حقوق و مراحم امام زمان نسبت به ما نقل از توقیعات امام غائب

حقوق آن بزرگوار بر ما بسیار و الطاف و مراحمش بیرون از شمار است، بلکه همچون دریای خروشان و موّاجی است که غوّاصی در آن نتوانم کرد، ولی به مقدار کف دستی از آن برمی‏گیریم و در پی تقرّب درگاهش ره می‏پوییم.

حق وجود و هستی

خداوند به برکت وجود آن حضرت‏علیه السلام تو و هر موجودی را آفرید و اگر او نبود هیچ کس نبود، بلکه اگر او نبود نه زمین وجود می‏یافت و نه فلک، بر این معنی روایاتی دلالت دارد از جمله:

از توقیعات شریفه آن حضرت در کتاب الاحتجاج آمده است که فرمود: «وَنَحْنُ صَنائِعِ رَبِّنا وَالخَلْقُ بَعْدُ صَنائِعُنا…» (الاحتجاج: ۲۸۴:۲)

البته معنی این سخن بر دو وجه وارد است: یکی همان است که در توقیع دیگری در همان کتاب آمده: جماعتی از شیعیان اختلاف کردند در این‏که آیا خداوند، آفرینش و روزی دادن مخلوق را به ائمه‏علیهم السلام واگذار کرده؟ پس عدّه‏ای گفتند: این محال است، زیرا که اجسام را کسی جز خدای نمی‏تواند خلق کند. ولی عدّه‏ای دیگر گفتند: خداوند قدرت خلق را به ائمه‏علیهم السلام واگذار نموده است و آنان را آفریده و روزی بخشیده‏اند و در این مسأله اختلاف شدیدی بین آن‏ها درگرفت، تا این‏که از طرف امام عصر – عجّل اللَّه فرجه الشریف – توقیع آمد که: خداوند تعالی خود اجسام را آفریده و روزی‏ها را تقسیم کرد، زیرا که نه جسم است و نه در جسمی حلول کرده، هیچ چیز مثل او نیست و او است شنوای بینا، و امّا امامان؛ از خداوند تعالی درخواست می‏کنند و او می‏آفریند و او روزی می‏دهد به خاطر اجابت درخواست آن‏ها و تعظیم حقّ ایشان. (الاحتجاج: ۲۷۸:۲).

حاصل این وجه این‏که: امام زمان و پدران بزرگوارش‏علیهم السلام واسطه هستند در رساندن فیض‏های الهی به سایر مخلوقات و به همین معنی در دعای ندبه اشاره شده که: کجاست آن وسیله‏ای که فیوضات آسمان را به اهل زمین می‏رساند. البته نسبت دادن فعل به سبب و واسطه در لغت و عرف بسیار است.

وجه دوم این‏که: مقصود از آفرینش تمام آنچه خداوند متعال آفریده، آن حضرت و پدران طاهرینش می‏باشند، یعنی این‏ها علّت‏غایی آفرینش هستند و آنچه هست به خاطر این‏ها آفریده شده است. امام صادق علیه السلام می فرمایند: «از برکت وجود او (یعنى حجت و نماینده الهى) مردم روزى مى‏خورند و به خاطر هستى او آسمان و زمین برپاست‏».(بحار، ج‏۲۳، ص‏۱۹)

در روایتی از پیغمبر اکرم‏صلی الله علیه وآله آمده که: هر آن‏که نسبت به شما کار نیکی انجام داد، به او پاداش دهید، اگر نمی‏توانستید برای او دعا کنید تا اطمینان یابید که کار نیک آن شخص را جبران کرده‏اید. و این دو حقّ برای مولایمان حضرت صاحب الزمان – عجّل اللَّه فرجه الشریف – جمع شده است، زیرا که تمام بهره‏ها و استفاده‏هایی که به مردم می‏رسد به برکت وجود امام آن زمان است

حق بقاء در دنیا

باید توجه داشته باشی که اگر امام زمان – عجّل اللَّه فرجه الشریف – نبود، یک ساعت هم زنده نمی‏ماندی و بلکه هیچ چیز در این دنیا برقرار نمی‏بود، دلیل بر این معنی روایتی است که ثقه الاسلام کلینی در کافی به سند صحیحی از حسن بن علی الوشّاء آورده است که گفت: از حضرت ابوالحسن امام رضا علیه السلام پرسیدم که: آیا زمین به غیر امام باقی می‏ماند؟ فرمود: نه. گفتم: این‏طور روایت کرده‏اند که در حالی زمین [بدون امام] باقی بماند که خداوند بر بندگان خشم گرفته باشد؟ فرمود: خیر، باقی نماند، در این صورت درهم فرو ریزد. (اصول کافی: ۱۷۹:۱).

