امام زمان با چه کسانی رابطه دارد ؟/دیدن و درک حضور ایشان در زمان حیات و پس از مرگ
هر عاشق و دلباخته، طالب دیدار یار سفر کرده خویش است. منتظران یوسف زهرا چشم به راه یک نگاه به جمال دلربای او نشسته‌اند و هر روز صبح در دعای عهد آرزوی دیدن او را دارند: بارالها آن چهره نورانی را به من بنما«اللهم ارنی الطلعه الرشیده». هر دوست، مشتاق ملاقات و دیدن دوست خویش است.
همانگونه که می‌دانید دوره غیبت به دو دوره کوتاه مدت(غیبت صغرا) و بلند مدت(غیبت کبرا) تقسیم می‌شود. دوره اول (حدود ۷۰ سال) از سال ۲۶۰ شروع شد و تا سال ۳۲۹ ادامه یافت. در این دوره چهار نفر از بزرگان شیعه، مقام نیابت خاص امام را به عهده داشته و دارای رابطه‌ای ویژه با آن حضرت بودند. اما با پایان این دوره چنین ارتباطی نیز قطع شده و رابطه خاص دیگر برقرار نمی‌شود. البته حضرت به دوستان و شیعیان(و حتی به سایر انسان‌ها) توجه دارد.
حال اگر کسی فرد پاک و وارسته‌ای بود، مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد و چه بسا توفیق دیدار حضرت را نیز می‌یابد. پس هر کس پاک تر و از گناه دورتر باشد، رابطه روحی بهتری با امام زمان(علیه السلام) پیدا می‌کند و عنایات بیشتر شامل حال او می‌شود، البته باید توجه داشت دیدار و ملاقات از طرف حضرت انجام می‌پذیرد، یعنی هر کس را او صلاح بداند و هر زمان که او مناسب تشخیص دهد، دیدار صورت می‌گیرد، نه این که فردی باشد که هر وقت بخواهد خدمت امام برسد.
آیا دیدار حضرت مهدی(علیه السلام) امکان دارد؟
هر عاشق و دلباخته، طالب دیدار یار سفر کرده خویش است. منتظران یوسف زهرا چشم به راه یک نگاه به جمال دلربای او نشسته‌اند و هر روز صبح در دعای عهد آرزوی دیدن او را دارند: بارالها آن چهره نورانی را به من بنما«اللهم ارنی الطلعه الرشیده». هر دوست، مشتاق ملاقات و دیدن دوست خویش است.
سفارش امامان معصوم(علیهم السلام) به دعا برای ظهور آن حضرت ما را برای این دیدار آماده ساخته و شوق دیدار را افزون می‌کند. دعا برای دیدن آن حضرت از عبادت‌های مستحب است و اختصاص به زمان ظهور ندارد، بلکه شامل زمان غیبت آن حضرت هم می‌شود. البته معمولا کسانی که در زمان غیبت آن حضرت را دیده‌اند، ایشان را نشناخته‌اند.
۱.دیدن و درک حضور امام زمان(علیه السلام) در زمان حیات؛
در کتاب شریف «مکیال المکارم» دیدن امام زمان(علیه السلام) به چند صورت تقسیم شده است:
۲.دیدن و درک حضور ایشان پس از مرگ (یعنی در زمان ظهور زنده شده و به دیدار نائل می‌آید).
دیدار حضرت، لطفی است که شامل حال فرد می‌گردد و لذا باید با طهارت نفس بیشتر این حال با صفا و این لطف را حفظ کند. آدمی باید بداند حضرت او را دوست دارد، و انسانیت، عبودیت و سعادت او را می‌خواهد
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «هر کس چهل روز دعای عهد را بخواند، اگر قبل از ظهور مهدی(علیه السلام) از دنیا برود، در زمان ظهور زنده می‌شود و در زمره یاران امام عصر(علیه السلام) قرار می‌گیرد» و نیز «هر کس بعد از نماز دعای عهد را بخواند در خواب یا بیداری به دیدار آن حضرت نائل می‌آید».
البته دیدن امام زمان(علیه السلام) بر اساس خواست و اراده آن حضرت است و اگر مصلحت بداند شخص توفیق دیدار پیدا می‌کند. چه بسا کسانی بوده‌اند که پس از دیدن آن حضرت، به غرور و انحراف و ادعای کاذب گرفتار شده‌اند.
۳.در زمان غیبت در خواب یا بیداری، جمال آن خورشید محمدی و ماه علوی را ببیند. بسیاری از بزرگان شیعه و نیز مردم به دیدار آن حضرت رسیده‌اند. البته در همان زمان حضرت را نشناخته‌اند. این در همیشه به روی منتظران وصال مفتوح و باز است؛ اما پیام این افراد چنین بوده است: مصلحت نیست که از پرده برون افتد راز.
