخاطب انتقال داده و با برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری با حضور چهره های سرشناس این عرصه، مردم و به ویژه جوانان را با حوزه آسیب‌های اجتماعی آشنا کرد.
سینما موثرترین و پرمخاطب ترین ابزار هنری برای کاهش آسیب های اجتماعی است
یک جامعه شناس در این رابطه گفت: سینما به عنوان هنر هفتم یکی از موثرترین و پر مخاطب‌ترین ابزارها از جایگاه ویژه‌ای در بیان پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی برخوردار است.
مجید ابهری با اشاره به تأثیر فیلم‌ها و سریال‌های به نمایش درآمده از رسانه‌های داخلی و خارجی بر روی رفتارهای اجتماعی گفت: همان گونه که فیلم و سریال‌های ماهواره‌ای در بروز ناهنجاری‌های رفتاری گسست عاطفی و افزایش آسیب‌های اجتماعی موثر است فیلم‌ها وسریال‌های تلویزیون و سینما هم می‌توانند عامل تعیین کننده‌ای در پیشگیری و کاهش ناهنجاری‌های رفتاری باشد.
وی با بیان اینکه هنر به عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزار پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی همواره مورد توجه قرار گرفته و به کار می‌رود افزود: انتقال آموزه‌های رفتاری بوسیله ابزار بصری، اصل منطقی و اساسی در روان شناسی است که هنرمندان و ارباب هنر می‌توانند در این زمینه نقش رسانی داشته باشند.
این جامعه شناس برنقش قدرتمند رشته‌هایی مانند نقاشی، موسیقی، تئاتر … در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تاکید کرد و گفت: این هنرها می‌توانند در برقراری ارتباط با مخاطب و انتقال ارزش‌ها و در نتیجه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش موثر و قدرتمند داشته باشند.
این جامعه شناس در ادامه به نقش موسیقی در کاهش هیجان‌های روحی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی پرداخت و افزود: موسیقی به عنوان یکی دیگر از ابزار شنیداری در پرکردن اوقات فراغت می‌تواند در کاهش هیجان‌های روحی و ایجاد آرامش روانی مخصوصاً در نوجوانان جایگاه ارزشمندی داشته باشد و در صورت مخاطب سنجی و حرکت در مسیر ارزش‌های ملی و فرهنگی جایگاه قابل ملاحظه‌ای در نشاط اجتماعی و کاهش عوارض روانی دارد.
وی با توضیح اینکه سینما به عنوان هنر هفتم و تئاتر در ۲ جایگاه هنری مهم قرار دارند افزود: سینما و تئاتر می‌تواند علاوه بر پرکردن اوقات فراغت مردم در زمینه‌های رفتاری هم مفید باشند.