در بینش اسلامى، امام، جان جهان است و جهان به وجود او بستگى دارد. امام قلب عالم وجود، و «واسطه فیض» بین عالم و آفریدگار عالم است و از این جهت حضور و غیبت او تفاوتى ندارد. و اگر او – ولو به صورت ناشناس – در جهان نباشد، جهان هستى در هم فرو مى‏ ریزد. چنانکه امام صادق(علیه السلام) فرمود: «لو بقیت الأرض بغیر أَمام لساخت»؛ (اگر زمین بدون وجود امام بماند، ساکنان خود را در کام خود فرو مى‏ برد).( اصول کافی، ج ۱، ص ۱۷۹)

حق قرابت و خویشاوندی پیغمبر

در سوره حمعسق [شوری] آمده: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً إِلاَّ المَوَدَّهَ فِی القُرْبی»؛ (سوره شوری: آیه ۲۳) بگو که من از شما بر تبلیغ رسالت توقع مزدی ندارم جز این‏که در مورد خویشاوندانم مودّت ورزید. از حضرت ابوجعفر امام محمد باقر علیه السلام روایت شده که منظور از (القربی) در این آیه امامان هستند. (تفسیر برهان، سید هاشم بحرانی: ۱۲۱:۲). و در حدیث ندای حضرت قائم – عجّل اللَّه فرجه الشریف – هنگام ظهورش آمده است: و از شما می‏خواهم شما را به خدا و حقّ رسول خدا و حقّ خودم بر شما – که مرا بر شما حقّ قرابت و خویشاوندی پیغمبر هست -. (الغیبه، ابن ابی زینب، نعمانی: ۱۴۹).

حق منعم بر متنعم و حق واسطه نعمت

در روایتی از پیغمبر اکرم‏صلی الله علیه و آله آمده که: هر آن‏که نسبت به شما کار نیکی انجام داد، به او پاداش دهید، اگر نمی‏توانستید برای او دعا کنید تا اطمینان یابید که کار نیک آن شخص را جبران کرده‏اید. و این دو حقّ برای مولایمان حضرت صاحب الزمان – عجّل اللَّه فرجه الشریف – جمع شده است، زیرا که تمام بهره‏ها و استفاده‏هایی که به مردم می‏رسد به برکت وجود امام آن زمان است.

حق آقا و ارباب بر بنده

در زیارت جامعه آمده است: «وَالسَّادَهُ الوُلاهُ»؛ و سروران سرپرست. و در حدیثی از رسول اکرم‏صلی الله علیه و آله از طریق مخالفین وارد شده: ما فرزندان عبد المطلب سروران اهل بهشت هستیم؛ من و علی و جعفر و حسن و حسین و مهدی‏علیهم السلام. می‏گویم: بیان سیادت و آقایی امامان‏علیهم السلام نسبت به ما، از آنچه گذشت ظاهر و ثابت می‏شود. و معنی سیادت آن بزرگواران این‏که: ایشان از خود ما در تمام امور اولی و شایسته‏تر هستند، چنان‏که خداوند متعال فرموده: «اَلنَّبِیُّ أَوْلی بِالمُۆْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ…»؛ (سوره احزاب، آیه ۶) پیامبر نسبت به مۆمنان از خودشان سزاوارتر است.

حق عالم بر متعلم

امام زمان و پدران طاهرینش راسخین در علم هستند، چنان‏که در چند روایت از امام صادق‏علیه السلام آمده، و نیز خداوند متعال دستور فرموده تا مردم هر چه می‏خواهند از خاندان وحی بپرسند که ایشان (اهل الذکر)اند که: «فَاسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»؛ (سوره انبیاء، آیه ۷) پس از اهل ذکر سۆال کنید اگر نمی‏دانید.

حق امام بر رعیت

در کافی به سند خود از ابوحمزه روایت کرده که گفت: از حضرت ابوجعفر امام باقر علیه السلام پرسیدم که حقّ امام بر مردم چیست؟ فرمود: حقّ او بر آن‏ها این است که آنچه می‏گوید بشنوند و او را اطاعت کنند. (اصول کافی: ۴۰۵:۱). و در خطبه‏ای که در روضه کافی از امیر المۆمنین‏علیه السلام روایت شده، آمده است که: اما بعد، به تحقیق خداوند متعال برای من بر شما حقّی قرار داد به این‏که مرا ولیّ امر و سرپرست شما ساخته، و منزلتی که خداوند – عزّ ذکره – مرا در آن منزلت برتر از شما جای داده…؛ پس مهم‏ترین چیزی که خداوند از آن حقوق فرض کرده حقّ والی و زمامدار بر رعیت است. (روضه کافی: ۳۵).

و آن وقت چه گمراهند کسانی که حق امام را نادیده می گیرند و این بی حرمتی را به جایی می رسانند که حتی چنان از مخالفان ائمه اطهار یاد می کنند که امر را بر امثال خود مشتبه می سازند، و این گونه حقوق حضرت ولی عصر روحی لک الفداء را نادید می گیرند. از خداوند رحمن و رحیم و رب العالمین خواستاریم تا ظهور حجت و ولی خود را نزدیک سازد و ما را از یاران و انصار حضرت قرار دهد. امین یا رب العالیمن.