عثمان عمری (نایب دوم امام عصر(عجل اللهتعالی فرجه الشریف)) نقل می‌کند: «یحضر الموسم کل سنه فیری الناس فیعرفهم و یرونه و لا یعرفونه»؛«آن حضرت هر سال در مراسم حج حضور می‌یابد، پس مردم را می‌بیند و می‌شناسد و مردم هم او را می‌بینند. اما نمی‌شناسند».
و امام صادق(علیه السلام) فرمودنده اند: صاحب الامر در میان مردم راه می‌رود، در بازارهایشان رفت و آمد می‌کند، روی فرش‌هایشان گام می‌نهد، ولی او را نمی‌شناسند تا هنگامی که خداوند اجازه دهد تا خودش را به آنان معرفی کند. (بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۵۴)
و امام زمان(علیه السلام) خود فرمودند: «در زمان غیبت که از عموم مردم پنهان هستم، از نایبان من پیروی کنید». (بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۸۱)
نتیجه آنکه ملاقات کنندگان با آن حضرت دو دسته‌اند:
۱. کسانی که حضرت را می‌بینند، ولی نمی‌شناسند، همانگونه که نایب دوم امام زمان فرمودند.
۲.کسانی که حضرت را می‌بینند و می‌شناسند؛ مانند نایبان چهارگانه در زمان غیبت صغری و بعضی از افراد در زمان غیبت کبری.
بر اساس روایات، امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در میان مردم زندگی می کنند و غیبت آن بزرگوار به صورت عادی به معنای ناشناس بودن ایشان است؛ یعنی، مردم ایشان را می بینند، ولی نمی شناسند. بنابراین «اصل دیدار» امکان پذیر است.
آنچه ممکن است مورد سۆال باشد این است که آیا امکان دارد فردی حضرت را ببیند و او را بشناسد؟ در پاسخ باید گفت: اگر مصلحت باشد امکان دارد، چنان که در برخی موارد بعضی افراد موفق شدند آن بزرگوار را دیده و بشناسند. البته این شناخت غالبا و در اکثر موارد پس از دیدار بوده است.
بر اساس روایات، امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در میان مردم زندگی می کنند و غیبت آن بزرگوار به صورت عادی به معنای ناشناس بودن ایشان است؛ یعنی، مردم ایشان را می بینند، ولی نمی شناسند. بنابراین «اصل دیدار» امکان پذیر است
آیا دیدار حضرت حضرت مهدی(علیه السلام) فایده ای دارد؟
الف.فواید و آثاری بر دیدار ولی عصر(علیه السلام) مترتب است از جمله:
ـ اثبات وجود حضرت، انسان با دیدن امام خویش اطمینان قلبی بیشتری به وجودش پیدا می‌کند و دچار تردید نمی‌شود.
ـ حضور حضرت، دیدار باعث می‌شود آدمی دریابد حضرت، در میان مردم حضور دارد و آنان را می‌بیند و بر احوالشان آگاه است، لذا خود را تنها نمی‌داند.
ـ برکات و آثار، ملاقات با امام زمان(علیه السلام) و استشمام نفس روحانی او و هم نفس شدن با عبد صالح خدا، در جان و روح انسان اثر معنوی دارد. انسان را با خدا آشناتر و به او نزدیک‌تر می‌کند و از شیطان و آلودگی‌ها دورتر می‌کند، و خواسته‌هایی که بنابر مصلحت است، مورد اجابت کامل واقع می‌شود، تزکیه نفس و طهارت باطن را در آدمی تقویت می‌کند، و روحیه عبادت و عبودیت و عمل به وظایف دینی را در انسان شدید‌تر می‌کند.
ب. دیدار ولی خدا پاسخی است به یک نیاز و میل درونی انسان. انسان از لحاظ وجودی و روحی با امام زمان(علیه السلام) رابطه دارد.
از این رو، در درون جان خود حضور در محضر او را خواستار است، و با دیدن او آرامشی خاص در آدمی ایجاد می‌شود. همان گونه که ابراهیم خلیل(علیه السلام) با درخواست دیدن چگونگی زنده شدن مردگان به دنبال آن آرامش و اطمینان نفس بود. به علاوه در این دیدار‌ها، هدایت و راهنمایی و عنایت ویژه شامل حال انسان می‌شود.
ج. دیدار حضرت، لطفی است که شامل حال فرد می‌گردد و لذا باید با طهارت نفس بیشتر این حال با صفا و این لطف را حفظ کند. آدمی باید بداند حضرت او را دوست دارد، و انسانیت، عبودیت و سعادت او را می‌خواهد.
از این رو، باید در طریق بندگی بیشتر خدا گام بردارد و خود و محیط و جامعه را در مسیر صحیح زندگی قرار دهد و یاد و معرفت نسبت به حضرت را زنده کند.