امام زمان مایه ایمنی و امان اهل زمین / دگرگونی زمین بدون وجود امام
همه امامان شریک القرآن بوده و در نتیجه این لفظ بر همه آنها اطلاق میشود هر چند در برخی زیارتنامه ها، از امام حسین ـ علیه السّلام ـ به شریک القرآن تصریح شده است ولی این تصریح دلیل بر آن نیست که اطلاق این لفظ به حضرت امام حسین ـ علیه السّلام ـ اختصاص داشته باشد. اما غالباً در این زمان استعمال شریک القرآن بر، حضرت امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه) اطلاق میشود از آن جهت که زمان حاضر، حوزه وجودی آن امام همام بوده و آن حضرت است که در این دنیا در کنار قرآن است.
در این مقاله به دو مطلب مهم در مورد حضرت مهدی علیه السلام اشاره کرده و به بررسی آنها می پردازیم:
۱ـ امام زمان(علیه السلام)، امان اهل زمین
قال مولانا الامام المهدی-عجل الله تعالی فرجه الشریف: إِنّی لاََمانٌ لاَِهْلِ الاَْرْضِ کَما أَنَّ النُّجُومَ أَمانٌ لاَِهْلِ السَّماءِ
همانا، من، امان و مایه ایمنى براى اهل زمینم; همان گونه که ستاره ها، سبب ایمنى اهل آسمان اند. (کمال الدین، ج۲، ص۴۸۵، ح۱۰ ; الغیبه، شیخ طوسى، ص۲۹۲، ح۲۴۷ ; احتجاج، ج۲، ص۲۸۴ ; إعلام الورى، ج۲، ص۲۷۲ ; کشف الغمه، ج۳، ص۳۴۰ ; الخرائج و الجرائح، ج۳، ص۱۱۱۵ ; بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۸۱، ح۱۰ )
این کلام، قسمتى از جواب هایى است که امام زمان (علیه السلام)، در پاسخ به نامه ى اسحاق بن یعقوب فرموده است. اسحاق در این نامه، از علت غیبت سۆال مى کند. حضرت بعد از جواب و بیان علّت غیبت، به این نکته اشاره دارد که وجود امام در غیبت، بى فایده و اثر نیست; از فواید امام این است که وجود او سبب ایمنى براى اهل زمین است; همان گونه که ستارگان آسمان مایه ى ایمنى براى اهل آسمان اند.
در روایات صحیح دیگرى نیز به همین مضمون اشاره شده است. در آن روایات آمده است: اگر حجت در زمین نباشد، زمین و اهل آن، دگرگون و مضطرب خواهند شد.
در تشبیه امان بودن امام زمان (علیه السلام) براى اهل زمین، به امان بودن ستارگان براى اهل آسمان، وجوه تشابهى نهفته است که به دو مورد از آن ها اشاره مى کنیم:
۱ـ همان گونه که از جهت تکوینى، وجود ستارگان و کیفیّت وضع آن ها موجب امان و آرامش کرات و سیارات و کهکشان هاست، وجود امام زمان (علیه السلام) نسبت به موجودات زمین نیز چنین است.
امامت که از باورها بنیادین و مسلّمات تشیع است از بعد از رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ، به عنوان مفسِّر و مبیِّن و مۆیِّد قرآن همواره در کنار این کتاب آسمانی قرار گرفته و با عنایت به عصمت امامت، و لزوم تبیین و تفسیر احکام قرآن، هیچ گاه از قرآن جدا نگشته است تا به حدی که امامت را قرآن ناطق نامیدهاند
۲ـ همان گونه که به سبب ستارگان، شیاطین از آسمان ها رانده شدند و امان و آرامش براى اهالى آسمان ها، از جمله ملائکه فراهم شد، وجود امام زمان(علیه السلام) نیز تکویناً و تشریعاً سبب طرد شیاطین از اهل زمین، خصوصاً انسان ها خواهد بود.
۲ـ چرا به امام زمان (عج) شریک القرآن میگوئیم و آیا این لقب را به ائمه دیگر هم میتوان داد یا خیر؟
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: به درستی که من در میان شما دو امانت گرانبها میگذارم یکی کتاب خدا و دیگر عترتم و این دو یادگار من هیچ گاه از همدیگر جدا نمیشوند، تاحوض (کوثر) به من برسند.
حدیث ثقلین از نظر سندی، از احادیث معتبر و متواتر به شمار آمده که علماء و محدثین بسیاری از شیعه و اهل سنت، در منابع خود، آنرا، با عبارات و الفاظ گوناگونی نقل نمودهاند و بنابراین در این روایت جای هیچ خدشه و تردیدی باقی نمیماند.
مفاد حدیث در بردارنده نکات مهم ذیل است:
۱ـ امامت که از باورها بنیادین و مسلّمات تشیع است از بعد از رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ، به عنوان مفسِّر و مبیِّن و مۆیِّد قرآن همواره در کنار این کتاب آسمانی قرار گرفته و با عنایت به عصمت امامت، و لزوم تبیین و تفسیر احکام قرآن، هیچ گاه از قرآن جدا نگشته است تا به حدی که امامت را قرآن ناطق نامیدهاند.
۲ـ همراهی و همگامی عترت با قرآن فقط در تفسیر و تبیین آن نیست بلکه با توجه به نصوص بین قرآن و عترت مساوات و موازنه برقرار شده است بدین سان که این دو در تبیین احکام، برپایی قسط و عدالت در میان مردم، سازندگیهای معنوی و اخلاقی و دیگر امور با هم مشارکت دارند و همان گونه که قرآن میزان القسط، موعظه، عظیم، منار حکمت، شفیع، نور، عزیز و ریسمان محکم است، اهل بیت نیز چنین میباشند.
بنابراین باعنایت به موازنه و مساوات عترت با قرآن، در صورت عدم بیان امور فوق توسط قرآن و یا صریح نبودن بیان قرآن، این مهم بر عهده اهل بیت است.
همان گونه که به سبب ستارگان، شیاطین از آسمان ها رانده شدند و امان و آرامش براى اهالى آسمان ها، از جمله ملائکه فراهم شد، وجود امام زمان(علیه السلام) نیز تکویناً و تشریعاً سبب طرد شیاطین از اهل زمین، خصوصاً انسان ها خواهد بود
۳ـ با عنایت به آنکه درحدیث آمده است که: قرآن و عترت هیچ گاه از هم جدا نخواهند گشت، زمان حاضر هم، حوزه وجودی، دوازدهمین امام از رهبران معصوم ـ امام مهدی (عج) ـ میباشد. و آن حضرت هم، همراه و همگام با قرآن و در کنار قرآن است.
۴ـ مراد از عترت، فقط وجود اهل بیت نیست، بلکه شامل قول، فعل، تقریرهای بجای مانده از ائمه معصومین هم میباشد که اگر چه در زمانهای قبل بیان شدهاند ولی همواره در کنار قرآن، بعنوان مفسّر و مبیّن آن میباشند.
همیچنین شیخ مفید به نقل از سید بن طاوس میفرماید: امام در تبیین احکام شریک قرآن است، از آنجا که احکام الهی غیرمتناهی و کتاب خدا متناهی است، و برای مجتهد هم علم به احکام میسر نیست برای همین به امام نیاز است. (الالفین/ شیخ مفید/ ص ۱۹۸)
با این بیانات روشن میشود که همه امامان شریک القرآن بوده و در نتیجه این لفظ بر همه آنها اطلاق میشود و البته هر چند در برخی زیارتنامهها، از امام حسین ـ علیه السّلام ـ به شریک القرآن تصریح شده است. (بحارالانوار، ج ۹۸، ب ۲۶، ص ۳۳۶) ولی این تصریح دلیل بر آن نیست که اطلاق این لفظ به حضرت امام حسین ـ علیه السّلام ـ اختصاص داشته باشد.
امّا در این زمان، غالباً استعمال شریک القرآن بر، حضرت امام مهدی (عج) اطلاق میشود از آن جهت که زمان حاضر، حوزه وجودی، آن امام همام بوده و آن حضرت است که در این دنیا در کنار قرآن است.